Wetenschappers willen je smartphone in een leugendetector veranderen

Je bent op een eerste date en je hebt geen idee of de ander je ziet zitten. Terwijl je doet alsof je even op je telefoon kijkt, neem je stiekem een video op van je date en krijg je meteen een update toegestuurd over hoe je date zich voelt: blij, opgewonden. Chill.

Dit is de toekomst die NuraLogix, een startup uit Toronto, voor zich ziet. Zij claimen dat hun beeldanalysesoftware – Transdermal Optical Imaging – verborgen emoties kan detecteren en zelfs kan fungeren als leugendetector. Het brein achter dit project is Kang Lee, neurowetenschapper aan de University of Toronto. Lee houdt zich al ruim twintig jaar bezig met het begrijpen van expressies op het menselijke gezicht en de wetenschap achter leugens.

Volgens Lee werkt NuraLogix door het detecteren van veranderingen in de bloedtoevoer aan het gezicht. Het idee is dat basale menselijke emoties een specifiek patroon in de bloedtoevoer creëeren die we niet bewust kunnen aansturen. Deze patronen verschillen als de waarheid vertellen of liegen, volgens Lee.

De software werkt door de concentratie van hemoglobinehet meten. Eerder onderzoek hiernaar vond een relatie tussen emoties en bloedtoevoer naar de wangen of het voorhoofd. Deze verschillen in bloedtoevoer kunnen gemeten worden aan de hand van veranderingen in huidskleur – hoe roder je huid, hoe meer bloed er stroomt. (Dit is getest bij mensen met verschillende huidskleuren.) Een onderzoek uit 2015 ontdekte dat een boze emotionele staat in verband stond met een toename aan doorbloeding en roodheid ten opzichte van een neutrale staat. Bij verdriet gebeurde het omgekeerde.

Als het op leugendetectie aankomt, doen psychologen al zeer lang onderzoek naar signalen van deceptie, van verbale cues tot microexpressies op het gezicht.

Lee's team bouwde voort op dit onderzoek door een zelflerend algoritme te maken dat verschillen in bloedtoevoer in menselijke gezichten kan herkennen. Aan de hand van videobeelden uit een normale camera – zoals die in je smartphone – analyseert de software verschillen in huidskleur om emoties te tracken. Die beelden worden vervolgens vergeleken met beelden uit standaarddata over emotionele veranderingen in bloedtoevoer. Het resultaat lijkt een beetje op de wereld die Predator ziet.

De toepassingen variëren van eerste dates tot politieverhoren, vertelde hij me. "Het zou zeer nuttig kunnen zijn voor bijvoorbeeld leraren," zei Lee. "Veel van onze studenten worden nerveus van wiskunde, maar vertellen het niet omdat het gênant zou kunnen zijn." Als onderwijzers die studenten dan toch kunnen identificeren, dan zouden ze eerder kunnen inspringen om extra hulp te bieden.

Andere onderzoekers proberen emoties te decoderen en leugens te detecteren door patronen in gezichtstemperatuurte meten met hittecamera's, maar de resultaten daarvan zijn minder veelbelovend.

"Onze methode blijkt zeer nuttig te zijn, en we ontdekten het puur toevallig," zei Lee. "Met deze methode kunnen we het nu non-invasief, op afstand en zelfs in het geheim doen."

Het is moeilijk om te zeggen hoe accuraat deze technologie is, en hoe makkelijk we labresultaten in de echte wereld kunnen toepassen. (Of we dit soort technologie ethisch gezien moeten willen, is weer een andere discussie.) Zou het ook echt werken bij een politieverhoor?

Dit is niet de eerste keer dat neurowetenschappers een nieuw soort polygrafie aanbieden, hoewel het bewezen is dat leugendetectietests niet op alle individuen werken. In 2008 werd leugendetectie door middel van EEG gebruikt als bewijs om een Indiase vrouw schuldig te achten aan moord (tot grote schok van de wetenschappers die de technologie getest hadden bij valse bekentenissen).

Lee verzekerde me dat de technologie van NuraLogix niet gebruikt zou mogen worden in een rechtszaak. "Zij willen dat de accuraatheid extreem hoog is – een error rate van een op een miljoen. Onze techniek zal zo'n niveau nooit bereiken, dus ik denk niet dat de techniek toegepast kan worden in rechtszaken."

Lee zegt dat hun eerste bruikbare product binnen zes maanden af zal zijn, inclusief software die gebruikt kan worden in de cloud, waardoor het toegankelijk is voor mensen met smartphones. "In 12 maanden zullen we een geavanceerdere versie hebben," zei Lee. "Voordat we een app hebben duurt het nog wel een paar jaar."

Nog even geduld dus, voordat we het tijdens eerste dates kunnen gebruiken.