Waarom astronauten in grotten oefenen voor hun ruimtemissies

Zouden we kunnen leren om op andere planeten te overleven door de binnenkant van de aarde te bezoeken? Dat is het idee achter CAVES (wat staat voor 'Cooperative Adventure for Valuing and Exercising human behaviour and performance Skills' – er bestaan acroniemen die wat minder vergezocht zijn). Dit project, dat geleid wordt door de Europese Ruimtevaartorganisatie (ESA), houdt in dat astronauten zes dagen in een grot moeten wonen, daar wetenschappelijke experimenten doen en de omgeving verkennen, en vervolgens weer heelhuids terugkomen.

Dit soort acties heten ook wel analoge missies: simulaties op aarde om ruimtereizen na te bootsen. De astronauten gaan naar een onbekende omgeving, waar ze hun communicatievaardigheden en probleemoplossend vermogen kunnen trainen, en apparatuur en technologieën kunnen testen voor toekomstige ruimtemissies. Het langetermijndoel van CAVES is om de basis te leggen voor verkenningen van de maan, en uiteindelijk misschien ook van Mars. Ze gaan uit van het idee dat zodra we voet zetten op andere planeten, we in eerste instantie vooral in grotten zullen wonen.

De zesde simulatie van CAVES vond plaats in september, en voor het eerst in de grot Divaška Jama in Slovenië – een paar kilometer van de Italiaanse grens en 250 meter onder grond, op het diepste punt. Zes astronauten van vijf verschillende ruimtevaartorganisaties brachten er zes dagen en zes nachten door in volledige duisternis. Het was 6 graden Celsius en er was 100 procent luchtvochtigheid.

“Ik wilde astronauten helpen om zo efficiënt en betrouwbaar mogelijk te zijn als ze op verkenning gaan,” zegt astronautenopleider Loredana Bessone, het brein achter CAVES. “En dus zocht ik een manier om de stress die erbij komt kijken te simuleren.”

Het woord 'simuleren' is eigenlijk een beetje een understatement. “De grot is echt en de risico's ook,” zegt Bessone. “Astronauten moeten leren om te gaan met hun angsten.”

De astronauten werden vanaf een afstandje bijgestaan door speleologen – mensen die onderzoek doen naar grotten. De logistiek van de operatie lag in handen van de start-up Miles Beyond, dat ondersteuning biedt in extreme omgevingen. “Buiten de grot hadden we 25 mensen klaarstaan om in te grijpen,” zegt Tullio Bernabei, een speleoloog en lid van Miles Beyond.

Op 25 september kwamen de astronauten weer naar buiten – ze zagen er een beetje verwilderd uit. De zon volgende dag scheen de zon, en moesten de meesten van hen zonnebrillen dragen tegen het felle licht. Ik ging langs om een aantal astronauten te vragen hoe ze hun grotmissie hebben ervaren.

VICE: Ben je eerder in een grot geweest? Joshua: Kutryk: Nee, dit was mijn eerste keer. Het is best een gevaarlijke omgeving, en veel van ons hadden er nog geen ervaring mee. Het was een goede training, maar ook behoorlijk pittig.

Wat dan? Grotten zijn erg geschikt als je je heel geïsoleerd wil voelen. Zelfs de eerste plek waar we waren, waar het basiskamp op hadden gezet, was best zwaar omdat we tientallen meters moesten dalen. Er was veel touw, tijd en werk voor nodig om alleen al te beginnen. De kleinste foutjes konden grote gevolgen hebben.

Moest je jezelf beschermen tegen vleermuizen? [Lacht] Nee hoor, als je zo diep bent afgedaald kom je die niet tegen. We zagen wel andere levensvormen op microscopisch niveau die fascinerend waren.

VICE: Je legt de basis voor toekomstige nederzettingen op andere planeten. Die toekomst lijkt best ver weg, maar ook wel weer dichtbij.
Alexander Gerst: Er zijn veel grotten op Mars en de maan. Ze zijn veel groter dan die op onze planeet – tot een kilometer breed en honderden diep. Stel je voor wat dat betekent: je zou een stad voor honderden, duizenden mensen kunnen bouwen. Het klinkt gek, maar er zit best wat in.

Op aarde zien we grotten als vijandige omgeving, puur omdat de rest van onze atmosfeer heel leefbaar is. Op andere planeten zijn grotten echter de beste plekken waar je kunt leven. We zullen ze moeten verkennen en daarvoor treffen we nu de voorbereidingen.

Je ziet er best moe uit. Hoe ging-ie? Joe Acaba: Heel goed. De analoge missies van CAVES zijn met afstand de beste om je op ruimtevaart voor te bereiden. Je leert om je apparatuur te bedienen en begrijpt in hoeverre je leven en dat van je team afhankelijk is van ondersteuning.

Heb je een beetje kunnen slapen? Zeker. Het waren lange dagen, de grot was ijskoud en zodra ik in mijn slaapzak lag viel ik als een blok in slaap. Als iemand snurkte hoorde je dat wel gelijk heel goed. Het echoot daar natuurlijk enorm.

Zou je ook naar de grotten op de maan willen gaan? Ik weet niet wanneer ik weer de ruimte in ga. Ik ben drie keer geweest, voor het laatst in 2018. Maar ik raak wel enthousiast als ik denk aan het moment dat de mensheid weer terug naar de maan gaat.

Je nam deel aan NEEMO , de analoge missie van NASA in een onderzeebootbasis. Eerst was je een waternaut, nu een cavenaut. Wanneer word je een astronaut? Jeanette Epps: Hopelijk heel snel. Ik weet nog niet wanneer precies, maar dankzij dit soort missies zal ik er klaar voor zijn. Ik vond het behoorlijk vervreemdend om zes dagen zo diep onder de grond te zitten.

Hoe vond je het om een grot te verkennen? Het is wel stressvol. Het belangrijkste was dat we allemaal veilig zouden blijven. De verkenning was best pittig: het was erg donker en glad, en toen het begon te regenen werd het nog veel erger. Maar het was een mooie ervaring. Ik heb veel geleerd over mezelf en over hoe mijn lichaam onder bepaalde omstandigheden reageert. Allemaal dingen die belangrijk zijn voor als ik straks de ruimte in ga.

Had je eerder al deelgenomen aan een analoge missie? Nicolai Chub: Ik was ook bij NEEMO, maar dat is hier niet mee te vergelijken. Er werd hier elke dag veel van je gevraagd, en er waren voortdurend verschillende risico's.

Waarom is het zo belangrijk dat je deze grot in bent gegaan? We moeten overal klaar voor zijn, voor iedere mogelijke situatie. Zelfs voor een noodlanding op aarde. Daarom worden we getraind om ook in de woestijn te kunnen overleven, in het bos, op zee, in de bergen en zelfs in een grot. Het was echt een unieke missie. Het leven is daar zo anders.

Hoe heb je je op deze missie voorbereid? Takuya Onishi: Toen we hier aankwamen hadden we een tiendaagse cursus over de basis van speleologie. Daarvoor had ik er nooit een specifieke training voor gehad. Het was dus best een uitdaging.

Hoe ga je de ervaringen die je hier hebt opgedaan toepassen in de praktijk? Een van de grootste problemen die we gaan krijgen als we op de maan of op Mars landen, is de straling. We zullen onszelf daartegen moeten beschermen, en zijn al plannen aan het bedenken voor nederzettingen in grotten. Dit project is een van de eerste 'pakketten' van kennis die de mensheid verder gaat brengen. Verder en verder, om het onbekende te onderzoeken. We hebben vroeger ook al in grotten geleefd, en in de toekomst zal dat wederom het geval zijn. Ze zullen ons eerste thuis worden.

Meer beelden van de grotmissie vind je hier.