De oceaan in het binnenste van Saturnus' maan Enceladus heeft waarschijnlijk "de juiste temperatuur en chemische samenstelling om bewoonbaar te zijn," volgens nieuw onderzoek dat donderdag werd gepubliceerd in Science.Deze belangrijke ontdekking is gedaan door NASA's ruimteschip Cassini die al sinds 2004 door de ringen van Saturnus vliegt. De gevonden data geeft meer bewijs voor de stelling dat Enceladus een van de belangrijkste mogelijke plekken in ons zonnestel is waar we leven zouden kunnen vinden.
Advertentie
"We zijn blij dat we deze data hebben verzameld," zegt J. Hunter Waite, de hoofd van het spectrometeronderzoek van de Cassini en schrijver van het onderzoek. "Dit zorgt dat we weer meer argumenten hebben om terug te keren naar Enceladus."Op 28 oktober 2015 vloog Enceladus op minder dan 50 kilometer hoogte over het oppervlak van de maan, die zo klein is dat hij in het Verenigd Koninkrijk zou passen. De sonde vloog door gasdampen die regelmatig uit het oppervlakte-ijs omhoog komen en onderzocht de chemische samenstelling hiervan.
Cassini image showing plumes erupting from Enceladus's south pole. Image: NASA/JPL/Space Science Institute
Waite en zijn team ontdekten dat de gaswolken uit water (96 tot 99 procent), kooldioxide (0.3 tot 0.8 procent), methaan (0.1 tot 0.3 procent), ammoniak (0.4 to 1.3 procent), misschien wel het belangrijkst: waterstof (0.4 tot 1.4 procent) bestaan.Volgens de wetenschappers is de meest plausibele verklaring van al deze waterstof dat er een reactie is tussen water en stenen in de oceaan diep onder het oppervlak van Enceladus.Een zelfde soort reactie, methanogenese, vindt plaats op Aarde en zorgt ervoor dat organismen die geen zuurstof nodig hebben kunnen overleven. In tegenstelling tot mensen en andere wezens die van zuurstof afhankelijk zijn, zetten deze microben koolstofdioxide en waterstof om totdat ze methaan "uitademen".Alle ingrediënten voor methanogenese zijn gevonden in de rookpluimen waar Cassini doorheen vloog. Het is nu alleen nog onmogelijk om te bepalen of dit komt door beestjes in de ruimte.
Advertentie
"We weten dat er waterstof is, maar we weten niet of dit het gevolg van methanogenese is," vertelt Jonathan Lunine een Enceladus-expert bij Cornell and a co-auteur van de studie."Het kan het gevolg van van geologische activiteit, dat steen en waterstof met elkaar reageren op de bodem van de oceaan," zegt hij. "Het is onmogelijk uit de huidige data te concluderen of dit wijst op buitenaards leven. "Deze onduidelijkheid is deels te wijten aan het feit dat het Cassini niet gemaakt is om tekenen van leven op te merken. De sonde is nog geen 20 jaar geleden de ruimte in gestuurd. Toen het nog niet duidelijk was dat Enceladus regelmatig ruimteboertjes liet die ruimteschepen konden aanschouwen."Er was er zo'n vermoeden dat het spul uit de maan zou komen, maar niemand had enige idee wat de dichtheid was," vertelde Lunine over de jaren in de aanloop van de lancering van Cassini. "Dit was allemaal heel theoretisch, gebaseerd op de helderheid van Enceladus, het gladde oppervlak en het feit dat hij in een E-ring draaide. Daarom nam iedereen maar aan dat het van de maan zelf afkomstig was."
De sonde was voorzien van een massaspectrometer en een stofanalysator die tot de ontdekkingen in 2015 hadden geleid, maar er zijn meer geavanceerde instrumenten voor nodig om duidelijke tekens van biologische processen vast te leggen."Ik denk dat gigantische sprongen voorwaarts kunnen maken als we weer door de gasdampen gaan vliegen," zegt Waite. "Niet met andere instrumenten, maar met betere instrumenten en met als doel buitenaards leven te vinden."Daarom is Lunine nu de hoofdonderzoeker van ELF, Enceladus Life Finder. Een voorgestelde missie waarbij gebruikgemaakt wordt van twee spectrometers die ontworpen zijn om te zoeken naar biologische activiteit in de rookpluimen."We zijn dan in staat om metabolische producten te zien en een veel preciezer de hoeveelheid waterstof te meten," vertelt Lunine. "Zo kunnen we de methanogenese-hypothese veel specifieker testen." Ook vertelt hij dat de NASA Enceladus als een "wetenschappelijk sterk onderbouwt doelwit voor de zoektocht naar buitenaards leven" ziet.Als NASA ELF groen licht geeft, zal het ruimtevaartuig rond 2024 gelanceerd worden en ongeveer een decennium later op Saturnus aankomen. Dat is inderdaad pijnlijk lang wachten. Maar grote ontdekkingen, zoals methaan-ademende wezens die in een oceaan binnen in een gekke maan leven – gaan zelden gepaard met haast.