Ontspoord toerisme: GifGas reist verborgen op treinen door Europa

Ik heb trainhopping ontdekt dankzij het Youtube algoritme. Een paar dagen nadat ik me had volgestouwd met video's van kerels die illegaal op goederentreinen reizen om hun behoefte aan sensatie te bevredigen, nam ik contact op met GifGas. GifGas is een Belgische fotograaf die, naar mijn mening, een van de Europese voorlopers is wat deze discipline betreft.

We ontmoetten elkaar in een bar in Brussel. Hij vertelde me over zijn avonturen, zijn visie op reizen en zijn buitenproportionele behoefte aan adrenalinekicks.

VICE : Hé Gifgas ! Hoe gaat het? 
GifGas: Geweldig! Ik ben net terug van mijn reis naar Montenegro, het was fantastisch. 

Nog steeds in trainhop-modus? Kun je trouwens kort uitleggen wat trainhopping is? 
Ja. Ik doe eigenlijk twee dingen. Ik doe aan treinsurfen, dat is achter normale, passagierstreinen springen om van het ene station naar het andere te "surfen". Het is een kwestie van een paar minuten, terwijl trainhopping zich afspeelt op goederentreinen en meerdere uren of soms zelfs dagen duurt. Het is een reis die gepland is en veel voorbereiding vergt. Voor mij is trainhopping echt een manier om te ontsnappen aan de realiteit, aan alle "normale" dingen in onze maatschappij. Het is het gevoel iets unieks te doen waar bijna niemand weet van heeft. Het zijn wegen die de meeste mensen nooit zullen ontdekken. Het geeft je een totaal ander perspectief. En je bevindt je in zulke extreme omstandigheden dat wanneer je in het leven voor ingewikkelde situaties komt te staan, je kracht kunt putten uit die herinneringen. 

Hoe ben je voor het eerst op zo’n goederentrein gesprongen?
Ik deed aan graffiti en ontmoette veel mensen uit de scene. Ik maakte video’s voor een paar Belgische crews en ben twee weken geleden zelfs naar Berlijn gegaan om er te schilderen met leden van de 1UP Crew, een ongelooflijke herinnering. Er is sowieso een verband tussen graffiti en treinhoppen. Ik heb altijd al van treinen gehouden, al van kinds af aan.  Ik ontdekte het toen ik op m’n zestiende een Youtube-video van Stobe The Hobo keek, een Amerikaan die de hele wereld rondreist. Ik was er meteen helemaal weg van. Ik woon niet ver van treindepots en begon geleidelijk aan

op zoek te gaan naar schuilplaatsen. Daarnaast begon ik ook de frequentie van de aankomst en het vertrek van goederentreinen in de gaten te houden. Toen ben ik erin verzeild geraakt: ik vond informatie over bestemmingen, haltes... Op een dag vond ik een trein die van Zeebrugge naar Milaan reed. Ik belde mijn maat waarmee ik graffiti spoot en zei: "Yo, wil je gratis met de trein naar Milaan? De trein reed door Zwitserland, Duitsland, en dan natuurlijk Italië. Na 13 uur reizen, waren we er. Sinds die eerste reis, kan ik niet meer stoppen. Het is als een drug. Om je een idee te geven, ik heb al meegereisd met zo’n 40-45 goederentreinen.

Beginnen je reizen altijd vanuit België? 
Nee, niet altijd. Soms vlieg ik, bijvoorbeeld naar Bosnië of Kroatië, en vertrek ik van daaruit. Ik ga naar de ene kant van het land en neem dan een trein naar de andere kant. Het is quasi onmogelijk om vanuit België met een goederentrein naar Montenegro te gaan. In België is het niet gemakkelijker dan elders, maar als je betrapt wordt, riskeer je wel veel. De eerste keer dat ik in België aan treinsurfen deed, maakte ik een video die onmiddellijk werd opgepikt door grote media als VRT, RTBF en VTM. Toen ik op TV was, hoorde ik dat ik tot twee jaar gevangenisstraf kon krijgen, daarom wil ik echt anoniem blijven. Maar verder is het in de rest van Europa vrij rustig, behalve misschien in Italië.

Is er iets gebeurd in Italië? 
Ik heb dit land echt onderschat. Het is een migrantenroute, dus de grensbewaking is er heel streng. Bewakers zagen ons toen we in de buurt van de Italiaans-Oostenrijkse grens kwamen en we werden door een tiental van hen opgewacht toen we bij het depot aankwamen. Ze stopten de trein om ons te vangen, maar we renden de bergen in. Een paar minuten later, zagen we dat er een helikopter naar ons op zoek was. Het was net als drie sterren halen in GTA. Ze dachten dat we migranten waren en dus gingen ze ervoor. We staken de berg over naar Oostenrijk en daar konden ze niets meer doen. We hadden niets gegeten, waren doodmoe en hadden net die berg beklommen. Het was een van de beste momenten uit mijn leven. Het was te gek.

Het grootste risico bij trainhopping is dus de politie?
Ja, gepakt worden is het grootste risico. Goederentreinen stoppen vaak omdat passagierstreinen altijd voorrang hebben. En elke keer dat de trein stopt, brengt dat gevaren met zich mee. Mensen kunnen je zien en de politie bellen. Ik ben nog nooit gepakt, maar een keer - tussen Nederland en Antwerpen - merkte de chauffeur ons op en kwam hij tegen ons schreeuwen. Uiteindelijk werd hij rustig en was het allemaal cool. Hij zei dat het een slimme strategie was om met goederentreinen mee te reizen. Je moet weten dat veel treinmachinisten mijn video's bekijken, het is best grappig.

Heb je ooit andere problemen gehad? 
In Bosnië was het ook nipt, maar dat had te maken met de geschiedenis van het land. Tijdens de oorlog waren er concentratiekampen. Zodra ze mijn camera zagen, vroegen alle inwoners wat we daar kwamen doen en zeiden ze dat we niet mochten filmen. Na de Bosnische oorlog werden sommigen gearresteerd. Maar de anderen, zij die moordden en verkrachtten, wonen er nog steeds. Het is nog maar 25 jaar geleden dat zich dit heeft afgespeeld. Degenen die naar ons kwamen, waren waarschijnlijk degenen die de kampen runden. Ze waren echt bang om gefilmd te worden. We moesten zelfs wegen en drukke plaatsen vermijden, anders werden we aangehouden. Daarom was het echt ingewikkeld om incognito op een trein te springen.  

Een andere anekdote: mijn reis van Antwerpen naar Frankfurt is een slechte herinnering. Het was super koud en het regende de hele weg. We zaten in tankwagons, wat betekent dat al het water op één plaats viel, en die plaats was natuurlijk precies waar ik zat. Ik was de hele weg letterlijk nat van kop tot teen. Mijn spieren waren compleet uitgeput van het onophoudelijke rillen.

Hoe bereid je je reizen voor? 
Eerst kijk ik naar de reisroutes, veel hangt af van het land. Op sommige plaatsen zijn kaarten gemakkelijk te vinden, op andere - zoals in het voormalige Joegoslavië - moet je met Google Maps spelen om zelf de routes uit te stippelen. Nadat je wat ervaring hebt opgedaan begin je de treinen te analyseren en kun je zien wat voor soort wagon en locomotief het zijn. Dankzij de containers aan boord kun je ook zien waar ze naartoe gaan. In Luik zie je bijvoorbeeld voornamelijk Italiaanse bedrijven. Je kunt er niet 100% zeker van zijn dat Trenitalia containers automatisch naar Italië gaan, maar meestal is dat wel het geval. In het begin kozen we op welke trein we wilden springen en het was hit or miss. Soms maken we gebruik van lokale treinspotters die ons informatie kunnen geven. Als de routes eenmaal gevalideerd zijn, hoef ik alleen nog maar tijd te vinden om te gaan. Dan maak ik een kleine tas en vertrek ik.

Hoe lang duurt het om dit allemaal voor te bereiden? 
Soms een week, soms ook vier maanden. Ik moet er alleen voor zorgen dat de basis van de reis veilig is. In sommige landen is er maar één trein per dag. Als je die mist, zit je in de problemen. Wat echt vermoeiend is bij deze discipline is het wachten. Het is mij al eens overkomen toen ik in Luik was: ik moest 4 dagen lang wachten om de juiste trein te kunnen nemen. Dat was echt niet cool. 

Met welke ingesteldheid vertrek je op reis? 
Als ik reis, wil ik zoveel mogelijk zien van het land waar ik naartoe ga. Ik ben niet echt geïnteresseerd in toeristische plekken. Ik hou van kleine dorpjes, plaatsen waar je echt een andere cultuur kunt ontmoeten dan de jouwe. Dankzij het treinhoppen kom je op plaatsen waar je als toerist anders nooit zou komen. Aan die plaatsen hou je de beste herinneringen over. We sliepen eens bij iemand in de tuin in the middle of nowhere in Roemenië en de eigenaar kwam bij ons chillen met koffie. Daarna nam hij ons mee naar een bar waar zijn vrienden rondhingen, die boden ons eten en drinken aan. Ze liepen over van gastvrijheid, het was geweldig. We zeiden dat we in het bos

gingen slapen en één van hen zei: "Nee, kom naar mijn huis. De volgende ochtend kregen we een heerlijk ontbijt. Wat ik ook zo leuk vind aan deze discipline is dat je niet weet waar je terecht komt. Het zijn geplande avonturen, maar met veel improvisatie en freestyle. Al moet je niet denken dat het allemaal rozengeur en maneschijn is. Er zijn momenten waarop je het niet meer aankunt. Je moet in het bos slapen en je weet niet of het een beest is dat je gaat aanvallen of de plaatselijke boer met zijn geweer. Maar als je dat doormaakt, geniet je er nog meer van. Er zijn echt grote contrasten tussen de verschillende stadia van de reis.

Wat doe je als je eenmaal in de trein zit, tijdens de reis?
Je rookt een beetje dope en dan ontspan je. Ik zit en kijk minstens 30 minuten naar het uitzicht, en natuurlijk film ik ook. Een andere reflex is om Maps te controleren. Je moet altijd van tevoren weten wanneer je een depot nadert om je te kunnen verstoppen. Het is vooral observeren en je amuseren, maar je moet ook scherp blijven. We luisteren ook naar muziek, want je kunt je voorstellen dat het geluid van die treinen super intens is. Maar op die momenten voel je de good vibes over je heen stromen.

GifGas heeft een Youtube kanaal waarop hij zijn avonturen deelt. Natuurlijk heeft hij, zoals elke zichzelf respecterende moderne avonturier, ook een account op Instagram.

Volg VICE België ook op Instagram.