De activisten van No Border Kitchen koken op straat voor vluchtelingen in Europa

Koken voor honderden mensen is al een enorme uitdaging wanneer je in een professionele keuken werkt. Maar aan de frontlinie van Europa's vluchtelingencrisis wordt alles nog een stuk ingewikkelder.

Niet dat dit de ploeg van de No Border Kitchen tegenhoudt. Ze zetten hun keuken op in kraakpanden, in afgedankte treinwagons en op straat, en serveren dagelijks duizenden maaltijden aan de vluchtelingen – vaak onder dreiging van uitzetting door de politie en lokale overheid.

Op het Griekse eiland Lesbos vind ik hun keuken aan de kant van de weg, minder dan een kilometer ten noorden van de veerboot. Het is een koude middag in december en de keukenploeg is hier nu zo'n zes weken. Het kamp is opgezet naast de kustlijn en zo nu en dan meert er een overvolle rubberboot aan op het strand. Op een kartonnen bord staat in grote letters: VLUCHTELINGEN WELKOM.

Wanneer ik aankom is er net een ruzie gaande tussen de keukenbemanning en twee mannen van bosbeheer. De ambtenaren maken zich zorgen om een aantal tenten onder de bomen aan de overkant van de keuken. Een van hen vraagt waar we vandaan komen. "Londen," zeg ik, voordat hij zich naar Lunte draait, één van de meest ervaren leden van de bemanning. Ze zucht. "Zoals ik al eerder zei, ik ben gewoon een wereldburger." Haar antwoord gaat er niet in. "Volgens mij heb je gewoon lak aan alles en iedereen," zegt de ambtenaar, voordat hij wegstampt.

No Border Kitchen heeft een gespannen relatie met de politie en andere officiële instanties. De autoriteiten op Lesbos beginnen zich steeds meer zorgen te maken over het groeiende aantal niet-geregistreerde vluchtelingen op het eiland. Lunte kan geen sympathie voor de overheid opbrengen. "Wat hier gaande is, is dat de lokale overheid zich bedreigd voelt door een keukenploeg die de vluchtelingen een plek biedt om informatie uit te wisselen," zegt ze. "We proberen ze te helpen, met warme kleren, voedsel en water. En dan komen ze ons vertellen dat dit verboden is."

Aan de opbouw van het kamp valt af te zien dat No Border Kitchen allerlei soorten hulp biedt. Kratten met voedsel staan opgestapeld op de stoep, bedekt met een dekzeil. Daarnaast staan drie zware gasflessen en een fornuis, waar een reus van een man met dreadlocks in een grote pan staat te roeren. Aan de overkant liggen schoenen te drogen op een muurtje in de zon, zodat ze kunnen worden hergebruikt. Een busje is beplakt met kaarten van Europa, met informatie over de grensovergangen en een bord dat in het Arabisch en Farsi uitlegt: "Wij koken hier omdat we je willen steunen op je reis. Dit eten wordt gefinancierd door donaties. Wij zijn voor een wereld zonder grenzen. Niemand is illegaal!"

Twee Nederlandse vrijwilligers, Anne Gaglairdi en Micha Noordegraaf, trokken in hun camper door Europa toen ze over de crisis op Lesbos hoorden. "Deze keuken is gebaseerd op het idee van solidariteit met de vluchtelingen," vertelt Noordegraaf. "We staan hier niet alleen maar eten uit te delen. We koken met z'n allen. Het is geen liefdadigheid, dat sprak me aan."

Gaglairdi vertelt me dat de man met de dreads zich pas deze ochtend heeft aangesloten. Hij komt oorspronkelijk uit Ivoorkust, was op weg naar de haven en had een paar uurtjes over. Het duurde niet lang voordat hij het fornuis had overgenomen en een recept van thuis begon te bereiden. Hij pakte een fles plantaardige olie, goot de hele inhoud in de pan en vroeg de verbijsterde keukenploeg om een tweede fles.

Ondanks deze ongewone aanpak – of misschien juist erdoor – smaakt het resulterende gerecht ongelooflijk. De stoofpot heeft een basis van linzen, aangevuld met tomaten, kruiden en andere groenten, en is perfect op smaak gebracht. Ik wend me tot de kok om het recept te vragen, maar hij is er alweer vandoor, op weg naar de veerboot naar Athene voor het volgende onderdeel van zijn reis naar Europa.

Als ik een paar dagen later terugkeer naar de keuken is er een voetbalwedstrijd aan de gang. In plaats van doelpalen gebruiken de spelers zwemvesten die ze op het strand hebben gevonden. Lunte deelt me in en we krijgen fluoriserende vesten zodat we de teams uit elkaar kunnen houden. Een speler kijkt vragend naar de slogan die op zijn borst gekalkt staat, en Lunte doet haar best om het uit te leggen. Ze spelt de nummers als letters uit het alfabet: "1, 3, 1, 2. All Cops Are Bastards?" zegt ze lachend. De man haalt zijn schouders op en trekt het vest over zijn hoofd.

Een Amerikaanse vrijwilliger sluit zich aan bij mijn team en neemt het doel over van een Afghaanse man van een jaar of 50. Bijna meteen vliegt de half leeggelopen bal met gemak langs de nieuwe keeper. De voormalig keeper schudt zijn hoofd en gooit lachend zijn handen in de lucht. We barsten in lachen uit en de Amerikaan wordt snel ontheven van zijn taken.

De spelers nemen een pauze en ik ga naast Lunte zitten. Ze vertelt me hoe No Borders Kitchen begon met drie Duitse keukenploegen, waarvan ze nog steeds de apperatuur gebruiken. De groep volgde de stroom van vluchtelingen in omgekeerde volgorde, en ging in Hongarije en Slovenia uit elkaar. Sommigen trokken naar Idomeni, een grensstad waar de spanningen tussen de vluchtelingen en de politie hoog oplopen. Duizenden mensen proberen de oversteek van Griekenland naar Macedonië te maken. De rest, waaronder Lunte, kwam naar Lesbos, waar in 2015 meer dan 400.000 vluchtelingen op doorreis aankwamen.

Lunte legt uit dat Duitsland een achtergrond heeft in radicaal koken: keukenploegen uit de horeca sluiten zich vaak aan bij protesten om de activisten te steunen. Ze hebben een gezegde, "Ohne mampf, kein kampf!", wat Lunte vertaalt als: "Zonder eten is er geen strijd."

"Voor mij heeft het niks met liefdadigheid te maken – het gaat om het nemen van je eigen verantwoordelijkheid. We zijn zo bevoorrecht, we hebben alles waar we van kunnen dromen – maar mensen in andere delen van wereld lijden," zegt ze. "Er zijn zoveel mensen die met echte problemen te maken hebben, en ik voel dat ik op dit moment in de positie ben om hen te helpen."

No Border Kitchen mag dan elke dag duizenden broodnodige maaltijden uitdelen, het is ook een plek waar het mogelijk is om te vergeten dat je een vluchteling bent.

Alle foto's zijn gemaakt door Tom Whittaker.