Nee, Oreo's zijn dus niet net zo verslavend als coke

Vandaag willen we ons even opwinden over de manier waarop wetenschap in de media verkracht kan worden. Wetenschap kan best ingewikkeld zijn, en het is niet altijd zo spannend als je zou willen. Maar dat betekent niet dat je een onderzoek naar eigen inzicht kunt oppompen tot er iets leuks uit komt.

Dat is wel wat er gebeurde met een onderzoek van studenten van Connecticut College, die ratten koekjes voerden en vervolgens de overdreven claim maakten dat Oreo's net zo verslavend zijn als drugs. Fox News vindt dat soort dingen ontzettend leuk en kopte "Oreo cookies are as addictive as drugs", waarna ook Forbes, de Washington Times, de New York Post en meer media het verhaal overnamen.

Dit is hoe het experiment (dat geen peer review heeft gehad en nog niet gepresenteerd is) in werkelijkheid is uitgevoerd. De studenten plaatsten ratten in een doolhof, waarin ze aan de ene kant Oreo's kregen en aan de andere kant rijswafels. De ratten bleken consequent de Oreo te verkiezen boven de rijstwafel, waarmee ze voorgoed bewezen dat ratten koekjes lekkerder vinden dan smakeloze piepschuimschijven (serieus, wie eet er nou rijstwafels?).

"Net als mensen lijken de ratten niet erg veel voldoening te halen uit het eten van rijstwafels," vertelt één van de onderzoekers in hetzelfde persbericht waarin ook wordt beweerd dat "studenten en een professor in de neurowetenschappen aan Connecticut College hebben ontdekt dat 'Amerika's favoriete koekje' net zo verslavend als cocaïne is."

Ik wil niet onredelijk zijn tegenover de onderzoekers. Het is daarom van belang te vermelden dat het niet duidelijk is of de opgeblazen verkooppraat over het experiment te wijten is aan de onderzoekers of aan de mensen die het persbericht hebben geschreven. Ik heb beiden geprobeerd te bereiken, maar tot dusver nog niet terug gehoord.

Maar terug naar het onderzoek. Als een controle deden ze hetzelfde experiment nog een keer, maar dit keer injecteerden ze de ratten met cocaïne of morfine aan de ene kant en met een zoutoplossing aan de andere kant. Dus. Nu weten we dat ratten best fan zijn van coke en koekjes. Net als mensen dus.

Als je er een seconde over nadenkt zie je dat dit onderzoek aan alle kanten rammelt. Studenten mogen dit soort onderzoek best doen, als ze dat willen. Misschien is het voor sommige mensen belangrijk om te weten dat als je ratten geen schaaltje rijstwafels moet voorzetten als je ze uitnodigt op een feestje, maar dat ze liever een doos Oreo's en een lijntje coke hebben. Er is niets inherent mis met het doen van die test, net zoals dat er niets echt mis is met het praten over hoe de ratten de koekjes precies opaten alsof het iets superbelangrijk is (ze begonnen bij de binnenkant, mocht je je dat afvragen).

Maar als zo'n onderzoek dan door verschillende grote media wordt opgepikt kan het echte schade toebrengen, zegt ook Carl Erickson, directeur van de University of Texas' Addiction Science Research and Education Center.

"Ik denk dat een onderzoek als dit erg schadelijk kan zijn voor het publieke begrip van wat verslaving is en wat het niet is," zegt Erickson. "Er zit geen wetenschappelijke basis onder de bewering dat voedsel verslavend is, wat het publiek daar ook over denkt. Journalisten publiceren dit soort sensationalisme vaak in een poging te argumenteren dat je verslaafd kan raken aan lingerie, voedsel, een smartphone, of een zonnebank. Medisch gezien is er geen enkele reden om die dingen verslavend te noemen."

Maar wat moeten we dan denken van de bevinding dat "Oreo's significant meer neuronen activeert dan cocaïne of morphine"? Nou, niets dus, want die vergelijking slaat als een spreekwoordelijke pik op een drumstel. Voedsel en hard drugs activeren totaal andere mechanismen, en iets is nog niet meer verslavend alleen maar omdat het "meer neuronen activeert". Je kan stoppen met Oreo's eten zonder fysieke symptomen. Je kan zélfs een rijstwafel eten in plaats van een Oreo als je dat echt wil. Maar om van full-time cokesnuiver naar geheelonthouder te gaan is heel wat lastiger.

Natuurlijk is deze hele ellende niet alleen maar de schuld van de studenten. Er zijn tientallen onderzoeken die de verslavende werking van random dingen met elkaar vergelijken (macht! stroop!). En ik blaas wel heel hard van de toren, maar hier bij Motherboard zijn we ook mensen die vast ooit wel eens een keer een foutje maken. Als je ons eens betrapt op bullshit, dan horen we dat trouwens graag.

Het is buzzy en sensationeel om dingen "zo verslavend als cocaïne" te noemen, en werkt sowieso goed om je onderzoek in de media te krijgen. Maar wetenschappers die zich met verslaving bezig houden hebben zelfs moeite met defniniëren wat verslaving precies is. Daarom wordt het woord ook niet genoemd in de DSM-IV, het belangrijkste diagnostische handboek voor de psychiatrie en andere medische wetenschappen. "Is het hoe hard mensen erin gezogen worden? Is het het percentage mensen die verslaafd raken? Of is het hoe gevaarlijk het is?" De wetenschap komt niet tot overeenstemming, zegt Erickson.

Dat is hoe wetenschap nou eenmaal werkt. Wetenschappers worstelen met definities, maken ruzie met elkaar, proberen elkaars beweringen te ontkrachten en weten nooit iets zeker. Dus als je over een onderzoek hoort dat te mooi of te maf is om waar te zijn, dan is het dus waarschijnlijk niet waar. Hopelijk kunnen wij een beetje bijdragen aan de bullshitdetector van het publiek.