Het verboden nummer van Britney Spears

Zelfs de grootste artiesten ter wereld hebben nummers gemaakt die jij nog nooit hebt gehoord. In onze serie Z-Sides belichten we die zeldzame nummers, waarvan alleen de hardcore fans de woorden kennen. Dit keer van Britney, bitch.

Het tijdelijke verlies van Britney Spears’ haar was een mijlpaal in de hedendaagse popcultuur. Deze moedige kapselkeuze was in Amerika een tijd lang overal te zien op tv en op alle middelbare schoolpleinen werd erover gesproken; zelfs ene Chris Crocker was in tranen en eiste dat Britney met rust gelaten moest worden. Alles waarvan we dachten dat het puur en echt was werd afgeschoren en verdween in de vuilnisbak. Elk jaar rond februari luister ik naar Everytime en aai ik over mijn kale kop ter herinnering aan deze geweldige tijd.

Niemand weet echt waarom Britney er die avond in februari 2007 voor koos om alles af te scheren. Het zou drugs kunnen zijn, of de strijd om de voogdij van haar kind – of misschien was het wel gewoon vanwege het zachte gevoel na het kaalscheren, iets wat ik zelf ook heerlijk vind. Echter, de enorme aandacht die deze gebeurtenis kreeg – en ook nu, jaren later, zijn er nog altijd mensen bezig om uit te pluizen wat er die dag gebeurde met ons Britney – laat zien hoeveel impact Britney Spears als persoon had.

Het ding is: Britney Spears zou best wel eens het meest tegenstrijdige figuur uit de popcultuur kunnen zijn. Ze was de suikerzoete maagd die rondhuppelde met lolly’s in haar hand, of knabbelend aan snoepkettingen, terwijl Justin Timberlake geduldig toekeek. Toen ze op de cover van Esquire verscheen met haar ondergoed gevaarlijk laag naar beneden getrokken, zei ze tegen journalisten dat ze geen problemen had met het idee dat Amerikaanse jongens geobsedeerd waren door de geile maagd die ze was – ze had er überhaupt nooit op die manier over nagedacht. Het kaalscheren van haar hoofd was de visuele vertaling van het vraagteken dat haar carrière kenmerkte – wie was Britney Spears, wat vertegenwoordigde ze, en bovenal, heeft ze ooit controle gehad over haar eigen leven?

De minst zelfbewuste persoon ever, en tegelijkertijd het meest berekend van iedereen; Britney vertegenwoordigde van alles voor allerlei verschillende mensen. Schoolmeisjes keken tegen haar op, hun broers fantaseerden over haar, leraren vonden dat ze precies symboliseerde wat er mis is met vrouwen in de media, de schooldirecteur droomde erover om haar na te laten blijven, en homoseksuele corpsballen vonden haar fantastisch. Iedereen zag iets anders aantrekkelijks in Britney.

Maar de vraag is of ze, ondanks haar vele verschillende verschijningsvormen, ooit haar echte persoonlijkheid heeft laten zien?

Tien jaar geleden deed ze wel een poging maar werd haar het zwijgen opgelegd.

In december 2004, drie jaar voor het kale koppen-incident, kwam ze op eigen houtje aanzetten met een nieuw nummer en vroeg ze aan radiostations om het te draaien. Dit was haar missie om zichzelf te laten horen, ongeacht wat haar platenlabel ervan vond.

Het was een paar dagen voor oudejaarsavond en het nummer

Mona Lisa

werd door Britney eigenhandig bij KIIS-FM afgeleverd, zonder medeweten van haar label. Het radiostation speelde het nummer live op de radio voor de eerste, en gelijk de laatste keer. Het is daarna nooit meer gedraaid.

Het was de bedoeling dat dit nummer op haar plaat Original Doll terecht zou komen, maar het hele album zou nooit het daglicht zien – het werd net zo’n flop als een dieet van Dr. Dre-nummers zou zijn voor mensen die liever een gezellig refreintje hebben dan zware Compton-beats.

Original Doll werd op de lange baan geschoven – Buzzfeed deed eerder dit jaar onderzoek naar het lot van dit project – en in plaats ervan kwam Britneys vierde album uit, In The Zone. Op dat album stonden Everytime – haar vermeende reactie op Cry Me a River – Toxic en Me Against the Music. Maar het waren vooral de nummers die er niet op stonden, en dan met name Mona Lisa, die het meeste zeiden over Britney. Deze nummers, opgenomen rond de tijd van het nooit uitgebrachte Original Doll, geven een inzicht dat verdergaat dan het karakter van Britney en rechtstreeks haar ziel blootlegt.

“Ladies and gentlemen / I’ve got a little story to tell
About Mona Lisa / and how she suddenly fell”

Songwriter Michelle Bell, die getuige was van de allereerste keer dat Britney in haar eentje achter de piano kroop en Everytime speelde, vertelde aan Buzzfeed dat de zangeres vond dat niemand echt naar haar luisterde in de tijd dat het uitging met Justin. Ze wilde dat er iemand was die in haar geloofde en verder keek dan alleen naar de hitmachine die ze was. In de maanden die volgden tussen de release van Everytime en het eenmalig ten gehore gebrachte Mona Lisa, veranderde Britneys’ publieke imago plotseling dramatisch. Ze trouwde met een jeugdvriend – het huwelijk duurde maar liefst 55 uur, ze presteerde onder de maat tijdens een gruwelijke 93-city tour, die ze vervolgens afbrak. Ze leek in een verstikkende verzeild geraakt waarin ze vocht om op de koers te blijven die het label voor haar had uitgestippeld; ze wilden dat ze haar eigen problemen aan de kant zou zetten en op zou blijven treden als een evenwichtige popster.

Mona Lisa is achteraf gezien het punt geweest waarop de ondergang (de break up met JT, de dood van haar tante, de strijd om perfectie, de mislukte huwelijken) van Brit begon, dat uitmondde in het moment waarop ze haar hoofd kaalschoor en haar cleane popimago voor altijd was verdwenen. Voor een meisje dat zelfs nu nog valt onder de wettelijke curatele van haar vader, was dit het meest vrije en eerlijke nummer dat ze ooit opgenomen heeft.

Mona Lisa (waarin gregoriaans gezang voorkomt dat nogal doet denken aan dat van JT’s Cry Me a River) is Britneys’ zelfverkozen alter ego. “Wanneer ik het gevoel heb dat ik gemeen ga worden of vervelend ga doen tegen mensen om dingen voor elkaar te krijgen, dan is het makkelijker om Mona Lisa genoemd te worden dan Britney,” vertelde ze aan TRL, nadat ze onder dit pseudoniem in de credits verscheen van Do Somethin’. Het was dit personage, Mona Lisa, dat de ware Britney vertegenwoordigde – degene die zong over vrijheden en vocht voor haar plek, en die uiteindelijk het zwijgen werd opgelegd waarna ze afdaalde in de krochten van de roddelbladen en in de trainingspakken van Juicy Couture. “[De teksten waren] voor ons niet verloren,” zei Stephanie Alexander (een achtergronddanser) eerder dit jaar tegen Buzzfeed. “Het gaat over een juweel van een vrouw die als vanzelfsprekend werd beschouwd en uiteindelijk zichzelf ten gronde richtte.”

See, everyone knew her / they knew her oh so well
Now I am taking over / to release her from her spell
She’s unforgettable / She was a legend though
It’s kind of pitiful / That’s she’s gone

Fans zijn al jaren geobsedeerd door dit nummer en door de rest van de Original Doll-sessies, zoekend naar aanwijzingen en subtiele hints over Britneys’ pre-breakdown-fase om er zo een verhaal van te kunnen maken. Maar niemand – ook de fans niet – zal er ooit zeker van zijn wat er precies gebeurd is; de enkele clues die er zijn lijken erop te wijzen dat Britney zo verstikt werd dat ze niet meer zichzelf kon zijn. Ze was een idool dat nooit haar eigen mening mocht geven en in een hoek werd gedreven – een schattig, naïef prinsesje, net als alle andere mooie meisjes.

Dus elk jaar in februari zet ik Everytime op, streel ik over mijn kale kop, zucht ik diep en probeer ik mijn happy place te vinden. Britney Spears betekende veel verschillende dingen voor veel verschillende mensen. Voor mij is ze een levend en ademend in elkaar gezet kunstwerk dat bewijst dat het niet uitmaakt hoeveel macht of succes je ook hebt – het is fucking lastig om een jonge vrouw te zijn die in de spotlights staat. Je wordt opgedragen je mond te houden, mooi te wezen en je werk te doen. Als je je dan tóch uitspreekt, word je monddood gemaakt door je platenlabel. En scheer je je kaal.

Volg Ryan on Twitter: @RyanBassil