Fabian van Sluijs is mede-oprichter van de Amsterdamse organisatie FIBER en werkt mee aan het programma Coded Matter(s). Hieronder zet hij in dat kader uiteen waarom nerds de nieuwe avant garde van de kunst zijn.Begin oktober schreef Floris Solleveld een artikel voor de blog Muziek van Nu waarin hij, na het bezoeken van mediakunstevenementen zoals TodaysArt, Discovery Festival en Coded Matter(s), de aloude discussie over de kloof tussen de mediakunst- en de traditionele kunstwereld oprakelde. Ondanks dat Solleveld zich in het artikel niet per se negatief uitlaat over digitale kunst beschrijft hij het wel met enig dedain: “Digitale kunst is zowel hip als ‘nerderig’. Zolang het resulteert in spectaculaire projecties, interactieve gimmicks of iets met een beat erin komt het sophisticated jongvolk wel en zijn ook musea en concertzalen welwillend.”Omdat we met FIBER veel liefde hebben voor ‘spectaculaire projecties en iets met een beat erin’ voel ik mij geroepen om deze eenzijdige beschrijving van digitale kunst te nuanceren. Want nu lijkt Solleveld op iemand die moderne kunst wegzet als: “dit kan mijn nichtje van 4 ook”. Hij stelt in zijn recensie dat het de ‘nerderigheid’ is die digitale kunst hip maakt. Maar wat houdt die ‘nerderigheid’ precies in?Het ‘nerden’; het in samenwerking programmeren en hacken van hard- en software met een Do-It-Yourself-mentaliteit, is kenmerkend voor de hedendaagse cultuur. Daarin is er meer aandacht voor maakprocessen, de herwaardering van het ambacht en de behoefte om inzicht te krijgen waar onze spullen vandaan komen. Een televisieprogramma zoals De keuringsdienst van waarde is hier een goed voorbeeld van, maar ook de ontwikkeling rondom 3d printers en de makersmovement illustreren deze ontwikkeling.Deze thematiek komt ook naar voren in de audiovisuele performance iMac Music van Jonathan Reus waarin hij de computer letterlijk als instrument bespeelt. Hij gebruikt daarvoor niet een van de vele softwareprogramma’s om muziek te maken, maar een ‘vintage’ iMac G3 waarmee hij met chirurgische precisie geluiden uit het elektrische circuit trekt. De ingrepen leiden ertoe dat het bureaublad van de computer als een impressionistisch schilderij steeds verder vervormd. Behalve dat het een spectaculaire ervaring voor het publiek oplevert confronteert hij hen ook met de opgelegde overbodigheid van consumentenelektronica zoals bij televisies en mobiele telefoons.De performance is een kritische reflectie op het medium en heeft daarmee een motief dat gangbaar is in zowel de mediakunst- als de hedendaagse kunstwereld. Naast Reus zijn performance zijn er nog talloze voorbeelden te noemen waarin de werelden dichter bij elkaar komen, zoals De Dread tentoonstelling in De Hallen in Haarlem of de winnares van De Kunstbeeld Scriptieprijs 2011; Reba Wesdorp die in haar scriptie The Art of Digital Performance op innovatieve wijze spel- en performance theorieen combineert om digitale kunstwerken te beschrijven.In zijn artikel beklaagt Solleveld zich terecht over de kloof tussen de media- en hedendaagse kunstwereld. Maar in plaats van de werelden dichter bij elkaar te brengen bevestigt hij met zijn minachtende beschrijving juist het vooroordeel dat mediakunst oppervlakkig is. Bovendien vergroot hij daarmee de kloof waarover hij zich beklaagt en dat vind ik teleurstellend voor iemand die zichzelf ‘recensent interdisciplinair’ noemt.Want het is juist de interdisciplinaire aanpak die ertoe kan leiden dat discussiecircuits kunnen aansluiten op elkaar. Waarom beschouwen we de nerd niet als de fauvist van de hyperkapitalistische maatschappij? Zijn methodes werden ook eerst verguisd door de critici, maar naar mate de tijd vordert ook steeds meer gewaardeerd en herkend als het product van de tijdsgeest. Zodoende kan digitale kunst in een lange traditie geplaatst worden, en daarbij is het ook niet geheel toevallig dat Reus zijn ready-made iMac G3 ondersteboven presenteert.Op Zondag 10 November zal Sound Hackers plaatsvinden in Vlaams Cultuurhuis De Brakke Grond. Als onderdeel van deze tweede editie van Coded Matter(s) gewijd aan de invloed van software en code op muziek zal Jonathan Reus de performance iMac Music opvoeren in samenwerking met het Sonolab Duo. Ga voor meer informatie over het programma naar de website: http://www.codedmatters.nl/event/sound-hackers/
Advertentie