De computers van Qentis hebben dit interview al eens uitgeschreven

Tegenwoordig is het steeds moeilijker om origineel te zijn. Logisch, want naarmate we meer dingen bedenken, blijft er minder over dat nog bedacht kan worden. Het Russische bedrijf Qentis gaat een stapje verder: ze hebben een computer die alle mogelijke tekst ooit genereert.

Dit idee bestaat eigenlijk al erg lang, en wordt misschien het beste verwoord door de stelling van de eindeloos typende apen. De stelling is simpel: als je heel veel apen heel lang letters op een typemachine laat indrukken, bestaat de kans dat er een keer een werk van Shakespeare ontstaat. Zelfs een aap kan dus een meesterwerk schrijven, als hij maar genoeg tijd heeft.

Qentis doet iets vergelijkbaars, maar net even efficiënter. Ze struinen het web af om alle bestaande woordcombinaties in kaart te brengen. Daarmee bouwt een computer teksten op van tien tot 400 woorden. Volgens hun website "heeft Qentis in de afgelopen zeven jaar 97,42 procent van alle tekst mogelijk, gegenereerd en gepubliceerd." De resterende 2,58 procent is de afgelopen 2000 jaar al door de mensheid bedacht.

Qentis claimt ook copyright op de teksten. En daarmee beweert het bedrijf copyright te hebben op alles wat tot nu toe nog niet bedacht is. Dit artikel is dus gewoon plagiaat. En de comment die jij straks op Facebook gaat plaatsen ook.

Hoewel ik in eerste instantie dacht dat dit een hoax was, brengt de website van Qentis, die er uiterst betrouwbaar uitziet, me aan het twijfelen. Ze hebben bewijs. De songtekst van Applause door Lady Gaga uit 2013, zou in 2009 al door de computer van het bedrijf 'bedacht' zijn. Bovendien zegt Qentis nog geen enkele zaak rondom hun intellectueel eigendom verloren te hebben. Als het bedrijf daadwerkelijk copyright heeft op de nieuwste hits van Gaga voordat zij ze zelf bedacht heeft, dan zouden ze daar echt heel veel geld mee kunnen vangen.

Qentis is een idee van Oostenrijker Michael Marcovici. Net als de andere projecten van Marcovici, zoals in aandelen handelende ratten, legt Qentis de wrijving tussen technologie en de conventies van de offline wereld bloot. Door onder andere internetpiraterij woedt er al langer dan tien jaar–ongeveer sinds 1999–een hevige discussie over de houdbaarheid van copyright in het internettijdperk. Iedereen kent de argumenten inmiddels wel.

Maar Qentis voegt een interessant punt aan de discussie toe. Als alles al een keer bedacht is, wordt het onhoudbaar om copyright in stand te houden. Je kan nou eenmaal mensen niet verbieden iets te bedenken, zeggen of schrijven, alleen omdat het al een keer is vastgelegd. En dan hebben we het nog niet eens over de praktische bezwaren van iedereen moeten vervolgen voor alles wat ze zeggen en schrijven.

De vraag blijft of Qentis alleen een interessant concept is, of dat het ook daadwerkelijk bestaat. Met een gezonde dosis scepsis nam ik contact met Marcovici op.

Staat er op dit moment daadwerkelijk ergens een computer die alle tekst ooit bedenkt? Of moet ik Qentis meer zien als een conceptueel kunstproject?

Het is het allebei. Voor een ander project, Domainindex, struinen we het hele web af om te zoeken naar nieuwe woordcombinaties. Die kunnen we gebruiken voor ngrams, statistieken over woorden. [Zoals Google dat ook doet, red.] Dus, ja, we verzamelen woordcombinaties in twintig verschillende talen. En als experiment maken we daar inderdaad ook leesbare tekst van, precies zoals op de website van Qentis staat beschreven.

Terugkomend op het voorbeeld van het nummer van Lady Gaga: heeft Qentis haar auteursrecht opgeëist bij de platenmaatschappij van Gaga?

De claims die we op de website maken zijn overdreven. We werken serieus aan dit project en de website geeft een indruk van wat allemaal mogelijk is. Daarnaast slepen we op dit moment niet niemand voor de rechter, al hebben we wel teksten waarmee we dat zouden kunnen. Het zou het project in gevaar kunnen brengen, in het geval we een zaak verliezen, nu we nog niet zoveel geld hebben.

Hebben jullie überhaupt advocaten in dienst?

Ja, we hebben advocaten in Rusland.

Bestaat dit interview al in de archieven van Qentis?

Eén van de technologieën waar we nog aan werken is om tekst zo klein mogelijk op te slaan. Hoewel we al heel snel tekst kunnen maken, duur het doorzoeken van de archieven nog veel te lang. Ongeveer een week. Dus, ik zou het niet kunnen zeggen, maar ik weet zeker dat delen van dit interview al gegenereerd zijn.

Moet ik Qentis zien als een poging om het fundament onder copyright af te breken, of als de toekomstige monopolist van creatieve content?

Vanuit mijn perspectief als kunstenaar laat het vooral zien hoe nutteloos de discussie is. Teksten staan niet op zichzelf, maar bestaan alleen in de context waarin ze bedacht zijn.

Als alle tekst ooit al is bedacht, denk je dat er dan nog een toekomst voor copyright is?

Er zou bijvoorbeeld een regel kunnen komen dat tekst wel door een mens gemaakt moet zijn. Maar ik denk eerder, wanneer onze claims realiteit worden, dat copyright helemaal verdwijnt. De wereld heeft zich prima ontwikkeld voordat copyright bestond, dus het zal ook wel goedkomen als het verdwijnt.

Wat is de boodschap die je wil overbrengen met Qentis?

Dat copyright een achterlijk concept is.