Waarom je zo fucking moe wordt van hooikoorts

Afgelopen week is het officieel lente geworden. En als dat je was ontgaan, dan is de kans groot dat Moeder Natuur je even hielp herinneren door je (nog voor je wekker) bruut te wekken met een flinke niesaanval - waarna je met rode, opgezette oogjes op je telefoon probeert te kijken hoe vroeg het in vredesnaam wel niet is. Goeiemorgen, het is lente! De rest van de dag breng je door als een slome zombie met in iedere jas, tas of broekzak een pakje papieren zakdoekjes om die waterval uit je neus op te vangen.

Mocht je nou geen flauw idee hebben waar ik het over heb, prijs jezelf dan gelukkig. In dat geval behoor je namelijk tot de groep Nederlanders wie hooikoorts bespaard is gebleven. En herken je je hier wel in, dan hoor je helaas bij de twintig procent Nederlanders die het één tot twee seizoenen per jaar moet opnemen tegen een onzichtbare vijand: pollen.

Een van de vervelendste aspecten van hooikoorts is vermoeidheid. Alles gaat traag en iedere beweging lijkt net wat meer moeite te kosten dan in die hooikoortsvrije winter. Een snotneus is nog te overzien, maar het wordt lastiger als je het liefst de hele dag in bed wilt liggen terwijl je gewoon een baan of studie hebt.

"Minstens 95 procent van mijn hooikoortspatiënten klaagt over vermoeidheid. Ik heb echt maar een enkele patiënt die niet moe wordt," vertelt Marike Stadermann, kinderarts en allergoloog in het Diakonessenhuis, me in een telefoongesprek. "En het gebeurt natuurlijk altijd in het voorjaar, precies wanneer er eindexamens of tentamens zijn. Je wordt dan getest terwijl je totaal niet op je best bent. Mensen zijn veel minder alert, omdat ze zo moe en lamlendig zijn."

Uit onderzoek blijkt dat de vermoeidheid niet alleen ontstaat door een gebrek aan nachtrust door je verstopte neus, maar zelfs een symptoom is van hooikoorts. Stadermann legt uit hoe dit werkt: "Dit heeft met je immuunsysteem te maken. Dat beschermt je tegen virussen en bacteriën […] en bij zo'n allergie is het systeem continu aan het vechten tegen iets dat je inademt. Dat is hartstikke vermoeiend." Eigenlijk maak je dus geen schijn van kans tegen je hooikoorts.

"Het is echt een aandoening die veel energie kost, want iedere keer dat je lichaam [met de pollen] in contact komt, geeft het een reactie. En je moet ademen, dus je moet de pollen inademen," legt Stadermann uit. Opeens lijken die rode ogen en al dat snotteren een stuk heldhaftiger, want dat zijn gewoon de tekenen van een interne oorlogsvoering.

Hooikoorts verschilt van de reactie op een voedselallergie, vertelt ze. "Als je ziek wordt van iets dat je hebt gegeten, is het na een paar uur weer uitgewerkt. Maar bij een inademingsallergie, zoals hooikoorts, blijf je de allergeen [het deeltje dat een allergische reactie oproept] maar inademen."

Een aantal omgevingsfactoren kan er zelfs nog net een schepje bovenop doen en hooikoorts erger maken, zoals klimaatverandering. "Seizoenen zijn nu veel langer geworden, en daarmee dus ook de tijd die veel klachten geeft," vertelt ze. Bovendien is er een enorme afname aan biodiversiteit vergeleken met vroeger. "Als je vroeger naar een park ging stond daar misschien een kastanje, een berk, een els en een eik. Nu ligt daar een grasmat en staan er twee dezelfde bomen naast, dus komen we van jongs af aan veel minder in contact met verschillende pollen. Dat verlies van biodiversiteit maakt ons waarschijnlijk veel allergischer."

Een treurig verhaal, maar gelukkig zijn er aanpassingen die we kunnen doen om ons te helpen de wrede lentemaanden te overleven. "Ten eerste zul je toch echt je ramen dicht moeten doen. Heel vervelend in de zomer, maar je kan gewoon niet slapen met de ramen open." Dat is vragen om problemen, zo legt ze uit. "Hang ook vooral je beddengoed niet buiten te drogen, […] want dan adem je die pollen alsnog de hele nacht in."

Overdag kun je jezelf het beste bewapenen met een grote zonnebril, zodat de pollen niet regelrecht je ogen in vliegen. (Het klinkt hartstikke logisch als ik het zo van haar hoor, maar je moet er maar net op komen.) En verder ben je overgeleverd aan een arsenaal van oogdruppels, neusspray en hooikoortstabletten.

Ironisch genoeg kunnen die hooikoortstabletten je soms juist nog slaperiger maken. Uit onderzoek blijkt vooral dat tabletten op basis van diphenhydramine "alertheid en prestaties acuut aantasten," maar met cetirizinetabletten zou het goed moeten zitten. Mocht je toch moe worden van de tabletten, dan kun je het beste een andere proberen óf er juist handig gebruik van maken, zegt Stadermann: "Neem 'm anders 's avonds in. Dan slaap je misschien extra lekker en valt het 's ochtends weer mee met de vermoeidheid." En als je de hooikoorts echt niet meer trekt en bereid bent met de witte vlag te zwaaien, kun je ook naar de allergoloog gaan om immunotherapie te doen. Dan worden de neus- en oogklachten een stuk minder erg, vertelt ze.

Het goede nieuws is dus dat de vermoeidheid van hooikoorts een logische verklaring heeft, maar het slechte nieuws is dat je er eigenlijk niet zoveel aan kunt doen. Stadermann raadt aan om vroeg al te beginnen met neusspray, "eigenlijk nog voor het begin van het seizoen," om zo de pollen lekker voor te zijn. Verder zit er weinig anders op dan gewapend met een grote zonnebril en een pakje zakdoekjes in beide handen de lente te trotseren.