Nintendo bewijst dat oude games alleen dankzij piraterij bewaard blijven

Na twaalf jaar in ons midden te zijn geweest, heeft Nintendo besloten om hun Wii-winkelkanaal per vandaag te stoppen. In maart vorig jaar verdween de mogelijkheid al om hun winkelvaluta (Wii-punten) te kopen, en vanaf vandaag zal het ook niet meer mogelijk zijn om WiiWare of Virtual Console-spellen aan te schaffen via de dienst.

Op het eerste gezicht lijkt deze keuze van Nintendo niet meer dan logisch voor een dienst van een verouderde console. Daarnaast heeft Nintendo hun klanten genoeg tijd gegeven om producten van hun Wii-punten te kopen voor het winkelkanaal definitief werd gesloten. Desondanks is de keuze van Nintendo om de stekker uit het Wii-winkelkanaal te trekken een grote waarschuwing voor iedereen die belang hecht aan het behouden van videogames of weleens gebruikmaakt van een digitale winkel. We moeten namelijk beseffen dat we de producten die we digitaal aanschaffen niet echt bezitten. Als de digitale winkels hun deuren sluiten, is piraterij de enige manier om hun geschiedenis intact te houden.

Zoals het er nu uitziet kunnen Wii-gebruikers (zelfs nadat de winkel officieel is gesloten) titels die ze eerder hebben gekocht via het winkelkanaal nog steeds downloaden. De enige voorwaarde hierbij is dat de gebruikers genoeg ruimte op de interne opslag van hun Wii of een extra SD-kaart hebben. Wie dit wil doen moet echter snel zijn, want Nintendo heeft aangegeven dat het op een nog onbekend moment alle diensten van het Wii-winkelkanaal zal stopzetten – “inclusief de mogelijkheid om WiiWare en Virtual Console-spellen opnieuw te downloaden, en de Wii-systeemoverdrachtstool waarmee data van de Wii naar het Wii U-systeem kan worden overgezet.”

Als je games in het winkelkanaal hebt gekocht zonder deze meteen te downloaden of je opslag ooit kapotgaat, betekent dit dus dat je je aankopen voorgoed kwijtraakt. Je zou ze dan natuurlijk opnieuw kunnen kopen via de Switch of de Virtual Console van de Wii U, maar dan moet je er wel nog een keer voor betalen.

“Het is rot dat Nintendo nooit heeft nagedacht over de infrastructuur die nodig is om deze games te blijven ondersteunen,” legt Frank Cifaldi, de oprichter van de Video Game History Foundation, uit in een telefoongesprek aan Motherboard. “Dit geeft wel aan hoe weinig Nintendo nog van het internet af wist in de tijd dat ze de Wii ontwikkelden. Misschien hebben ze niet over de toekomst nagedacht toen ze hieraan werkten.”

Nintendo heeft nog niet op ons verzoek om commentaar gereageerd.

De komst van het Wii-winkelkanaal was niet de eerste keer dat Nintendo haar gebruikers de mogelijkheid gaf om games te downloaden. Dat was al in 1995 mogelijk met Satellaview. Toch was het winkelkanaal een handige en legale manier om veel van de klassiekers van de Japanse gamemaker te kunnen spelen, zonder hiervoor eerst duizenden rommelmarkten en obscure websites af te hoeven struinen op zoek naar fysieke cartridges. De Virtual Console van Wii bood honderden NES-games aan. Helaas zijn er op Nintendo Switch Online momenteel maar 31 te vinden.

Hoewel Nintendo heeft aangegeven dat ze deze bibliotheek zullen uitbreiden met bekende klassiekers als Zelda en Mario, is er geen garantie dat ook obscure games als Clu Clu Land op zullen verschijnen. Dit spel was wel te koop via de Wii Virtual Console en is nog steeds beschikbaar op de Wii U Virtual Console. De kans dat Nintendo oude, obscure games zal blijven aanbieden en geld uit blijft geven aan het hosten hiervan, is waarschijnlijk klein. Voor de winst hoeft Nintendo het namelijk niet te doen.

“Het feit dat dat je sinds de Virtual Console amper nog obscure spellen voorbij ziet komen, zegt naar mijn idee veel over de problemen die Nintendo met minder bekende spellen heeft,” zegt Cifaldi.

In dit digitale tijdperk gebeurt het steeds vaker dat bedrijven producten laten verdwijnen waarvan mensen ten onrechte dachten dat ze het in bezit hadden, vertelt Aaron Perzanowski, een hoogleraar rechten in wiens boek The End of Ownership dit probleem wordt belicht.

“Deze situatie doet nog het meest denken aan het besluit van Microsoft om in 2016 het Xbox Fitness-platform stop te zetten,” vertelt Perzanowski in een e-mail aan Motherboard. “Klanten die dachten dat ze trainingspakketten hadden gekocht, kregen van Microsoft te horen dat ze deze pakketten niet langer konden openen en er geen toegang meer tot hadden. Microsoft kreeg hier destijds veel kritiek op, maar doordat relatief weinig mensen gebruikmaakten van de dienst, kreeg het verhaal verder amper aandacht in de media.”

Zulke verhalen over het eigendomsrecht rond software gaan veel verder dan videogames alleen. In een poging het auteursrecht te misbruiken en reparaties te monopoliseren, hebben producenten van landbouwvoertuigen zoals GM en John Deere bijvoorbeeld jarenlang beweerd dat hun klanten de software in de voertuigen en tractoren niet bezaten.

Deze vieze spelletjes worden ook buiten de software-industrie gespeeld. Hardwarefabrikanten stoppen aan de lopende band met het ondersteunen van dure elektronische apparaten of beperken het aantal functies van hun gameconsoles na de verkoop. Klanten die dachten dat ze de eigenaar waren van een product, komen er dus vaak pas nadat ze bakken met geld hebben uitgegeven achter dat ze iets eigenlijk niet echt bezitten.

In het geval van Nintendo kan dit volgens Perzanowski twee redenen hebben. Of het bedrijf had geen zin om geld te steken in het beschermen van hun consumentenaankopen, of het wilde gebruikers simpelweg dwingen om dezelfde titels steeds opnieuw aan te schaffen.

“Waarschijnlijk is het gewoon gebaseerd op de simpele economische berekening dat de winkel minder geld oplevert dan het kost om hem te onderhouden,” legt Perzanowski uit. “Als er games van derden in de winkel worden verkocht, is Nintendo misschien niet bereid om bestaande licentieovereenkomsten voor die spellen te verlengen. Of hun beslissing kan te maken hebben met een nieuwe dienst die Nintendo in de toekomst wil uitbrengen.”

Wanneer bedrijven het te moeilijk maken voor consumenten om aan content te komen die ze graag zouden willen hebben (of zelfs al in bezit hebben), zien veel gebruikers de illegale markt vaak als het makkelijkste alternatief. Er zijn genoeg onderzoeken die aantonen dat innovatie de beste manier om deze schendnig van het auteursrecht tegen te gaan, bijvoorbeeld door content goedkoper en toegankelijker te maken. Helaas doet Nintendo nu precies het tegenovergestelde.

In plaats van zich te richten op innovatie, stort Nintendo zich nu volledig op het uitschakelen van de grootste illegale distributeurs op het gebied van oude games, namelijk ROM-sites. Toen Nintendo in augustus vorig jaar een aantal gigantische ROM-sites offline liet halen, schreven we al hoe veel mensen (waaronder spelontwikkelaars) hierdoor hun enige manier verloren om toegang te krijgen tot deze games. Wettelijk gezien is het absoluut Nintendo’s recht om tegen deze ROM-sites te strijden, maar zoals Cifaldi opmerkt, maakt dit het werk van videogamebehouders een stuk lastiger.

“Op dit moment kan ik geen van deze spellen legaal aan onze bibliotheek toevoegen,” zegt hij. “Er is simpelweg geen legale manier om dat te doen.”

Het feit dat het illegaal is om deze games te downloaden, houdt mensen echter niet tegen. Hoewel de grootste ROM-sites inmiddels zijn verdwenen en er nog geen alternatief voor is verschenen, is het nog steeds mogelijk om op het internet kopieën te vinden van alle spellen die de Wii Virtual Console aanbood. Het Internet Archive bevat nu zelfs de front-end HTML-code van het Wii-winkelkanaal (inclusief de pictogrammen, handleidingen en beschrijvingen) zodat toekomstige generaties kunnen zien hoe het eruitzag.

“Ik maak me geen zorgen over het verdwijnen van de ROM-sites – piraterij zal immers altijd blijven bestaan. Maar waar ik me wel zorgen om maak, is het feit dat ‘gewone’ mensen deze games misschien niet meer kunnen vinden, ontdekken en erdoor geïnspireerd worden,” zegt Cifaldi. “Mijn grootste zorg over het verdwijnen van videogames is dat ze de kunstenaars van de toekomst niet meer kunnen inspireren.”

Cifaldi legt bijvoorbeeld uit dat het werk van Toby Fox, wie de indie-hit Undertale ontwikkelde, geïnspireerd is op allerlei oude games. Hetzelfde geldt voor de ontwikkelaars van Sonic Mania (die door velen als de eerste goede Sonic-games in jaren worden gezien), die begonnen met het maken van fangames door ROMs te hacken.

Doordat deze kwesties zo ingewikkeld zijn, begrijpen veel gebruikers misschien niet eens hoe hard ze genaaid worden. Je denkt waarschijnlijk dat alles wat je via iTunes of Steam hebt gekocht voor altijd van jou zal zijn, omdat Apple en Valve te groot lijken om ooit failliet te gaan. Maar als die bedrijven ooit besluiten dat het voor hen te duur is om gebruikers de producten te laten downloaden waar ze voor hebben betaald, is er geen garantie dat je toegang blijft houden tot je games, films en muziek.

Besef daarbij ook de Wii geen onbekend of mislukt apparaat is. Het was een gigantisch succes dat meer dan 100 miljoen keer werd verkocht, wat het een van Nintendo’s populairste consoles maakte. De Wii U is de beste plek om nog aan oude games te komen nu het Wii-winkelkanaal is verdwenen, maar daar zijn er maar 13 miljoen van verkocht. Er zijn miljoenen Wii-bezitters die mogelijk de toegang tot hun spellen verliezen, tenzij ze worden overgezet naar een Wii U, die momenteel niet ook niet meer zo gemakkelijk te verkrijgen is. Nintendo is in 2016 namelijk gestopt met het produceren van de Wii U. Je zou natuurlijk altijd nog een nieuwe U op Amazon kunnen kopen, maar dat kost je dan wel ruim 500 euro.

Aan de andere kant zijn er ook gebruikers die hier niet vreemd van opkijken. “Ik ben bang dat consumenten dit soort gedrag als onvermijdelijk beginnen te zien,” zegt Perzanowski. “Met name onder ervaren digitale consumenten – zoals gamers – groeit het besef dat bedrijven hun macht waarschijnlijk misbruiken ten koste van de consument.”

Voor nu blijft het onduidelijk wat de precieze motivatie achter de keuze van Nintendo was. Maar wat zeker is, is dat dit in de toekomst ongetwijfeld vaker zal gebeuren bij andere bedrijven. Overheidsorganisaties als de Amerikaanse Federal Trade Commission zouden daarom beter hun best moeten doen om ervoor te zorgen dat bedrijven hun beloften nakomen als het gaat om producteigendom. Maar ook consumenten moeten meer in opstand durven komen, vindt Perzanowski.

“Consumenten moeten luid en duidelijk bezwaar maken tegen dit soort gedrag en harder te werk gaan om het aan te pakken,” zegt hij. “Ze moeten het minder snel achter zich laten en rekening houden met hoeveel geld het ze kost. Als we dat niet doen, blijven deze bedrijven ervan uitgaan dat we na een tijdje onze mond wel weer houden.”