Hoe legale wiet in Duitsland leidt tot een ware goudkoorts

Aphria RX is een streng beveiligde cannabisteeltfabriek in Duitsland, beschermd door hekken met prikkeldraad en betonnen muren van 24 centimeter dik. Op dit moment wordt er per jaar 1,1 ton wiet voor medicinaal gebruik geteeld, overeenkomstig een contract met het Federaal Instituut voor Geneesmiddelen en Medische Hulpmiddelen (BfArM).

“Wacht maar tot je dit ziet,” zegt Thorsten Kolisch, een brildragende wetenschapper in een smetteloos witte overall, waarna hij op een knop drukt om zijn ultramoderne laboratorium te laten zien. “Het is alsof je een hallucinogeen neemt.”

Het rolgordijn voor het raam schuift omhoog en inderdaad, er wordt een waar psychedelisch tafereel onthuld: honderden torenhoge cannabisplanten, paars gekleurd door het uv-licht om de groei te versnellen, met her en der tinten violet, mauve en lila. De lucht voelt kleverig aan door de THC. “Kijk nu eens eerst daar en dan weer hier.”

De voorheen witte gangen lijken ineens groen, en het laboratorium is nu maagdelijk wit, afgezien van de belichte rijen groene wiet. “Je ogen wennen aan ons speciale lichtplan,” zegt Kolisch, die de bedrijfsleider van het Canadese bedrijf Aphria RX in Neumünster is. Afgelopen juni verzond de fabriek de allereerste legale medicinale wietoogst van het land.

De legale – en de illegale – wiethandel in Duitsland staan op het punt drastisch te veranderen. In november stemde de Duitse zogenaamde ‘verkeerslichtcoalitie’ in met plannen om de verkoop van cannabis voor recreatief gebruik te legaliseren. “Door legalisatie kan de kwaliteit van cannabis gecontroleerd worden, worden verontreinigende stoffen geweerd en minderjarigen beschermd,” valt te lezen in het regeerakkoord. Vier jaar na de invoering van de wet zal de sociale impact op de maatschappij worden geëvalueerd. 

Maar afgezien van die spaarzame details is er nog weinig bekend over hoe de wetgeving er in de praktijk uit zal zien. Wie zullen er cannabis mogen telen, verwerken en verkopen, en onder welke voorwaarden? Voor hoeveel zal de wiet worden verkocht? Mag er alleen in Duitsland geteelde wiet worden verkocht, of mogen bijvoorbeeld in de Portugese zon geteelde toppen ook worden ingevoerd? Zal de wiet in steriele verpakkingen worden verkocht in apotheken of juist als chic lifestyle-product worden vermarkt? Komen er voorgerolde joints, flesjes vloeibare cannabis of wietgummibeertjes? Alles is mogelijk in deze onontgonnen wereld.

Experts zeggen dat de gelegaliseerde wietindustrie in Duitsland, die een van de grootste ter wereld zal worden, snel zal uitgroeien tot een sector van meerdere miljarden euro’s. In november bleek uit een onderzoek van econoom Justus Haucap van de Heinrich Heine-Universiteit in Düsseldorf dat de jaarlijkse wietvraag in Duitsland ongeveer 400 ton gaat bedragen. Als een gram voor een gemiddelde van een tientje wordt verkocht, zal de markt dus zo’n 4 miljard waard zijn. Volgens Haucap zal de legalisering daarnaast zo’n 27.000 banen creëren. Op dit moment bedraagt de Duitse vraag naar medicinale wiet overigens ongeveer 10 ton.

Meerdere bedrijven vertellen aan VICE World News dat ze zich nu aan het voorbereiden zijn. Demecan – een van de drie bedrijven (naast Aurora Cannabis en Aphria RX) die al op een nationaal niveau wiet aan het telen zijn – zegt dat het “verheugd” is over de “enorme groeikans” en dat het “snel onze productie kan opvoeren” van de teeltfaciliteit in de buurt van Dresden.

Het in München gevestigde bedrijf SynBiotic zegt dat het “snel recreatieve cannabisproducten op de markt kan brengen” en dat het erover nadenkt om coffeeshops (zoals we die in Nederland kennen) te openen. Cantourage uit Berlijn, dat wiet importeert en verwerkt voor medicinaal gebruik, zegt dat het sinds de aankondiging in het regeerakkoord aanzienlijke belangstelling van investeerders heeft gekregen, en de in Frankfurt gevestigde medicinale-wietdistributeur Cansativa roept op tot “barrièrevrije en stigmavrije toegang tot cannabis”.

Jürgen Neumeyer, directeur van het Duitse Branchenverband der Cannabiswirtschaft (BvCW), zegt tegen VICE World News dat de meeste van de vijftig medicinale cannabisbedrijven die zijn organisatie vertegenwoordigt “heel geïnteresseerd zijn in de recreatieve scene” en dat hij per dag zo’n “twintig, dertig of veertig” vragen krijgt over vergunningen.

“We zijn blij met de aankondiging,” zegt hij. “Maar er zijn veel details die we nog niet kennen en we zullen het politieke proces in Duitsland de komende jaren goed helpen om de scene te managen. Het kan nog wel een jaar of twee duren voordat de teelt begint.”

Neumeyer ziet het zelf zo voor zich: er zou een “hybride” distributiemodel voor consumenten moeten komen, waarbij niet alleen gebruik kan worden gemaakt van afgiftepunten die een vergunning hebben, maar ook van winkels, apotheken en andere verkooppunten. Daarnaast zouden er volgens hem “zinnige” reclameregels moeten worden opgesteld en de beperkingen op in- en uitvoer “moeten worden versoepeld”.

Voorstanders van legalisering zeggen dat het de zwarte markt zal reduceren, de kwaliteit zal verbeteren, politiecapaciteit zal vrijmaken en belastinginkomsten zal opleveren – wat kan worden besteed aan voorlichting en gebruikersondersteuning. Tegenstanders beweren daarentegen dat het gebruik van cannabis leidt tot het nemen van harddrugs, dat legalisering mensen ertoe zal aanzetten om meer te roken dan anders het geval was geweest en dat het de zwarte markt niet zal uitroeien. En ten slotte zeggen deskundigen dat legalisering een complex proces is dat vele vormen kan aannemen, zoals te zien is in de Verenigde Staten en Canada en daarnaast in Uruguay, dat in 2013 het eerste land werd dat het recreatieve gebruik van wiet legaliseerde.

“De geest is uit de fles in Duitsland,” zegt Alfredo Pascual, analist bij investeringsmaatschappij Seed Innovations. “Maar alles is onzeker. In Canada zijn medicinale telers overgestapt naar de legale markt. In Nederland zijn de teelt van medicinale en recreatieve wiet strikt van elkaar gescheiden. Wie weet hoe het in Duitsland zal gaan? De manier waarop het wordt aangepakt, zal enorme gevolgen hebben.”

Daaronder vallen ook de gevolgen voor de illegale markt in Duitsland, waar de recreatieve verkoop en teelt verboden zijn en het bezit van kleine hoeveelheden voor persoonlijk gebruik gedeeltelijk is gedecriminaliseerd – dat verschilt per regio. In Berlijn kan een officier van justitie bijvoorbeeld beslissen (maar dat hoeft niet) om je slechts een waarschuwing te geven als je minder dan 15 gram bij je hebt, maar in de meeste andere plekken ligt die grens bij 10 gram of zelfs 6 gram. Dealers worden sinds het regeerakkoord misschien wel aangemoedigd om te legaliseren, maar zij zijn bezorgd dat het op de lange termijn gevolgen kan hebben voor hun business.

“Misschien zullen onze klanten er wel relaxter van worden,” zegt André, een 27-jarige uit Berlijn, die sinds 2015 dealt en anoniem wil blijven omdat hij bang is om opgepakt te worden. “Dat is iets goeds. Cannabis maakt mensen gelukkig en meer mensen zouden het moeten proberen. Maar misschien zal er hardhandig worden opgetreden, omdat wij een bepaalde voorraad hebben. Dit zou zo maar een excuus van de overheid kunnen zijn om superstreng te worden.”

Constantine, een 28-jarige muzikant uit Berlijn die elke dag wiet vapet en ook graag anoniem wil blijven, hoopt dat de legalisering de kwaliteit van de wiet en de informatie over wat je precies gebruikt zal verbeteren. “Ik ben er erg blij mee,” zegt hij. “Het is nu erg schaars en dat betekent dat het moeilijk is om de kwaliteit te handhaven. Straks zal de wiet schoner zijn, en het is zoveel beter als je weet welke soort je hebt of wat het terpeengehalte [de chemische verbindingen die verschillende highs opwekken] is.”

Volgens hem zou een progressief, Californisch model het beste werken, maar Constantine is fel gekant tegen elke suggestie dat recreatieve gebruikers in een register zouden moeten worden opgenomen om cannabis te kunnen kopen. “Het gaat mijn leven veel makkelijker maken,” zegt hij – hij gebruikt cannabis ook om de rugpijn die hij heeft overgehouden aan een oude sportblessure tegen te gaan. “Ik ben altijd al enigszins angstig geweest. En wiet maakt me gewoon veel rustiger – direct al vanaf de eerste keer dat ik begon te blowen.”

Toen VICE World News contact opnam met een woordvoerder van het ministerie van Volksgezondheid, bevestigde die “dat er is afgesproken dat de verkoop van cannabis aan volwassenen in de toekomst in erkende winkels zal worden toegestaan.” De woordvoerder weigerde verdere details te geven.

Voorstanders van de plannen zeggen dat het succes van medicinale cannabis in Duitsland een goed voorteken is. Het is nu de grootste en meest winstgevende markt voor medicinale cannabis in Europa en zal tegen 2028 maar liefst 7,7 miljard euro waard zijn. Het recreatieve gebruik van cannabis in Canada – een land dat een bevolking heeft van 38 miljoen, vergeleken met de 83 miljoen van Duitsland – werd eind 2018 gelegaliseerd, en die markt is nu al meer dan 2 miljard euro waard. Er lijkt wereldwijd een soort sneeuwbaleffect te zijn: landen als Mexico, Malta, Libanon en Luxemburg hebben onlangs gelegaliseerd of staan op het punt om dat te doen.

Terug naar Aphria RX, waar volop wordt gespeculeerd over de recreatieve sector in Duitsland. Het 30-koppige team gebruikt A-B-C-tests om factoren als vochtigheid, meststof en verlichting voortdurend aan te passen, om de oogsten te verbeteren en goed voorbereid te zijn op dit nieuwe tijdperk van cannabisgebruik. “Het zal voor ons heel makkelijk zijn om op te schalen,” zegt Sascha Mielcarek, de operationeel directeur van Europa. “Met onze expertise en innovatie kunnen wij de beste kwaliteit van de wereld leveren.”

Dit artikel verscheen oorspronkelijk bij VICE World News.

Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.