Er gaan miljoenen om in tweets, mp3’tjes en andere digitale bestanden

De prijs van Bitcoin is laatst naar recordhoogte gestegen, maar er gaat ondertussen ook veel geld om in iets anders dat je digitaal kunt verhandelen: non-fungible tokens (NFT’s). Dat zijn unieke digitale bestanden die je alleen in zijn geheel kunt kopen of verkopen, zoals JPEG-afbeeldingen of gifjes, maar ook tweets en mp3’tjes. NFT’s zijn gebaseerd op dezelfde principes als cryptovaluta – namelijk: blockchain – en worden in de praktijk vooral gecreëerd op de platforms van ethereum (ETH) en World Asset eXchange (WAX).

Alleen al in 2021 zijn er miljoenen in omgegaan – volgens CoinDesk hebben mensen er sinds 2017 zelfs 146 miljoen euro aan uitgegeven. Ook beroemdheden als Lindsay Lohan hebben NFT’s al lang en breed ontdekt.

Sommige mensen leven er zelfs van: ze creëren en verkopen ze zelf of verhandelen ze als een soort Pokémonkaarten. Daniella Attfield uit Zuid-Afrika verkoopt bijvoorbeeld haar eigen illustraties via de website SuperRare. Ze is al met NFT’s bezig sinds 2018, maar is er pas sinds juli vorig jaar echt in gaan handelen. Nu is het haar voornaamste inkomstenbron.

“Ik verkoop mijn werk samen met een toelichtende geschiedenis die is vastgelegd op de blockchain, zodat ik kan bewijzen dat alles authentiek is,” zegt ze. “De vraag wordt steeds groter en er doen steeds meer mensen aan mee.”

Mark Cuban, een Silicon Valley-investeerder en eigenaar van de Amerikaanse basketbalclub Dallas Mavericks, verkoopt regelmatig NFT’s voor tegen de 70.000 euro. Kunstwerken worden ook geregeld verkocht voor honderdduizenden euro’s. Op 8 februari vestigden twee gamers een nieuw record door voor omgerekend zo’n 1,26 miljoen euro aan cryptovaluta te betalen voor digitale pakketjes in de game Axie Infinity. Wat verder niet wegneemt dat er ook gewoon NFT’s voor een paar euro per stuk worden verhandeld.

Misschien vraag je je af waarom mensen in hemelsnaam zulke bedragen zouden neerleggen voor iets waar je heel makkelijk gewoon een screenshot van kunt maken. Dat zit zo: om te bewijzen dat je echt de eigenaar bent, moet je ook over de unieke tokens beschikken die bij deze bestanden horen – dat is in feite wat je koopt. 

Volgens de Venezolaanse illustrator Alejandra Her, die zelf NFT’s verkoopt, versterkt dit blockchain-aspect het gevoel dat je daadwerkelijk eigenaar bent van deze immateriële producten. “Mensen kunnen ook in het museum een foto van een kunstwerk maken en die vervolgens printen,” zegt ze. “Maar ze weten dat ze het werk daarmee nog niet bezitten – en met NFT’s is dat eigenlijk precies hetzelfde. Mijn eigen NFT’s worden gekocht door uiteenlopende soorten verzamelaars: mensen die ze zelf mooi vinden of die me willen steunen, maar ook mensen die ze vooral vervolgens weer willen doorverkopen.”

Er zijn een flinke handvol platforms waarop je NFT’s kunt creëren of verhandelen, zoals SuperRare (de persoonlijke favoriet van Soulja Boy), Rarible, en Nifty Gateway, waarvan de Winklevoss-tweeling deels eigenaar is. Sommige van dit soort platforms hebben een ingebouwd systeem waardoor je, nadat je een bestand hebt geüpload, met een paar kliks de bijbehorende token kunt maken.

Volgens een blogpost van moederbedrijf Gemini is Nifty Gateway sinds maart 2020 met 50 procent gegroeid. En Masja Vjazemski, communicatiehoofd van de startup Rarible, zegt dat haar platform alleen al afgelopen maand voor bijna 4,8 miljoen euro aan NFT-transacties door 6482 gebruikers mogelijk heeft gemaakt. Daarbij gaat het ook om muziek, video’s en andere niet-visuele content.

NFT’s zijn niet goedkoop. Om ze te maken en over te dragen moet je transactiekosten betalen. Attfield zegt dat deze zo’n 10 procent van haar maandinkomen kunnen bedragen. Ze ziet het als een zakelijke uitgave, een investering om met internationale kopers in contact te komen zonder daarvoor afhankelijk te zijn van de hulp van een kunstgalerie. “Het werkt vooral voor eenmalige uitgaven,” zegt ze. “Bij meerdere uitgaven is het lastiger, omdat mijn werken dan uiteindelijk evenveel kosten als de transactiekosten, en dat is niet de moeite waard.”

Deze transactiekosten vormen de grootste uitdaging voor de hele sector, zegt Jake Brukhman, die medeoprichter is van beleggingsonderneming Coinfund en in Rarible investeert. “Misschien kies je daarna voor andere oplossingen, zoals Matic of Optimism, dat nog in een vroege en experimentele fase zit,” zegt Brukhman. “Daardoor kan de markt gefragmenteerd raken tussen deze twee opties. En heen en weer springen is nog duurder; dan betaal je de transactiekosten nog een keer.”

Volgens Brukhman zou je, als je een beetje technisch onderlegd bent, volgend jaar ook op andere blockchains kunnen verkopen dan die van Ethereum. Maar daar wordt nog aan gewerkt. Tot die tijd moet je hoge transactiekosten betalen als je ook klanten over de grens wilt kunnen bereiken.

“Ik heb daar in de afgelopen maand zo’n 170 euro aan uitgegeven,” zegt Her bijvoorbeeld. “Maar tot december was het meestal eerder iets van rond de 40 euro.” De verkoop van NFT’s is voor haar nog altijd 80 procent van haar maandelijkse inkomen. “Vanwege de hoge transactiekosten neem ik nu de tijd om aan nieuwe projecten te werken. Dus ik coin minder, maar werk nog steeds evenveel.”

NFT’s worden ook gebruikt voor het goede doel. Calvin Liu van Divergence Ventures kocht bijvoorbeeld een NFT van de virtuele influencer Miquela, waardoor er ruim 69 duizend euro werd opgehaald voor het platform Black Girls Code. NFT’s kopen kan volgens Liu een beetje zijn alsof je je bij een fanclub voegt: je sluit er een “informeel, sociaal contract” mee af zodat de artiesten hun werk kunnen blijven doen. En je kunt die werken ook gewoon in een digitale galerie vertonen, zoals Crypto Voxels – wat Liu ook heeft gedaan.

“Steeds meer kunstenaars en designers weten het te vinden,” zegt hij daarover.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk bij VICE US.

Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.