Windows 3.1 bracht afgelopen zaterdag een Frans vliegveld tot stilstand

Een computerglitch die er afgelopen zaterdag voor zorgde dat het vliegveld Orly in Parijs volledig tot stilstand kwam, werd veroorzaakt door het prehistorische computersysteem van het vliegveld. In een artikel dat afgelopen woensdag werd gepubliceerd zei het Franse satirische weekblad Le Canard Enchaîné (dat ook vaak serieuze verhalen schrijft, zoals deze) dat de computerfout het DECOR-systeem had beïnvloed. Het DECOR-systeem wordt gebruikt door luchtverkeersleiders om het weer door te geven aan piloten, die op het systeem vertrouwen tijdens slecht weer.

DECOR wordt vooral gebruikt tijdens het opstijgen en landen en loopt nog altijd op Windows 3.1, een besturingssysteem dat in 1992 op de markt kwam. Niet bepaald hoogstaande technologie. Toen Windows 3.1 uitkwam, was een van de hoogtepunten van het nieuwe systeem dat je mijnenveger nu standaard op je pc kreeg, waardoor computergebruikers in de jaren negentig ineens heel veel tijd kwijt waren met mijnenvegen, in plaats van werken.

De crash van DECOR zorgde ervoor dat luchtverkeersleiders geen RVR-informatie – een waarde die aangeeft hoe goed een piloot de landingsbaan kan zien – aan piloten konden verstrekken. Ondertussen daalde er mist neer over de landingsbaan en terwijl de programmeurs op zoek gingen naar de aard van de fout in het systeem, werden uit voorzorg alle vliegtuigen aan de grond gehouden.

"De tools die de luchtverkeersleiders gebruiken, lopen op vier verschillende besturingssystemen, die allemaal tussen de tien en twintig jaar oud zijn," legde Alexander Fiacre uit, de secretaris-generaal van de Franse vakbond van luchtverkeersleiding, UNSA-IESSA. Het bedrijf dat zowel Orly en Charles de Gaulle – één van de drukste vliegvelden van de wereld – runt, heet ADP.

"Een aantal van de machines van ADP lopen op UNIX [een besturingssysteem dat in de jaren tachtig veel bij universiteiten en startups voorkwam] of Windows XP," zei Fiacre, die zelf ook werkt als programmeur van luchtveiligheidssystemen.

"Het probleem met zo'n oud systeem is dat niemand nog zin heeft om onderhoud te doen," legt Fiacre uit. "Bovendien hebben we bijna niemand meer in dienst die nog expertise heeft op het gebied van dergelijke systemen. In Parijs zijn er maar drie specialisten die problemen met DECOR kunnen oplossen," zei Fiacre.

"Een van hen gaat volgend jaar met pensioen en we hebben nog geen vervanger gevonden," voegde hij toe.

Hij vergeleek de problemen van het DECOR-systeem dat op Windows 3.1 loopt met de problemen die NASA had met hun Voyagerprogramma in 1977. Voyager 1 en 2, de twee onbemande ruimtesondes van NASA, moesten het doen met processors van 250 kHz van General Electric.

Deze veertig jaar oude computers zijn minder krachtig dan de gemiddelde rekenmachine en gebruiken volledig vergeten programmeertaal als FORTRAN. Gezien een van de weinige specialisten op dit gebied binnenkort met pensioen gaat, betekent dat er een vacature vrij zal komen voor een expert in programmeren in de jaren zeventig.

Programmeurs van Franse luchtvaartsystemen hebben hun eigen problemen, gezien er bijna geen reserve-onderdelen meer te krijgen zijn voor deze verouderde systemen. "Soms moeten we lang zoeken op eBay voordat we een onderdeel gevonden hebben," zei Fiacre. "Deze machines zijn nooit bedoeld om langer dan 20 jaar mee te werken."

Volgens Le Canard Enchaîné heeft de Franse minister van Transport belooft dat de apparaten "tegen 2017 vervangen zullen worden". Toch is Fiacre hier niet heel zeker van. "Ik denk dat we niet eerder dan 2019 zullen upgraden, misschien pas in 2021," zei hij.

Fiacre beschreef de toestand van afgelopen zaterdag als een "waarschuwing", maar merkte ook op dat de systeemfout op geen enkele manier "passagiers in gevaar bracht, omdat luchtverkeersbegeleiders goed waren voorbereid om risico's te voorkomen."

ADP heeft nog niet gereageerd op de onderbreking van het vliegverkeer zaterdag.

Het Franse vliegveld is niet het enige dat kampt met verouderde systemen. In december 2014 zorgde een computerfout veroorzaakt door vijftig jaar oude software ervoor dat het luchtruim boven Londen 36 minuten werd afgesloten en zo'n vijftig vluchten werden geannuleerd.

Eerder dit jaar kregen twee hackers een miljoen "bug bounty" airmiles per persoon van United Airlines nadat ze aantal fouten in het systeem van het bedrijf aangaven.

Een van de gedupeerden van de geannuleerde vluchten van zaterdag was de Franse politicus Alain Juppé, een van de deelnemers aan de presidentiële verkiezingen van de Franse Republikeinse Partij in 2017.

Au moment de décoller de Bx,Orly est fermé.Impossible de rejoindre le Conseil national LR à temps. Dommage!J'avais préparé un bon discours.
— Alain Juppé (@alainjuppe) 7 november 2015

Een luchtvaarttechnicus die op woensdag door Le Canard Enchaîné werd geïnterviewd, sloot niet uit dat er ook problemen de kop op konden steken tijdens de klimaattop COP21, die van 30 november tot 11 december in Parijs zal plaatsvinden. "Stel je voor dat het komen en gaan van staatshoofden tijdens COP21 afhangt van prehistorische software," zei hij tegen het blad.