In de toekomst drinken we koffie van elkaars poepbacteriën om gezond te worden

Ik heb vriendinnen die een whatsappgroep hebben waarin ze foto's van hun eigen poep naar elkaar sturen. Creaties waar ze echt trots op zijn omwille van de kleur (kijk, eikenhoutbruin!), de textuur (pfoeh, het was worstelen met deze baksteen vanochtend), of de vorm (ik heb hem eindelijk in dezelfde compositie als de whatsapp-emoji gekregen!!!). Gewoon voor de lol, en uit onwaarschijnlijke fascinatie voor de vele varianten poep die een mens kan produceren. Het is een beetje een geheime groep, want praten over het vereren van uitwerpselen staat nog steeds hoog op de taboelijst, zeker voor vrouwen.

Het hoeft nochtans geen onfrisse zaak te zijn om te bespreken wat er zopas uit onze anus is gekomen. Volgens Noortje Kuijpers (30), die vorige week met haar project Bakkie Bacterie op Dutch Design Week stond, is poep veel meer dan iets wat we zo snel mogelijk moeten doorspoelen en maskeren met Airwick-lavendelgeur. "We praten makkelijker over seks dan over onze ontlasting, en dat is jammer. Poep kan zoveel positieve dingen voor ons betekenen. Door achterom te kijken nadat je gepoept hebt, kun je veel leren over je gezondheid. Poep is als een vingerafdruk: het is voor elke persoon uniek en volledig afhankelijk van je voeding, je leefomgeving en je erfelijke eigenschappen. Door er meer aandacht aan te schenken, kunnen we darmziektes al in een heel vroeg stadium ontdekken," vertelt Noortje me.

Als onderdeel van haar opleiding Lifestyle en Design kreeg ze de opdracht om een probleem van nu te onderzoeken, en na te denken over hoe dat probleem er binnen twintig jaar uit zou kunnen zien. Ze koos ervoor om te kijken hoe het er in de toekomst met darmklachten voor kan staan: "We moesten in een persoonlijke fascinatie duiken, en in mijn geval was dat menselijke gewoontes; dingen die je elke dag doet, maar waarvan je niet weet of je ze eigenlijk wel juist doet. Zo kwam ik bij poepen: hoe poept een mens en wat is 'juist' poepen? Ik ontdekte dat er veel meer mensen aambeien, darmkanker en andere darmklachten krijgen in het Westen hebben dan in de Aziatische cultuur, omdat we verkeerd poepen. Onze moderne zittoiletten leggen een knik in onze darm, waardoor we die niet volledig legen. Die poephouding waar we zo'n bloedhekel aan hebben als we in Frankrijk zijn, is eigenlijk veel beter." Voor haar minor ontwierp Noortje een app 'LET'S TALK SHIT' waarin stapsgewijs wordt uitgelegd hoe je moet poepen met behulp van een krukje dat je voor je toilet kunt zetten, waardoor we wel weer in hurkpositie komen te zitten. Met Bakkie Bacterie bouwt ze daarop verder. "In de toekomst willen mensen minder afhankelijk zijn van dokters, van wachtlijsten en van medicijnen. We gaan naar een DIY-manier om je eigen lijf gezond te maken, door middel van je eigen poep en de poep van anderen."

Volgens Noortjes speculatieve design gaan we in de toekomst naar koffiebars om te poepen op toiletten die onze zopas geleegde darminhoud analyseren. Ze vertelt: "Stel, je loopt 's ochtends tussen zes en elf een koffiebar binnen, wanneer je lichaam nog steeds in spijsverteringsstand staat. Een supersonisch toilet scant jouw poep, meet de bacteriën, gisten en schimmels erin en print vervolgens op een wc-papiertje een recept van de bacteriën waar je lichaam tekort aan heeft. Daarmee ga je naar de bar, waar iedereen zijn of haar eigen koffiezetapparaatje heeft. Met een pipet druk je de voorgeschreven bacteriën op je koffiemaling en vervolgens zet je koffie. Je drinkt gezellig je bakkie bacterie, terwijl je zonder schroom met de mensen naast je kunt praten over je darmflora."

De bacteriën die je in je koffie pipetteert, komen in haar koffiebar-van-de-toekomst uit de uitwerpselen van andere mensen. "In Leiden is er dit jaar een feces-donorbank geopend, waar mensen met gezonde darmflora hun poep kunnen doneren zodat daar bacteriën uit gehaald kunnen worden voor de behandeling van mensen met darmklachten zoals de ziekte van Crohn. Zij krijgen via de neus de bacteriën binnen, zodat die regelrecht naar de darmen gaan. De resultaten zijn verbluffend," vertelt Noortje. Ze gaat verder: "Alhoewel de donorbank nog geen feitelijke bewijzen kan vrijgeven - een behandeling kan bij één patiënt aanslaan maar bij een andere misschien niet - zijn er mensen die binnen een paar uur van hun symptomen opknappen. Hoe vet is het dat je met het uitdelen van je eigen bacteriën, van je poep eigenlijk, de levens van andere mensen kunt verbeteren? En zou het niet te gek zijn als je in een café elkaars bacteriën kunt gebruiken? Iedereen zou elkaar kunnen vragen, hé, wie heeft nog wat E.coli of wat Lactobacillus voor mij, zodat ik gezonder kan worden."

Noortje stond nog het hele weekend met haar speculatieve koffie- en poepbar in Eindhoven, maar dat wilde niet zeggen dat je erheen kon gaan om achter een of ander gordijntje je darmen te ontlasten. Alsjeblieft niet. De nadruk van haar design ligt voorlopig nog op speculatief. "Mijn onderzoek is gebaseerd op wetenschappelijke feiten uit recentelijke onderzoeken, maar de wereld van darmbacteriën is nog bijna onbekend terrein; wetenschappers zijn het op dit moment volop aan het onderzoeken." Bezoekers van Dutch Design Week die zelf of in hun directe omgeving te maken hebben met darmproblemen reageren ontzettend positief, en vertellen haar dat ze wensten dat zo'n poep- en koffiebar nu al bestond. Het idee slaat aan bij patiënten, maar laboranten die langs haar design lopen geven aan dat ze dit totaal niet zien gebeuren. Daar had de ontwerpster zich aan verwacht.

"Ik ben natuurlijk geen wetenschapper," vertelt ze, "dit design is net bedoeld als tegenreactie op de farmaceutische industrie. Medicijnen pakken een probleem aan, maar nooit de oorzaak daarvan," vertelt Noortje. "Mensen nemen antibiotica en vervolgens weer probiotica, en zo blijf je aan de gang. Bakkie Bacterie wil een statement maken; het wil mensen aanzetten om bewuster te worden van hun eigen lichaam en gezondheid, door achterom te kijken naar hun toilet."

Door middel van de poepkaart die in haar koffiebar ligt, wil ze laten zien wat voor waardevolle dingen je kunt leren over je gezondheid op basis van wat je achterlaat op de bodem van je toilet. "Volgens de Bristol stool chart bestaan er zeven types poep, van keutels tot en met diarree. De textuur laat zien of je bijvoorbeeld tekort aan maagzuur of spijsverteringsenzymen hebt, of als er parasieten in je lichaam zitten. Slechts één van de zeven types poep is gezonde poep, type vier: een zachte, soepele worst die er in één keer uitkomt zonder te hoeven persen. Tenminste, de beste poep zit ergens tussen type drie en vier. Het is een drol die rustig het water inglijdt en vervolgens langzaam zinkt. Dat is de Holy Grail van de poepsoorten; ik heb hem G.I.Joe genoemd, omdat hij het water ingaat als een onderwaterboot."

De G.I.Joe is de enige poep die de juiste gisten, enzymen en bacteriën heeft en dus gedoneerd kan worden in Leiden, en door het centrums strenge screenings heen kan komen. Met alle andere types moeten we, om het op zijn zachtst uit te drukken, niet fucken. Noortje vertelt: "Fecestransplantaties kunnen heel gevaarlijk zijn. Er zijn mensen in Amerika die zo lang moeten wachten op een behandleing en zoveel last hebben van het prikkelbaar darmsyndroom dat ze gek werden en poep van hun man namen om via een trechter in hun eigen anus te duwen. Een van die vrouwen is daardoor genezen en heeft nu een blog, The Power of Poop, van waaruit ze DIY-pakketten promoot. Maar wat zij gedaan heeft is niet verstandig. Fecestransplantaties met de verkeerde poepbacteriën, kunnen heel schadelijk zijn, of HIV verspreiden. De screenings in Leiden zijn streng met een reden."

Bakkie Bacterie is voorlopig nog toekomstmuziek. Toen Noortje haar design aan haar leraren voorlegde, kregen die een wc-briefje met daarop een zogenaamde gepersonaliseerde darmanalyse. Aan een koffiezetapparaat konden ze koffie zetten met milliliters boerenkoolsap en witlofsap in plaats van echte darmbacteriën. "De levensvatbare bacteriën die je nodig hebt om gezonder te worden, zitten ook in andere dingen dan poep. Jammer dat een fecesonderzoek nog zo duur is - je bent anno 2016 nog gemakkelijk 350 euro kwijt bij de darmfloratherapeut - want eigenlijk kunnen we ons lichaam met behulp van voeding al helemaal gezond eten."

Het zou natuurlijk nog mooier zijn als we in de toekomst ons eigen afval kunnen gebruiken om gezond te worden. Noortje vertelde me dat fecesbacteriën niet alleen hulp kunnen bieden bij darmklachten, maar ook bij psychische aandoeningen. "Onze darmen zijn eigenlijk ons tweede brein," vertelt ze. "Wie stress heeft, heeft bijvoorbeeld buikpijn of moet snel naar de wc rennen. Maar er is ook al onderzoek gevoerd naar autisme. Als autistische muizen een vezeldieet krijgen, wordt hun compulsief poetsgedrag veel minder en gaan ze socialer met elkaar om. Wie weet is er over tien jaar een dieet of poeppil op de markt die kinderen met autisme kunnen helpen. Er zijn zoveel mogelijkheden." Vanaf januari wil Noortje zich richten op het daadwerkelijk op de markt brengen van haar ontwerp, eventueel in koppeling met een maag-, lever-, en darmstichting.

Het is een fascinerend idee, zo'n koffiebar waar mensen met darmproblemen en mensen zoals mijn poepliefhebbende vriendinnen terecht kunnen, en dingen kunnen zeggen zoals "melkschuim is zoooo 2016.". Ik kan alleen niet behelpen dat mijn smaakpapillen een beetje gruwelen bij het idee van poepbacteriën in mijn mond. Noortje besluit: "Zelfs die boerenkool proef je al heel goed in de koffie. Daarbij mag het drankje ook op geen enkel moment warmer zijn dan zestig graden, anders breekt het de bacteriën af. Nee, van de smaak zul je inderdaad niet vrolijk worden."