Zwijmel weg bij een video van de 200.000 jaar durende bevolkingsexplosie

Vorige week vrijdag plaatste het Amerikaans Natuurhistorisch Museum een video online die de groei van de menselijke soort laat zien, ondersteunt door een diffuus deuntje. Heel relaxerend.

De moderne mens evolueerde ergens in de hoorn van Afrika, zo'n 200.000 jaar geleden. De vroegst gevonden voorvader is de in 1967 opgegraven Omo-1, een jager die 195.000 jaar geleden in de Omo vallei in Ethiopië leefde, voortplantte en stierf. Volledig herkenbaar, en toch ook behoorlijk anders.

Zo'n 100.000 jaar geleden begon de mens zich namelijk te verspreiden via landbruggen over naar Azië, het Middenoosten en Europa. Het kostte de Homo sapiens sapiens 200.000 jaar om zich te vermenigvuldigen tot het ronde getal één miljard.

Vrijwel de gehele periode daaraan voorafgaan zwierven er slechts een miljoen van onze soort rond over aarde, en er zijn momenten geweest dat de mens bijna geheel uitgestorven was. Rond 70.000 jaar, bijvoorbeeld, explodeerde een grote vulkaan op het eiland Sumatra een grote straal as en derrie de stratosfeer in waardoor de aarde met een x aantal graden afkoelde, de Noordpool oprukte tot aan Utrecht en nog maar 2000 mensen zichzelf in leven konden houden.

Na intermezzo van 58.000 jaar, in de volksmond ook wel de ijstijd genoemd, begon de mens, zo'n 12.000 jaar voor Christus als reactie op het vriendelijke klimaat van het ontluikende holoceen, zaden te selecteren en te verbouwen. In relatief korte tijd (vierduizend jaar) vervijfvoudigde de populatie zodat er rond 8000 voor Christus zo'n 5 miljoen mensen in kleine dorpen leefden. Dit aantal zwelde tot 170 miljoen mensen rond de tijd dat Christus aan het kruis werd genageld.

De miljardste mens werd geboren in 1804. Nummer tweemiljard in 1927. In de 89 jaar daarna groeide de wereldbevolking met nog eens 5 miljard mensen.

De bevolkingsexplosie van de twintigste eeuw is weergaloos, en als we zo doorgaan piekt de populatie op 11 miljard exemplaren rond het jaar 2100. Howel de bevolkingsgroei neemt wat afneemt omdat we minder kinderen krijgen, blijft het de vraag hoe we die 11 miljard mensen gaan voeden zonder de planeet te vernietigen. Het museum pleit voor geboorteplanning, minder consumeren, een rem op vervuiling en conservering van wilde natuur. Niet echt iets nieuws dus.

Het is zeer chill om de ambient post-rock bevolkingsexplosie in slowmotion op Youtube te bekijken. Maar de ultra grote hoeveelheid mensen dringt een angstaanjagend toekomstbeeld op. De kans op 21e-eeuwse grondstoffenoorlogen als gevolg van de bevolkingsdruk lijkt ineens heel erg reëel.