Killer-tampons en penisgrijpers: een korte geschiedenis van antiverkrachtingsapparaten

De Zuid-Afrikaanse arts Sonnet Ehlers kwam voor het eerst op het idee voor een antiverkrachtingsapparaat toen ze een slachtoffer van verkrachting behandelde, dat zei dat ze had gewild dat ze "daar beneden tanden had". Ehlers vond daarop de 'Rape-aXe' uit – een soort vrouwencondoom dat weerhaakjes aan de binnenkant heeft. Hierdoor kan een ongewenste penis zonder problemen de vagina betreden, maar als de verkrachter zich terugtrekt, grijpen de weerhaakjes zich vast aan de penis. Dit veroorzaakt een helse pijn.

Rape-aXe blijft naderhand aan de penis vastzitten, en als de dader het grijpcondoom probeert los te maken, bijten de haakjes zich alleen maar dieper vast. Het is onmogelijk om te plassen met de Rape-aXe, en het apparaat moet dus verwijderd worden door een arts – waardoor de verkrachter meteen opgepakt kan worden. Ik vroeg Ehlers of de Rape-aXe echt werkt, en ze zei dat het apparaat getest was, en dat het uitstekend had gewerkt. "Die man had intens veel pijn en kon zich niet bewegen," zei ze.

Rape-aXe is nog nergens te koop, maar is toch al jaren een bron van controverse op internet. Sommigen maken bezwaar tegen het gewelddadige karakter van de Rape-aXe; anderen noemen het apparaat "middeleeuws". Ehler reageert hierop op de website van Rape-aXe: "Een middeleeuwse daad verdient een middeleeuwse straf."

Rape-aXe is niet het enige antiverkrachtingsproduct dat de online gemoederen bezighoudt. Sinds deze maand is het nieuwe apparaatje Athena vooruit te bestellen. Athena is een apparaatje dat je op je kleding bevestigt, en dat "een hard alarmgeluid afgeeft en sms'jes verstuurt aan vrienden en familie met de locatie van de drager" wanneer de gebruiker een knopje indrukt op het moment dat ze wordt aangevallen.

Als je de patenten voor antiverkrachtingsapparaten doorkijkt, is het duidelijk dat dit vruchtbare grond voor innovatie is. Eén van de eerste producten, uitgevonden in 1979, was een inwendig apparaatje dat kalmeringsmiddel in de penis injecteert tijdens de penetratie, waardoor de verkrachter bewusteloos raakt.

Daarna was er de 'Trap', gepatenteerd in 1993 – een soort rubberen hoedje of dopje met plastic weerhaken langs de opening, dat de gebruiker bij zichzelf moet inbrengen. Net zoals de Rape-Axe kan het initiële penetratie niet voorkomen, maar wanneer de verkrachter zich terugtrekt, pinnen de tandjes zich onder de eikel van de penis vast.

Jaap Haumann, een Zuid-Afrikaanse arts, vond de "killer-tampon" uit: een harde, plastic cilinder met daarin een mesje dat het topje van de binnendringende penis afsnijdt.

Ook zit er een patent in het archief voor een wel heel ingewikkeld apparaat waarin een naald zit die een weefselmonster neemt als het de aanwezigheid van een onbekend object opmerkt – en daarna een onuitwisbare verf en irriterende vloeistof op de penis spuit. Daarnaast kan dit apparaat ook nog verbinding maken met een audiorecorder, die de verkrachting opneemt en vibreert om de gebruiker te laten weten dat de audiorecorder is geactiveerd. Hoe goed doordacht sommige van deze ideeën ook zijn, uiteindelijk zijn geen van deze producten ooit op de markt gebracht.

Toch roepen deze ontwerpen al veel vragen op. Als zo'n apparaat een toch al gewelddadige verkrachter verwondt, zal hij dan niet z'n woede op het slachtoffer afreageren? Dan zou het slachtoffer hierdoor nog meer gevaar lopen. En aangezien de meeste van deze hulpmiddelen penetratie vereisen om geactiveerd te worden, in hoeverre kunnen we dan zeggen dat ze verkrachting voorkomen? Zijn dit niet alleen manieren om ervoor te zorgen dat de verkrachter zich sneller terugtrekt? En moeten we wel investeren in apparaten die verkrachting zien als iets onvermijdelijks? Kan dat geld niet beter besteed worden aan initiatieven die mannen leren om vrouwen niet te verkrachten?

Pogingen om het bewustzijn te vergroten onder mannen lijken te werken: in het jaar nadat Canada de "Don't Be That Guy"-campagne sponsorde, daalden de verkrachtingscijfers in Vancouver met tien procent.

Maar apparaten zoals de Rape-aXe werden specifiek ontworpen voor plekken waar bescherming dringender nodig is dan preventie. Zuid-Afrika is bijvoorbeeld een van de landen met de hoogste verkrachtingscijfers ter wereld. Geschat wordt dat meer dan veertig procent van de Zuid-Afrikaanse vrouwen ooit verkracht zal worden. Volgens een rapport van Amnesty International uit 2009 heeft een kwart van de Zuid-Afrikaanse mannen toegegeven schuldig te zijn aan verkrachting; de helft daarvan heeft meerdere vrouwen verkracht. Zuid-Afrikaanse lesbiennes leven met een constante angst voor geweld: "corrigerende" verkrachtingen, met als doel om lesbiennes te genezen van hun seksuele voorkeur, komen nog vaak voor en leiden niet zelden tot hiv, ernstige verwondingen of zelfs de dood.

Bovendien kunnen dit soort antiverkrachtingsapparaten naast de schade die ze toebrengen ook een afschrikwekkend effect hebben: als een verkrachter gedwongen wordt om medische hulp te zoeken, dan wordt het door dit concrete bewijs voor vrouwen misschien makkelijker om aangifte te doen. En misschien zouden sommigen daders zelfs bang worden voor de consequenties van hun daden.

Toch zullen deze gadgets waarschijnlijk niet snel in de schappen liggen (met uitzondering van Athena, dat waarschijnlijk in het najaar op de markt zal verschijnen). Toen ik Ehlers naar de status van de Rape-aXe vroeg, vertelde ze me dat er nog een laatste probleem met het ontwerp moet worden opgelost, al zei ze niet precies wat. Sinds de uitvinding van Rape-aXe in, is de releasedatum niet veel dichterbij gekomen.

Maar dat betekent niet dat mensen zich geen zorgen maken over wat er gaat gebeuren als een van deze producten ooit het daglicht ziet. Moeten vrouwen de apparaten continu dragen? Zijn ze comfortabel? En wat nou als vrouwen ze gaan gebruiken om wraak te nemen op hun ex? Zijn deze producten het resultaat van de koortsachtige wraakfantasieën van een bittere mannenhaatster, of een praktische oplossing voor een serieus probleem?

Dat is een goede vraag. Maar wat nou als een persoon veel sterker is dan de ander, en diegene zijn lichamelijk kracht gebruikt om iemand seksueel geweld aan te doen – dan zou dat onacceptabel zijn. En zouden we alles moeten doen wat in onze macht ligt om dat te voorkomen. Toch?