Een expert legt uit hoe je je kamerplanten niet vermoordt

De meeste mensen hebben waarschijnlijk minstens één sterfgeval op hun geweten – dat van een plant. Kamerplanten zijn een bron van eindeloos plezier, vooral als je in een betonnen doos woont, maar het is zo verdomd moeilijk om ze in leven te houden. We kennen allemaal de basisbeginselen: planten hebben water, licht en temperaturen boven het vriespunt nodig. En toch, zelfs als je denkt dat je ze goed verzorgt, beginnen ze opeens bladeren te verliezen of uit te drogen.

René Wadas is een professionele tuinier en plantendokter met dertig jaar ervaring in de sector. Hij beantwoordt al onze domme vragen, zodat je je verlepte groene vrienden niet langer in de compostbak hoeft te kieperen.

VICE: Hoi René. Wat zijn de drie makkelijkste kamerplanten om te verzorgen?
René Wadas: Ik zou de kwartjesplant, de ZZ-plant en de monstera aanraden. De kwartjesplant heeft af en toe een beetje water en mest nodig, maar dan gaat hij jaren mee. Hetzelfde geldt voor de ZZ, die eigenlijk het best gedijt als je hem helemaal vergeet. De monstera heeft luchtwortels, dus als je op vakantie gaat kun je hem gewoon in een grote emmer water zetten, en dan zorgt hij voor zichzelf.

Hoe weet ik hoeveel licht een plant nodig heeft?
Dat zie je aan de bladeren van de plant. Als vuistregel geldt: hoe donkerder het blad, hoe liever hij in de schaduw leeft en hoe minder hij de zon verdraagt. Hoe lichter het blad, hoe meer licht hij nodig heeft. Als het een vetplant is of een ‘harige’ plant, dan kan-ie in de volle zon staan.

In de zomer moet je vaak kiezen of je je plant in een warme kamer vol zonlicht zet of in een donkere en koele ruimte. Ik kies altijd voor de donkere ruimte. Hoe lang houden mijn planten het hier vol?
Niet lang. Planten hebben licht nodig. Vooral nu, in de zomer, slaan planten reserves op voor de winter, dus ze hebben licht nodig. Als je een kamer wilt afkoelen, kun je er gewoon grote planten neerzetten, want die zweten water uit. Een monstera is de goedkoopste airconditioner in deze tijden van hoge energieprijzen.

Ik heb sinds kort een ficus Alii omdat die makkelijk te verzorgen is, maar ik heb absoluut geen idee hoe vaak ik dat ding water moet geven.
In principe kun je dit testen door een vinger in de grond te steken: als de bovenste laag droog is, geef je de plant water.

Het is altijd beter om meerdere keren een beetje water te geven dan in één keer heel veel, maar minder vaak. Als de ficus op een lichte plaats staat, heeft hij meer water nodig, staat hij op een donkere plaats, dan heeft hij minder water nodig. In de winter heeft hij bijna geen water nodig, in de zomer veel meer.

Trouwens, zelfs cactussen hebben soms water nodig: heel weinig in de winter, en een beetje om de vier weken in de zomer. Een cactus die nooit water krijgt, zal uiteindelijk uitdrogen.

Over water geven gesproken, ik gooi meestal gewoon wat in de pot. Is dat eigenlijk wel goed?
Er zijn een paar manieren om dat te doen. Je kunt van bovenaf water geven of je giet water onderin de pot en laat de plant het zelf opnemen. Als je alleen van onderaf water geeft, zal de capillaire werking (het mechanisme van planten om vloeistoffen op te zuigen) de voedingsstoffen ook alleen maar naar boven transporteren, en niet naar onder. Voel je dus vrij om af en toe te veranderen hoe je ze water geeft. Planten vinden het ook prettig als je hun bladeren besproeit met oud, kalkvrij water.

Ik ga twee weken op vakantie. Hoe kan ik ervoor zorgen dat mijn planten het overleven?
Er zijn twee trucs die je met flessen kunt doen. De eerste truc is om een plastic fles te nemen, kleine gaatjes in de bovenkant te boren, de fles met water te vullen en hem omgekeerd in de pot te planten. Er zal dan altijd een beetje water in de grond druppelen en de plant zal overleven. De tweede flessentruc: koop een fles wijn. Breng die dan samen met de sleutels van je appartement naar je buren, en vraag hen om tijdens je vakantie voor je planten te zorgen.

Is het waar dat je sommige planten moet douchen om ze het gevoel te geven dat ze terug in het regenwoud zijn?
Eigenlijk is het beter planten niet te douchen, tenzij je het stof op de bladeren wilt wegspoelen. Als je ze doucht, gebruik dan regenwater. Dat is heel belangrijk. In het regenwoud regent het geen kalkwater. Planten die echt in het regenwoud leven hebben een licht zure grond nodig. In dat geval is het beter om de planten buiten te zetten in de zomerregen.

Moet ik de potgrond verversen? Zo ja, hoe vaak?
In principe moet je de potgrond verversen wanneer je gaat verpotten. Verpotten is nodig als de wortels van de plant onder of boven de pot uitkomen. Als dat het geval is, neem dan een pot die twee vingers breder is dan de oude pot en doe er nieuwe potgrond in. En gebruik gewone potgrond, die zogenaamde ‘speciale mixen’ zijn onzin.

Je kunt zien of de potgrond van goede kwaliteit is als het samenklontert en weer uit elkaar valt nadat je het in je hand hebt gedrukt. Goedkope potgrond bevat meestal zo veel compost dat de grond helemaal zacht en nat is – planten voelen zich er niet prettig in. Met normale potgrond kan het niet fout gaan.

Moet je je kamerplanten bemesten? Zo ja, waarmee en hoe vaak? Zijn er alternatieven voor kunstmest?
Natuurlijk. Planten leven niet alleen van de lucht en de liefde, ze hebben ook voedingsstoffen nodig. In de natuur hebben de wortels veel meer ruimte om zich te verspreiden en voedingsstoffen te zoeken. Maar bij ons thuis leven de planten in kleine potten, dus moeten we ze voeden.

In plantenwinkels kun je veel geweldige natuurlijke, veganistische meststoffen kopen, met mineralen en melasse. Doe dit elke week, maar alleen tijdens de zomertijd. Na de zomer stop je met bemesten en je begint pas weer in het voorjaar.

Wat kan ik doen als mijn monstera me boven het hoofd is gegroeid?
Als tuinmens heb je soms twee dingen nodig: een stalen hart en een scherpe schaar. Knip dus gewoon de wild groeiende delen weg. Je snoeit planten altijd daar waar de stengel van de plant het blad raakt, of waar een luchtwortel zit. Je kunt het stekje dan weer oppotten in potgrond, en dan heb je een tweede plant om mee te nemen naar je volgende feestje als cadeau. Ook moet je een plant altijd snoeien nadat hij heeft gebloeid. Door oude bloemstengels te verwijderen kan de energie van de plant weer naar de bladeren stromen.

Wat moet ik doen als de bladeren van mijn plant aan de randen zijn verdroogd? Dat deel afknippen? Het hele blad verwijderen? Helemaal niets doen?
Die bruine bladranden worden veroorzaakt doordat de plant te veel of te weinig water is gegeven, maar ze kunnen ook wijzen op een gebrek aan voedingsstoffen. Het is eigenlijk een goed waarschuwingssignaal, dus je moet goed nagaan wat je verkeerd hebt gedaan. 

Zijn er kamerplanten die in de winter bladeren verliezen, ongeacht wat je doet?
Kamerplanten zijn meestal wintergroen. Ze kunnen hier en daar wat bladeren verliezen, maar als ze er in de winter te veel verliezen, betekent dit dat ze in de zomer niet genoeg reserves hadden opgeslagen. Dit betekent dat we ze niet genoeg mest hebben gegeven. Dus, om te overleven, zal een plant alle bladeren verliezen die hij niet nodig heeft. Als het echt erg wordt, maken sommige planten een door stress veroorzaakte vroege bloei mee om zo hun soort in stand te houden. Dat werkt natuurlijk niet in het voordeel van een kamerplant, omdat zijn zaden niet door de wind of dieren worden verspreid.

Wat is een veelgemaakte fout in plantenverzorging die makkelijk te vermijden is?
Bemesting. De meeste mensen bemesten niet genoeg. De tweede fout is te veel water geven. (Beginners moeten geen zeldzame tropische planten in huis halen. Bovendien moet je leren om te falen. Dat gebeurt, en dat is niet erg. Je leert van je fouten.)

Is er een kamerplant die de hype niet verdient?
Elke plant verdient de hype. Het is belangrijk om je te omringen met planten. Ik geloof dat mensen die veel planten hebben, aardige mensen zijn.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op VICE Duitsland.

Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.