Het grootste cannabis-piramidespel ooit dreigt helemaal uit elkaar te vallen

De twee Lamborghini’s waren niet te missen. Ze stonden pontificaal geparkeerd voor een hotel in Barcelona waar afgelopen maart een conferentie van de internationale cannabisindustrie werd gehouden. De auto’s, beplakt met bedrijfslogo’s van JuicyFields, maakten een ding heel duidelijk: hier valt veel geld te verdienen.

JuicyFields is een bedrijf dat ooit in Duitsland was gevestigd maar een jaar geleden naar Amsterdam verhuisde. Het presenteerde zich aan hun investeerders – die ze e-growers noemde – als een bedrijf dat hen rijk zou maken door hun spaargeld in legale wietplantages te steken. Inmiddels lijkt het de grootste cannabis-zwendel aller tijde te worden. 

Sinds half juli kunnen beleggers niet meer inloggen op hun klantenrekening. Ongeveer  500.000 beleggers – zo veel waren het er volgens JuicyFields – bevinden zich in deze situatie. De mogelijke schade zou ergens tussen de tientallen miljoenen en enkele miljarden euro's kunnen liggen.

Heeft u zelf geld geïnvesteerd met JuicyFields, of heeft u informatie over deze zaak? Neem dan contact op met tim.fraanje@vice.com.

JuicyFields was populair in de Spaanstalige wereld. Het Spaanse advocatenkantoor Martinez-Bianco vertegenwoordigt 1.400 mensen die zeggen geld te hebben verloren aan het bedrijf. Op basis van gegevens van het crypto-analyseplatform Etherscan, schatte het kantoor dat JuicyFields’ omzet ongeveer vijf miljard euro in crypto-munten bedroeg. Alleen al in Spanje schat Martinez-Bianco dat 28.000 mensen zijn getroffen, waarbij sommige beleggers vermoedelijk ook grote bedragen, tot €180.000, hebben verloren.

Het toenmalige Berlijnse bedrijf introduceerde begin 2020 het online ‘cannabis crowdgrowing platform’. Het marketingteam van JuicyFields maakte reclame voor het platform via de berichten-app Telegram, kleine nieuwssites en online forums die gespecialiseerd zijn in cryptocurrencies. Mensen zouden rijk kunnen worden als ze  bedragen tussen de €50 en €180.000 investeerden in wietplantages.

Investeerders moesten een gebruikersaccount aanmaken om transacties te kunnen uitvoeren. Binnen drie maanden, nadat de medicinale wiet was gekweekt, geoogst en verkocht, zou de winst kunnen oplopen tot 66 procent, zo beloofde het bedrijf.

Gebruikers van het online platform uit Europa, Afrika, Azië en Latijns-Amerika geloofden dat ze niet alleen hun planten zouden zien groeien, maar ook hun fortuin. JuicyFields-gebruikers meldden in verschillende Telegram-groepen winsten die het bedrijf aan hen had uitbetaald – in de vorm van een bankoverschrijving of een uitbetaling met cryptocurrency.

Het leek allemaal goed te gaan totdat op 11 juli van dit jaar de Telegram-groepen overspoeld werden met berichten van investeerders die plotseling geen toegang meer hadden tot hun JuicyFields-accounts. Bijna op hetzelfde moment kondigden JuicyFields-werknemers een staking aan vanwege onbetaalde salarissen.

Naarmate de ophef rond JuicyFields toenam, leek het bedrijf – dat sponsor is van de Berlijnse cannabisbeurs ‘Mary Jane’, die eveneens in juli plaatsvond –  zich te hullen in stilzwijgen. De organisatoren van JuicyFields waren opeens onbereikbaar. De Facebook-, Twitter- en Instagram-kanalen van het bedrijf zijn niet langer toegankelijk, en op YouTube verdween langzamerhand alle content.

Volgens mediaberichten zou JuicyFields Ponzifraude hebben gepleegd, door geld van investeerders te gebruiken om andere investeerders uit te betalen en zo enthousiaste feedback van klanten te genereren. Dit hielp het bedrijf om een succesvol imago op te bouwen, niet alleen middels de opzichtige sportauto's, maar ook via social media en influencers, online reclame en beurzen. Deze ogenschijnlijke successen overschaduwden het geluid van critici die waarschuwden voor de ongelofelijke hoge winsten van JuicyFields.

In mei plaatste de Spaanse Nationale Financiële Commissie (Spaanse afkorting: CNMV) JuicyFields op een lijst van bedrijven die geen vergunning hebben om beleggingsactiviteiten te verrichten. Uit het openbare register van de Nederlandse Autoriteit Financiële (AFM) blijkt dat JuicyFields ook in Nederland een dergelijke vergunning niet heeft. De Duitse Federale Financiële Toezichthoudende Autoriteit (Duitse afkorting: BaFin) vaardigde in maart een officiële waarschuwing uit over JuicyFields. In juni besloot BaFin dat het bedrijf niet meer in Duitsland actief mocht zijn. JuicyFields had namelijk de wet overtreden door niet transparant te zijn over investeringsaanbiedingen. Op dat moment had JuicyFields zijn hoofdkantoor al van Berlijn naar Amsterdam verhuisd.

De AFM heeft op haar website nog geen waarschuwing over het bedrijf geplaatst. Vooralsnog is het onduidelijk of de AFM onderzoek doet naar de onderneming. De AFM zegt desgevraagd dat ze gebonden is aan een wettelijke geheimhoudingsplicht, waardoor ze nooit vertellen of er onderzoek gedaan wordt naar individuele bedrijven.  

JuicyFields bleef ook na het verbod in Duitsland investeren in hennepplanten, zo meldde de Duitse staatsomroep Deutsche Welle.

Hebben deze wietplanten ooit echt bestaan? Degenen die precies weten hoe het zit, de bazen van JuicyFields, zijn van de radar verdwenen. De eerste CEO en oprichter van het bedrijf, de Amerikaan Alan Glanse, ontkende elke verantwoordelijkheid voor de scam en nam begin dit jaar ontslag. De Zuid-Afrikaan Willem van der Merwe, die als de nieuwe CEO te boek staat, zou medio juli zijn opgestapt.

Volgens onderzoek van het Duitse financiële tijdschrift Finanztest leidt JuicyFields’ spoor naar een Zwitserse holding en leden van een Duitse aristocratische familie. De Spaanse publicatie El País Financiero ontdekte dat een groep van drie mannen met Russische paspoorten achter JuicyFields zit, iets dat Glanse, de voormalige CEO, heeft bevestigd.

Het JuicyFields-schandaal komt kort na de zwendel van de Duits-Bulgaarse Ruja Ignatova, bekend als de Cryptoqueen, waardoor ze op de lijst van meest gezochte voortvluchtigen van de FBI terechtkwam. Ignatova zou met OneCoin, een frauduleuze cryptomunt, beleggers voor bijna vier miljard euro hebben opgelicht.

“Er is een enorme vraag naar cannabislegalisering en -investeringen in Europa”, zegt Charlotte Bowyer, hoofd advies bij Hanway Associates, Britse  cannabisindustrieconsultants. “Maar een deel van het probleem is het gebrek aan betrouwbare informatie. Er bestaan strenge regels als het gaat over wat openbare bedrijven wel en niet kunnen zeggen tegen onervaren beleggers. Maar veel investeerders zijn niet in staat een goede van een slechte cannabisinvestering te onderscheiden.”

Duitsland staat op het punt een van de grootste legale wietmarkten ter wereld te worden nadat de nieuwe regering vorig jaar haar plannen aankondigde om recreatieve wiet te legaliseren. In mei kondigde minister van Volksgezondheid Karl Lauterbach aan dat de regering eind 2022 een wetsvoorstel gaat opstellen, dat naar verwachting eind 2023 van kracht wordt.

Ondertussen is er op de website van JuicyFields, een cryptische verklaring gepubliceerd. Om zich aan te melden voor terugbetalingen, zo staat er, moeten investeerders een selfie video opsturen met hun officiële ID-kaart. Dit klinkt eigenlijk behoorlijk risicovol en riekt naar fraude.