Niet alleen witte kale mannen met een aussie aan zijn gabber

In de nieuwe VICE-documentaire De Nieuwe Gabbers worden drie gabbers gevolgd die allemaal op hun eigen manier hun plek binnen de scene hebben gevonden. Earlyvenus (Venus Ascencion, 22 jaar) is een van de hoofdpersonen in de film. Als vrouw van kleur ging zij met enige argwaan naar haar eerste hardcorefeest, omdat ze dacht er niet welkom te zijn. Inmiddels noemt ze zichzelf met trots een gabber, en organiseert ze haar eigen raves met haar vrienden Bram en Maximus.

Ik spreek Venus om meer over haar achtergrond te weten te komen en om te begrijpen wat gabber voor haar betekent. Ze vertelt me dat ze op jonge leeftijd van Engeland naar Nederland verhuisde, en opgroeide in Friesland. Daar kwam ze terecht in een witte omgeving, waar ze zich niet geliefd voelde. “Toen ik vijf was werd ik al heel erg gepest en zelfs in elkaar geslagen door kinderen die drie keer zo oud waren als ik,” zegt ze. “Daardoor leerde ik afstand te nemen van mensen die eruitzagen als de mensen die mij lastig vielen. Het was pure zelfbescherming: als ik niet te dichtbij kom, dan doen ze me niets.” 

Later ging ze naar een basisschool die wat gemengder was, waar ze meer kinderen van kleur zag en ze zich eindelijk thuis voelde. “Ieder mens zoekt herkenning, mensen die op je lijken, om niet buitengesloten te worden. Dat deed ik ook.” 

In 2018 vroeg een vriendin Venus mee naar hardcorefestival Defqon. “Ik ging naar een podium met uptempo-muziek, dat is een hard genre. Ik vond het wel leuk, maar het bleef niet echt hangen,” zegt ze. “Een jaar later ging ik zelf op het festival werken en toen vond ik het echt heel leuk. Bij een van de podia vond ik echt mijn stijl. Van de andere genres genoot ik wel, maar het genre early deed wat anders met mij. Als ik dat genre eerder had ontdekt, was ik misschien eerder gabber geworden. Ik heb het gevoel dat veel mensen zichzelf gabber noemen zodra ze ‘hun genre’ hebben gevonden.” 

Hoewel ze de muziek dus leuk vond, keek ze de kat uit de boom. “Ik dacht niet per se dat alle gabbers racisten waren, maar door m’n verleden voelde ik wel een soort angst voor hen. Ik was mij er van bewust dat er weinig gabbers waren die op mij leken, en dat ik daardoor een heel makkelijk doelwit zou zijn voor pesterijen en grapjes,” zegt Venus. “Ik heb gelukkig niet vaak meegemaakt dat een grap of opmerking te ver gaat. Heel soms zegt een andere gabber wel: ‘jij bent anders dan de rest’. Ze zeggen niet ‘anders dan andere zwarte mensen’, maar dat is wel wat ze dan bedoelen. Dan zeg ik heel sarcastisch: jij bent ook wel normaal voor een Nederlander. Ik zie dan dat ze heel ongemakkelijk worden.”

Ook Jaimy (21), die een Indiase achtergrond heeft, merkt dat de gabberscene heel wit is. Samen met z’n vrienden deelt hij op TikTok video’s waarin hij hakt. “Zo kunnen wij hopelijk een voorbeeld en opening zijn voor jongeren die de muziek ook leuk vinden,” zegt Jaimy. 

Hij ontdekte hardcore via een vriend: “Ik was een paar jaar terug bij hem thuis, en toen zette zijn vader hardcore op. Ik vond het meteen leuk en ben het zelf ook gaan luisteren,” zegt hij. Hoewel hij de muziek heel leuk vond, voelde hij zich niet gerepresenteerd binnen de scene. “Mensen kijken me soms raar aan en zeggen dat ik er niet bij hoor, of dat ik geen gabber ben vanwege mijn huidskleur. M’n vrienden nemen het dan vaak voor mij op. Ik vind die negatieve reacties best pijnlijk, maar ik probeer het los te laten en te genieten van de muziek, want daar doe ik het uiteindelijk voor.”

TikTok is een belangrijk platform geworden voor de jongste generatie gabbers. Het is een laagdrempelige manier om in contact te komen met de scene en om een eigen stijl te ontwikkelen. Maar niet alle gabbers zijn blij met de groeiende aanwezigheid van hardcore op social media. In de documentaire vertelt Gabbahontaz (Anna Colassin, 29 jaar) dat ze huiverig is voor de commercialisering van de gabbercultuur. Zij is bang dat het, net zoals dat gebeurde met de komst van happy hardcore in de jaren negentig, het einde kan betekenen van de echte underground beweging, waarin zij haar plek heeft gevonden.

Toch kan het laagdrempelige karakter van TikTok ook helpen om de scene levendig te houden. Tom ter Bogt, hoogleraar populaire muziek en jeugdcultuur, zegt hierover: “Als een bepaalde muziekscene sterk gekarakteriseerd wordt door een bepaald gender of etniciteit, dan is die, vaak onbewust, minder aantrekkelijk voor groepen die een andere identiteit hebben. Mensen denken dan: ik kan daar niet bij horen. Daarom is het belangrijk en mooi dat er mensen zijn die deuren openen, zoals die jongeren op TikTok. Waarom zou een gabber wit moeten zijn? Je vindt het goede muziek of je niet.”

 Hardcore is niet de enige muziekstijl waarbij dit gebeurt, zegt Ter Bogt: “Kijk bijvoorbeeld naar rock-'n-roll. Dat was in het begin vooral populair onder zwarte Amerikanen, en de eerste nummers werden opgenomen door Afro-Amerikaanse artiesten – tot de komst van Elvis Presley. Via zwarte radiostations in de grote Amerikaanse steden werd die muziek toegankelijker voor witte mensen. Zoiets kan ook gebeuren binnen de gabberscene. Ik denk dat de meeste hardcore-fans het alleen maar leuk vinden als het internationaal aanslaat. Dat is wat muziek altijd doet en hoort te doen: grenzen openen.”

Ook Venus denkt dat de invloed van socials als TikTok positief kan zijn. “Sommige gabbers kunnen heel moeilijk tegen veranderingen, maar die zullen er altijd zijn. Ik geniet juist van die filmpjes op TikTok. Toen ik net gabber werd, kon ik door de coronapandemie niet naar feestjes. Ik heb het toen moeten doen met die filmpjes, die leerden me wel hakken. Ik ben die jongeren die zichzelf filmen juist dankbaar. Ze maken het laagdrempelig voor anderen om mee te doen met de gabberscene,” zegt Venus. “Soms komen mensen ook naar mij toe om me te bedanken voor mijn filmpjes op TikTok. Die plaats ik nooit zelf, maar ik word op feestjes soms gefilmd en dan zetten mensen dat online. Blijkbaar hebben anderen er wel wat aan.” Wel hoopt ze dat de earlyscene blijft zoals het altijd was, met vaste kringen en gabbers die echt van de muziek houden. “Ik zou het zonde vinden als er bijvoorbeeld remixes worden gemaakt van nummers die legendarisch zijn, die al een jaar of vijfentwintig bestaan, en dan verpest worden.”

Zelf wil ze ook graag een voorbeeld zijn voor andere hardcoreliefhebbers, vooral die van kleur. “Ik word soms gevraagd voor modellen- of dansopdrachten. En vaak wordt erbij gezegd dat ze diversiteit heel belangrijk vinden. Ik vind het mooi dat ik daarin een voorbeeld kan zijn voor anderen,” zegt Venus. “Ik had vroeger niet verwacht dat ik het zou zeggen, maar gabbers en harcore zijn uiteindelijk altijd de dingen die overbleven, al gingen vriendschappen of relaties stuk. Ik heb heel vaak mijn identiteit moeten weggeven aan anderen, om mijn zelfwaarde omhoog te krikken. Nu kan ik mezelf zijn: het gabber zijn is een deel van mijn identiteit geworden.” 

Onze documentaire De Nieuwe Gabbers is hieronder te bekijken.