Gratis geld voor de armen heeft geholpen in Brazilië

De beste oplossing voor armoede is simpelweg contant geld geven aan diegenen die het het hardste nodig hebben. Tegenstanders klagen over dit soort ideëen dat het schandalige herverdeling is, het soort dat zorgt voor een werkschuwe cultuur van bijstandstrekkers. Maar data uit Brazilië suggereert het tegendeel.

Tien jaar geleden paste de Braziliaanse overheid Bolsa Familia ("Familiebeurs") toe om de groeiende kloof tussen arm en rijk enigzins te verzachten. De Bolsa Familia was een ongekend sociaal experiment waarbij de armen een gegarandeerd bedrag kregen, in iets wat economen een "voorwaardelijke geldoverdracht" noemen. Om in aanmerking te blijven voor het geld moesten families hun kinderen regelmatig naar dokters brengen en ervoor zorgen dat ze in ieder geval hun middelbare school afmaakten.

De toenmalige president Luiz Inácio Lula da Silva, die het programma de hoeksteen van zijn verkiezingscampagne in 2002 maakte, verkondigde aan het Braziliaanse volk "dit is jullie recht als burger van dit land." Vandaag de dag wordt een kwart van de Brazilianen ondersteund door het programma. Volgens The Economist is het anti-armoedeprogramma de grootste van haar soort en begint het wereldwijd steeds meer mensen te bekeren.

Ondanks de aanhoudende zorgen dat gratis geld verkwist wordt en luiheid aanmoedigt, is Bolsa Familia een enorm succes geweest. En dat kan bewezen worden met harde feiten. Kindersterfte is in het afgelopen decennium met 40% afgenomen, volgens een rapport van de Globe. Schoolbezoek is dichtbij 100 procent, en kinderen die onder het programma vallen halen twee keer zo snel hun diploma als hun leeftijdsgenoten.

Onder de eerste peroide van Lula, zoals de voormalige president liefkozend werd genoemd, nam armoede met 27.7 procent af. Deze resultaten zijn trouwens niet alleen het resultaat van de uitkering, maar ook van de positieve invloed die Bolsa Familia had op het minimunloon, die sinds 2002 met 72 is gestegen. Driekwart van de volwassen ontvangers werken nog steeds. Maar het meest opmerkelijke statistiek heeft te maken met ongelijkheid: in 2001 was Brazilië 's werelds op twee na ongelijkste land. Vorig jaar stond het land op nummer 17.

Daarnaast hebben al deze voordelen het land relatief weinig gekost. Het prijskaartje van Bolsa Familia is slechts een half procent van het BNP.

Niet dat de uitkomsten verassend zijn voor economen, die al langer de voordelen van directe gelddonatie ten opzichte van in natura betalingen. Bovendien is het een goede manier om de economie te stimuleren aangezien de armen dat geld ook zullen uitgeven.

Ondanks al deze argumenten en steeds meer bewijs voor de effectiviteit, is het sociale en politieke stigma van nivellering moeilijk om vanaf te komen. "Het grootste deel van de bevolking houdt nog steeds van geld geven aan arme mensen," aldus Sonia Rocha, een econoom bij het Institute for the Study of the Labour Market and Society, aan de Globe. "Mensen geloven ondanks het bewijs niet in de effectiviteit."

Tegenstanders vragen zich af hoeveel van de resultaten het gevolg zijn van de verbeterende Braziliaanse economie, die met 8 procent per jaar gegroeid is. Anderen vinden dat dit soort sociale maatregelen een vorm van omkoping zijn voor het stemvolk.

Niettemin grijpt het programma de aandacht van andere naties. "Overheden van over de hele wereld bestuderen dit programma," vertelde Kathy Lindert van de Wereldbank aan The Economist. In totaal hebben 63 landen experts naar Brazilië gestuurd om te leren over Bolsa Familia.

Zwitserland heeft er sowieso naar gekeken, en stemt waarschijnlijk binnenkort of er wel of geen basisinkomen wordt ingesteld waarbij iedere inwoner 2.000 euro per maand zou krijgen, zonder voorwaarden. De VS zou zich er ook over moeten buigen, gezien de toename van ongelijkheid, de enorme werkloosheid en het onlangs intrekken van meer dan een miljoen werkloosheidsuitkeringen.

Meer dan een miljoen Amerikanen zonder inkomen achterlaten is niet alleen wreed, het is gewoon dom. Werkloosheidsverzekering opzeggen stimuleert werklozen niet om harder naar een baan te zoeken, het zorgt ervoor dat ze het rijk der werkenden voor altijd verlaten. Het creëeren van een vangnet voor de mensen die even zonder werk zitten zorgt ervoor dat ze hun leven weer op kunnen pakken, iets waar Brazilië al tien jaar geleden achter kwam.

@sfnuop

Meer gratis geld:

Zwitserland overweegt elke inwoner gratis 2000 euro te geven