De atoombomgrap van het Amerikaanse leger op Twitter ¯\_(ツ)_/¯

We hebben allemaal weleens een tweet geplaatst waarvan we achteraf pas zagen dat het nogal dom was. Gelukkig bedreigen onze domme tweets niet het voortbestaan van al het leven op aarde. In het geval van het Amerikaanse leger is dat echter anders.

In een tweet grappen dat je misschien wel een atoombom gaat droppen, is niet bepaald een doorsnee blunder te noemen. Toch is dit precies wat US Strategic Command (Stratcom) afgelopen oudejaarsavond op hun officiële Twitteraccount deed. Stratcom – een militair commando dat verantwoordelijk is voor strategische afschrikking, raketverdediging en nucleaire operaties – verwijderde de tweet een paar uur later, maar niet voordat ik er een schermafbeelding van had opgeslagen.

Zie hier de tweet waar Stratcom 2018 mee afsloot:

Aan de tweet was een zeer gelikte video toegevoegd, waarin te zien was hoe een B-2-bommenwerper – een stealth-jet die nucleaire wapens kan werpen – verschillende bommen met daarop het woord ‘LETHAL’ (dodelijk) liet vallen. Veel mensen reageerden geschrokken dat het legeronderdeel dat verantwoordelijk is voor de nucleaire wapens van Amerika zulke versluierde bedreigingen tweet op oudejaarsavond. Het duurde dus niet lang voor Stratcom de tweet van het internet haalde en hun excuses aanbood.

“Dit bericht, dat inmiddels is verwijderd, maakte deel uit van ons jaaroverzicht, dat bedoeld was om onze prioriteiten weer te geven: strategische afschrikking, besluitvaardigheid en strijdkracht,” ze een woordvoerder van Stratcom tegen The Washington Post. De woordvoerder legde daarbij uit dat de video een repost was van eerder dat jaar, toen ze lieten zien hoe de Massive Ordnance Penetrator – een bom van de Amerikaanse luchtmacht – werd getest.

Iedereen maakt weleens een domme fout. Toch roept de tweet de vraag op waarom Stratcom überhaupt op Twitter zit. Wat heeft het eigenlijk voor zin dat zulke organisaties over een social-media-account beschikken?

Sociale media zijn een krachtig modern hulpmiddel voor communicatie, maar ook een oorlogswapen dat regelmatig wordt ingezet op het slagveld. Activisten gebruiken het om mensen bijeen te krijgen en overheden gebruiken het om informatie en propaganda te verspreiden. De meeste overheidsinstanties, waaronder onderdelen van het Amerikaanse leger, zijn momenteel dan ook in verschillende vormen aanwezig op social media.

Volgens het communicatiehandboek van Stratcom uit 2018 zijn social media “onderdeel van publieke zaken, die het commando helpen in hun verplichting om openlijk met een wereldwijd publiek te communiceren.”

Martin Pfeiffer, een promovendus aan de University of New Mexico en een deskundige op het gebied van nucleaire-oorlogsantropologie, kreeg met de Amerikaanse versie van een Wob-verzoek een exemplaar van Stratcoms Communication Strategy-handboek in handen te krijgen.

“Ik begrijp dat Stratcom social media en andere kanalen inzet om te pleiten voor bepaalde doelen en om de publieke opinie met betrekking tot kernwapens te vormen – iets wat zijzelf als ‘onderwijzing van het volk’ zien,” vertelt Pfeiffer in een privébericht aan Motherboard. “Toch zou ik in een ideale wereld liever zien dat Stratcom zich wat minder openlijk uitlaat over bijvoorbeeld hun activiteiten.”

Volgens het handboek ziet Stratcom hun social media als een belangrijk onderdeel van hun communicatiestrategie. “Communicatie met het Amerikaanse en internationale publiek vergroot het vertrouwen en begrip als het aankomt op de bijdrage van het commando aan de nationale veiligheid,” staat er in het handboek. “Daarnaast draagt het bij aan het afschrikken van tegenstanders, stelt het bondgenoten gerust en helpt het ons vorm te geven aan onze operaties en informatieve omgeving. Zo helpt het ons de toekomst van de strijdmacht te vormen.”

Volgens het handboek bestaat de Twitter-doelgroep van Stratcom uit media, academici, tegenstanders en het algemene publiek.” Daarnaast staat hier beschreven hoe de focus ligt op “belangrijke evenementen, het uiteenzetten van de voornaamste punten uit toespraken van USSTRATCOM en op het bespreken van manieren waarop strategische afschrikking in de 21e eeuw wordt ingezet.” Livestreams kunnen bovendien worden gebruikt wanneer dit “toepasselijk en geschikt” is en de algemene toon voor het posten op de pagina is “professioneel en no-nonsense.”

Hoewel het handboek duidelijk aangeeft dat de toon op Twitter “professioneel” zou moeten zijn, wijkt de organisatie hier regelmatig van af. Zo tweette Stratcom in april 2018 een cartoon waarin werd geïmpliceerd dat hun B-2-bommenwerpers dodelijker zijn dan Jason Voorhees, de gemaskerde moordenaar uit Friday the 13th. De cartoon was overduidelijk niet meer dan een slechte grap. Maar terwijl dit voor de meeste mensen een kleinigheidje lijkt, is het belangrijk om te beseffen dat Stratcom uiteindelijk wel verantwoordelijk is voor de nucleaire wapens van Amerika. Het is een serieuze militaire organisatie met een van de belangrijkste taken op aarde. Bij alles wat ze doen, kijken buitenlandse regeringen toe – en dat is lang niet altijd omdat ze het beste met de VS voor hebben.

Naast alle grappen en verhulde dreigementen, verstrekt Stratcom soms ook feitelijk onjuiste informatie. In november 2017 deelde het bijvoorbeeld een artikel waarin de fout stond dat B-1-bommenwerpers in staat zouden zijn om kernwapens af te vuren. Volgens Pfeiffer kunnen zulke fouten grote gevolgen hebben, doordat het de kijk van andere landen op de Amerikaanse capaciteiten negatief kan beïnvloeden.

Pfeiffer legt uit dat slecht getimede tweets er in tijden van crisis bovendien voor kunnen zorgen dat zaken uit de hand lopen. Het klinkt misschien gestoord, maar volgens deskundigen die de nucleaire capaciteiten van Noord-Korea bestuderen, zouden een paar domme tweets tot een nucleaire impasse of zelfs een oorlog kunnen leiden.

“De Verenigde Staten zouden zichzelf als verantwoordelijke bezitters van nucleaire wapens moeten presenteren,” zegt Pfeiffer. “Jezelf vergelijken met Jason uit Friday the 13th werkt wat dat betreft juist averechts.”

Kernwapens zijn een ernstige zaak, gaat Pfeiffer verder, niemand heeft er dus iets aan als militaire organisaties grappen maken over hun verantwoordelijkheid hiervoor. “Dit is niet de juiste manier om het publiek voor te lichten over de indrukwekkende en beangstigende krachten van het Amerikaanse leger en hun nucleaire wapens,” legt Pfeiffer uit. “In plaats daarvan komt het nog het meest in de buurt van #NukePorn, waarbij we ons symbolisch aftrekken bij het idee dat we al het leven op aarde in een oogwenk kunnen vernietigen.”

Volg Motherboard op Facebook, Twitter en Flipboard.