Dieren uit de diepzee verslikken zich in de microplastics uit onze kleren

In juni classificeerde de Canadese overheid de kleine plastic microballetjes die in gezichtsscrubs zitten als een giftige stof. Ze volgde daarmee de VS en Europa op de voet. Veel mensen zijn blij omdat de kleine balletjes, van zo'n vijf millimeter of nog kleiner, vreselijk slecht zijn voor de omgeving. Eenmaal doorgespoeld verstoppen ze ecosystemen. Ze verspreiden zich overal, en ze blijven tot wel vijf jaar in de natuur zwerven. Vooral vissen en andere marinedieren eten ze op.

Dat de grote Westerse machten een ban hebben gedaan op cosmetische balletjes is een grote winst voor het milieu. Maar er is nog een veel groter probleem: plastic microvezels in onze kleren. Elke keer als we een wasje draaien belanden de vezels in ons watersysteem. En nu hebben wetenschappers aanwijzingen gevonden dat zelfs diepzeedieren de plastics eten. Dit vuilnis is nu praktisch overal ter wereld.

Uit een recent onderzoek in de Scientific Reports, blijkt dat kleine stukjes plastic teruggevonden zijn in krabben, kreeften, zeekomkommers over de hele wereld. Van de Atlantische Oceaan tot de Indische Oceaan tot een diepte van 1800 meter. Overal waar leven is, is menselijk afval.

"Het is behoorlijk beangstigend," zegt hoofdauteur en zoöloog Michelle Taylor, verbonden aan de Universiteit van Oxford. "Het dichtstbijzijnde landoppervlak was duizenden kilometers van ons verwijderd. We waren duizend meter onder water. Niet alleen vonden we overal plastic microvezels - de dieren aten ze ook op. Voor hun onderzoek verzamelden ze sediment van de zeebodem en diepzeedieren.

"De plastic deeltjes waren overal," zegt Taylor tegen ons. "Strijk je hand over het bureau en de kans is groot dat er plastic deeltjes aan je hand plakken." Die alomtegenwoordigheid van plastic microdeeltjes maakt het werk niet makkelijk. Het risico op contaminatie is groot. Al het onderzoek moest in een afgesloten ruimte worden gedaan, en de wetenschappers droegen alleen kleren van natuurlijke materialen.

In de diepzee is het voorlopig nog niet zo erg als in rivieren en ondiepe wateren. In één krab werden vijf microdeeltjes plastic gevonden. Het is nog niet zo dat dieren volledig verstopt raken met plastic, maar volgens Taylor kan dat nog gebeuren."Misschien ontwikkelt het zich in de diepzee hetzelfde als in de oppervlaktewateren."

We kunnen nu nog niet zeggen hoe schadelijk deze plastic deeltjes zijn voor de dieren. "Vogels verhongeren omdat ze denken dat ze vol zitten met eten, terwijl hun lichaampjes eigenlijk helemaal vol zitten met troep." Er is geen reden dat dit anders is bij onderzeedieren.

Het is nog niet te laat. Taylor noemt het een "toegepaste uitdaging" - we moeten een manier zien te vinden om te voorkomen dat microplastics in het water belanden. Bijvoorbeeld door andere filters op wasmachines te plaatsen. Ook - en dit ligt nogal voor de hand - moeten we minder plastic gebruiken voor dingen als boodschappentasjes.

Microplastics die eenmaal in de natuur zijn beland zijn nauwelijks nog op te ruimen. "De zee is het laatste grote onbekende gebied op aarde. Het is pijnlijk om te bedenken dat we zelfs die gebieden al vervuilen."