Wat je het beste kan doen als je plafonddienst hebt

Een wijs man zei ooit: "Inkakken is bijpakken." Diezelfde man is momenteel aan het afkicken in een kliniek in Afrika. Zijn wijsheid is hij al lang verloren, maar zijn motto leeft voort. Het is de strijdkreet geworden van feestgangers die meer drugs op zak hebben dan goed is voor een mens. Je hoort het op feestjes waarbij het eind van de avond niet langer is gebonden aan het opkomen van de zon, maar meer aan hoelang de drugsvoorraad strekt. Op die momenten zijn alle remmen los en kan het je allemaal niks meer schelen, omdat je je hartstikke lekker voelt. Totdat je uiteindelijk in bed ligt en met je bakkes in de vijfde versnelling naar het plafond ligt te turen.

Proberen te slapen terwijl je kneiterhard gaat is ronduit kut. Niet alleen omdat slapen even onmogelijk lijkt als het krijgen van een stijve, maar ook omdat je nu volledig aan jezelf en al je bekritiserende gedachtes over jezelf bent overgelaten. En terecht: het was niet slim dat je om vijf uur 's nachts nog dat laatste pepbommetje nam. En ja, je hebt je zwaar misdragen. Aan dit soort gedachtes heb je echter helemaal niks. Waar je hopelijk wel iets aan hebt is aan dit artikel, want ik heb een poging gedaan om uit te zoeken wat je het beste kunt doen als je plafonddienst hebt.

Op het grootste drugsforum van Nederland is niet kunnen slapen een veelbesproken onderwerp en herkenbaar probleem onder (forum)gebruikers. De slaaptips die zij daar met elkaar delen zijn medisch gezien totaal niet onderbouwd en komen in grote lijnen hierop neer:

• Benzodiazepinen (slaappillen zoals diazepam, oxazepam, en ongeveer alle varianten die op pam eindigen) slikken
• GHB nemen voordat je naar bed gaat
• Jezelf helemaal suf blowen
• Melatonine en/of valeriaan nemen
• Inkakken is bijpakken (daar is-ie weer)

Volgens August de Loor, drugsexpert en oprichter van Stichting Adviesburo Drugs in Amsterdam, is het merendeel van deze tips zeer onverstandig. "Je neemt te veel van het ene middel en het effect daarvan probeer je vervolgens op te heffen met een tegenovergesteld middel. Dan ben je dubbel ongezond en bovendien gevaarlijk bezig. Het is het beste om ervoor te zorgen dat de drugs grotendeels zijn uitgewerkt tegen het einde van het feestje. Dat geldt trouwens ook voor alcohol."

Het hormoon melatonine en het kruid valeriaan zijn natuurlijke rustgevende middelen, en ze zijn verkrijgbaar bij de apotheek en winkels zoals Kruidvat. "Ik kan me voorstellen dat je dit neemt om weer een beetje op aarde te komen," zegt August. "Valeriaan is een onschuldig middel en je wordt er lekker rustig van. Dat kun je prima gebruiken als je wil slapen – zelfs in combinatie met andere middelen. In smartshops kun je zelfs combinaties van kruiden (waaronder valeriaan) kopen die je helpen om tot rust te komen." Melatonine kan in lage doseringen niet veel kwaad, maar hogere doseringen kunnen met je dag- en nachtritme gaan fucken en slaapproblemen juist erger maken. Zeker als je het meerdere dagen achter elkaar gaat gebruiken.

Iedereen kent het ellendige gevoel dat je hebt wanneer je in bed ligt, vroeg op moet voor een belangrijke afspraak, en totaal niet kan slapen. De acht uur slaap die je voor ogen had zijn er inmiddels vijf geworden en je bent nog steeds klaarwakker. Hoe harder je je best doet om te slapen, hoe kleiner de kans is dat het lukt. Voeg hier een lijn pep aan toe en het is helemaal uitgesloten dat je nog wat slaap pakt. Volgens August kun je beter iets leuks of nuttigs gaan doen. Je kunt met een koptelefoon op naar muziek luisteren, een boek voorlezen aan je partner of naar een audioboek luisteren. Dan kom je vanzelf tot rust, meent hij. "Waarom zou je geforceerd moeten slapen terwijl je stijf staat van de energie?" voegt hij eraan toe. "Niet slapen is minder ongezond dan knock-out gaan door slaappillen. Ga lekker op pad en zie de zon opkomen, bungel met je benen aan de gracht, of fiets door het park. Aan dat soort momenten heb ik de mooiste herinneringen overgehouden. Dan slaap je maar wat later en leer je in ieder geval dat je de volgende keer beter moet doseren."

Hoe langer je in bed ligt te woelen en wanhopig probeert te slapen, hoe lastiger het wordt. De slapeloosheid is niet alleen een lichamelijke reactie op de drugs, het wordt vanzelf ook een psychologische. "Het niet kunnen slapen gaat uiteindelijk in je hoofd zitten. Het wordt steeds later en dan ga je je daar druk om maken. Het is beter om het los te laten," meent Eva Ehrlich van het Trimbos-instituut. Net als dat je na een avond stevig drinken de volgende dag een kater hebt, kun je na een avond snatsen of snoepen waarschijnlijk niet slapen. "De nadelige effecten ervan moet je uitzitten en accepteren. Het hoort er nou eenmaal bij."

Als je er toch voor kiest om een slaapmiddel te gebruiken, dan is het verstandig om in ieder geval te wachten totdat de andere drugs zijn uitgewerkt. Middelen zoals cocaïne of pep (uppers) verstoren de werking van slaappillen (downers) en andersom. Hierdoor raakt je centrale zenuwstelsel flink in de war, en jij ook. Vooral voor de combinatie met alcohol wordt gewaarschuwd: alcohol werkt – net als slaappillen – dempend op je centrale zenuwstelsel en de effecten van beide kunnen worden verdrievoudigd. Aangezien alcohol over het algemeen ook nog hand in hand gaat met coke en/of pep, is dit een gevaarlijke cocktail. Daarnaast zijn slaapmiddelen over het algemeen erg verslavend.

Het psychologische aspect van de beruchte plafonddienst leg ik voor aan psycholoog Robert Haringsma van het Instituut voor Positieve Psychologie. Volgens hem kun je het lichaam enigszins voorbereiden door in de aanloop naar een avondje drugsmisbruik voldoende te sporten en gezond te eten. Vooral antioxidanten, vitamine C en vette vis zoals haring of makreel kunnen helpen tegen de nadelige effecten van je favoriete drug. Je lichaam kan de klap van de drugs dan beter incasseren, dus wellicht helpt het ook met slapen. "Daarna kun je aandacht besteden aan het leegmaken van je hoofd, bijvoorbeeld door meditatie. Dat gezegd hebbende heeft het allemaal weinig zin als je laat op de avond nog speed neemt," zegt Robert.

Volgens hem is het – in tegenstelling tot wat je vrienden roepen – beter om vooral niet bij te pakken. Zodra het oppeppende middel begint uit te werken is dat juist het moment om er rustig een eind aan te breien en lekker te gaan slapen. "Ik kan me goed voorstellen dat je dat fijne gevoel juist wil terugkrijgen, maar er komt over het algemeen weinig goeds van afterparty's," zegt Robert. "Als je het risico van drugs gebruiken toch al neemt, dan zou ik me vooral geen zorgen maken om wat minder slaap."

Er lijkt weinig opgewassen te zijn tegen de kracht van een flinke portie drugs, behalve een flinke portie drugs met het tegenovergestelde effect, wat gevaarlijk is. Journalist en drugsfanaat Hunter Thompson schreef ooit: "Buy the ticket, take the ride." Wat erop neerkomt dat je het simpelweg moet uitzitten – zowel de euforische of minder plezierige piekervaring als de nasleep ervan. Het is zinloos om je er tegen te verzetten. Neem wat melatonine en valeriaan, drink een flinke bak kamillethee en geef je eraan over terwijl je in foetushouding onder je warme deken naar een audioboek luistert. Met een beetje geluk val je nog in slaap ook.

Het gebruik van drugs is nooit zonder risico. Dit artikel is onderdeel van De Bijsluiter, in samenwerking met Unity. Vlieg tijdens je trip niet uit de bocht, en check voor gebruik debijsluiter.vice.com.