Een ode aan de klimaatfilmpjes van NASA

Vannacht werd bekend dat het Amerikaanse congres Trump's geplande bezuinigingen op de wetenschap negeert, en er zelfs meer geld aan gaat uitgeven. Dat is zowat het eerste goede wetenschapsnieuws sinds deze man aan de macht is.

NASA krijgt een miljard dollar extra, en de volledige wegbezuiniging van het NASA Earth Science instituut is van de baan, iets waarvan ik vannacht in een totale hosanna-stemming raakte. Trump, en Pruitt, de nieuwe directeur van de Environmental Protection Agency, hebben tientallen keren gezworen de hele instituut te schrappen. Maar het budget blijft met 1,9 miljard dollar gelijk aan wat het was. Dat is echt ontzettend goed nieuws voor iedereen op Aarde, en ik zal jullie precies vertellen waarom ik zo blij ben.

Het filmpje hierboven is een simulatie van alle oceaanstromen ter wereld, afgebeeld op de Hyperwall, een gigantisch scherm in het NASA Goddard Space flight Centre. Het is de mooiste simulatie die ik ken van een aards verschijnsel. In andere woorden: van iets dat ik nooit zie omdat ik niet verder kan kijken dan de Amsterdamse pui van de buurman.

Dit is wat NASA Earth Science in de eerste plaats zo belangrijk maakt: ze weten informatie aantrekkelijk te maken voor een grotere groep mensen. Er is geen enkel ander instituut ter wereld dat dat op deze manier doet.

Leonardo DiCaprio noemt de simulaties in zijn film Before the flood een "groot kunstwerk". Het werk van alle meteorologen, fysisch geografen, atmosferisch natuurkundigen, wiskundigen, astronauten, burgerwetenschappers en de informatie van twintig weersatellieten vormen samen een visioen van Systeem Aarde, samengebracht in één beeld – de Aarde zelf, als enige écht wereldwijde kunstwerk, waar elk land aan bijdraagt.

Sentimenteel? Ja. Maar accepteer het en kijk:

Hierboven de warme golfstroom in de atlantische oceaan. En kijk hieronder hoe alle bossen op Aarde CO2 in- en uitademen, alsof het een levend organisme is:

Het is wonderbaarlijk hoeveel we al weten. En dat brengt me bij de tweede reden dat deze video's zo belangrijk zijn. Ze ook onderschrijven hoe kwetsbaar deze kennis is. Aanhangers van het vooruitgangsgeloof denken vaak dat wetenschap en kennis iets is dat we 'hebben'; dat nooit meer verdwijnt en alleen maar opstapelt. Maar dat is niet zo. Er zijn maar een paar duizend wetenschappers verspreid over tientallen kleine disciplines die er voor zorgen dat we überhaupt klimaatmodellen kunnen maken. Als maar een paar van die disciplines verdwijnen door een tekort aan geld en aandacht, stort het hele kaartenhuis in elkaar en verdwijnt de kennis die nodig is om de complexe berekeningen te maken.

Geloof je me niet? Van 1969 tot 1972 stuurden we mensen naar de maan in een dertig meter hoge staaf aangedreven door gecontroleerde explosies. Nu komen we niet verder dan het International Space Station 400 kilometer boven het aardoppervlak. Dat is nog niet eens een duizendste deel van de afstand die de Apollo 13 van de Aarde was verwijderd 47 jaar geleden. Hoe kan dat? Te weinig aandacht + te weinig geld = kennis om Saturnus-raket te bouwen raakte 'verloren'.

Wetenschap kan niet overleven zonder aandacht en geld van buitenaf. Als Trump een dikke vette streep zet door het klimaatonderzoek van NASA, is het niet in een keer afgelopen. Maar de kans dat de kennisoverdracht stagneert of zelfs achteruit gaat, omdat NASA niet meer zorgt voor de aantrekkelijkheid die wetenschap ook nodig heeft, is dan groot.

Waar dit beeld mij tenslotte nog aan herinnert is de kracht van het individu om het geheel te beïnvloeden. De metafoor van het vlindereffect is gekaapt door suffe films met Ashton Kutcher, maar het is eigenlijk een concept uit de klimaatwetenschap. Die zegt dat het gewiek van een vlindervleugel in China tot een orkaan kan leiden op de Atlantische Oceaan. Het beschrijft heel simpel hoe een complex en chaotisch systeem als de Aarde werkt: elke kleine verandering in de beginvoorwaarden heeft zulke verstrekkende gevolgen op de uitkomst, dat het onmogelijk wordt om die uitkomst te voorspellen.

Dat betekent, in andere woorden, dat elke individuele handeling potentieel de wereld kan veranderen. En als ik dit denk, troost mij dat. De wereld is te groot om de impact van jouw handelen te overzien, maar dat wil niet zeggen dat die impact er niet is.

Wil je de wereld redden? Dit concept zegt: begin klein: geef eerst zes euro, loop volgend jaar mee in de klimaatmars, probeer het jaar erop één iemand te overtuigen van het belang van het klimaatprobleem, en het volgende jaar twee.Dan komt er vanzelf een jaar dat je niemand meer wilt overhalen omdat je daar te druk voor bent.

Misschien sta je dan als citizen scientist op de Tamboravulkaan in Indonesië zwavelmetingen te doen. Metingen die een paar jaar later gebruikt zullen worden voor een proef van de Belgische miljardair Armand Neukermans, die met een vloot autonome boten zwavelnevel boven het Groot Barrièrerif wil spuwen zodat de zon terugkaatst de ruimte in. Het vlindereffect.

Weet jij veel.