De nieuwe installatie van Ai Weiwei is gemaakt van neplego

Afgelopen weekend werd de expositie Andy Warhol / Ai Weiwei in de National Gallery of Victoria (NGV) in Melbourne geopend. Honderden journalisten en critici verzamelden zich bij de voorvertoning om een foto van Ai Weiwei te maken, die verbijsterd en bescheiden toekeek. Weiwei woonde in de jaren tachtig als aspirant-kunstenaar in New York, en was een bewonderaar van Andy Warhol. Hij vertelde aan Tony Ellwood, directeur van de NGV, dat samen met Warhol op een affiche staan "een droom is die uitkomt."

Dit is pas de tweede keer dat hij er persoonlijk bij kan zijn als zijn werk internationaal wordt getoond, nadat er in 2011 beslag werd gelegd op zijn paspoort door de Chinese overheid. De hype begon vorige maand, toen de kunstenaar op Instagram aankondigde dat Lego hem geen plastic blokjes wilde geven om een van de geplande installaties te maken. Het Deense bedrijf zei niet geassocieerd te willen worden met politieke kunst, ondanks dat Weiwei in eerder werk ook al legoblokjes gebruikte, bijvoorbeeld voor portretten van 176 politieke gevangenen bij een show op Alcatraz. Een bericht op Weiwei's Instagram suggereert dat de weigering van de blokjes verband houdt met het beschermen van commerciële belangen van Lego in China. Omdat Weiwei niet in staat was om de echte steentjes te krijgen, bestaat de installatie nu uit neplego, gemaakt in China.

De installatie heet Letgo Room en is een eerbetoon aan Australische mensenrechtenactivisten, waaronder Rosie Batty, Stephen Hogan, Michael Kirby en Rosalie Kunoth-Monks.

We spraken met Max Delany, de curator van de expositie, over bouwstenen en politieke dissidentie.

VICE: Nadat Lego weigerde om de steentjes aan Weiwei te geven, doneerden honderden mensen middels een internationale campagne op social media legosteentjes. Is er gebruik gemaakt van deze gedoneerde legosteentjes?
Max Delany: Nee, de legodonatie is voor een afzonderlijk project. Toen bleek dat Lego geen steentjes wilde leveren voor Letgo Room, moesten we op zoek naar alternatieven. Deze expositie is helemaal gemaakt met plastic steentjes uit China.

Best ironisch.
Het werkte wel goed, omdat China een productiecentrum voor de rest van de wereld is. Het hele idee van kopie en namaak werkte ook goed.

Hoeveel Legosteentjes zijn er gedoneerd?
Een hele auto vol – de stoelen waren naar beneden geklapt. Die steentjes gaan, samen met de legosteentjes van andere internationale inzamelpunten, naar de studio van Weiwei in Berlijn. Ze worden gebruikt in toekomstig werk, dat zich zal richten op politieke kunst en vrijheid van meningsuiting.

Daar richt Letgo Room zich toch ook op, of niet?
Ja. Letgo Room is een installatie, bijna een constructivistische installatie, die Weiwei aanduidt als een "tempel", gewijd aan de Australische mensen die bekendstaan als activisten of voorvechters van mensenrechten, vrijheid van meningsuiting en de vrijheid van informatie. Het vertegenwoordigt een doorsnede van verschillende culturele situaties – van kleinschalig gemeenschapsactivisme tot vooraanstaande figuren die betrokken zijn bij de internationale mensenrechtenwetgeving. Er zitten mensen in zoals Julian Assange, die zich uiteraard heeft gewijd aan de vrijheid van informatie op het internet, en inheemse activisten, zoals Gary Foley.

Veel vrouwen ook.
Een aantal fascinerende en buitengewone vrouwen, zoals bijvoorbeeld de genderactivist Norrie May-Welby. Iemand anders is bijvoorbeeld Gillian Triggs, die erg betrokken is bij de Commissie voor de Mensenrechten.

Het lijkt me een grootmoedig kunstwerk. Weiwei heeft vast heel veel onderzoek gedaan naar de geschiedenis van de mensenrechten in Australië.
We hebben een breed scala aan academici, mensenrechtenorganisaties, maatschappelijke groeperingen, activisten en kunstenaars geraadpleegd om een lijst samen te stellen voor Weiwei. Daarna heeft hij de installatie samengesteld en de focus gespecificeerd. Hij ziet een verbinding met de mensen die hij koos: degenen die zich bezighouden met de diepgaande vragen van onze tijd.

Het is een enorm werk. In hoeverre was Weiwei betrokken bij het bouwen?
Het ontwerp kwam van Weiwei en zijn atelier. Er zijn een aantal sjablonen gemaakt, maar uiteindelijk is het Melbourne in elkaar gezet. Bijna honderd vrijwilligers, een aantal van onze medewerkers, en collega's van Weiwei's atelier hebben meegewerkt. Het meeste werk is verricht door de vrijwilligers – vooral kunststudenten en algemeen publiek. Het was een erg aangrijpend proces, en het werd uitgevoerd in slechts twee weken. Een buitengewone prestatie, omdat er meer dan twee miljoen bouwstenen waren.