FYI.

This story is over 5 years old.

Tech

Deze Antwerpse winkel wil leven zonder afval makkelijker maken

Ik sprak met initiatiefneemster Savina Istas over de (mogelijke) opening van haar Zero Waste Shop.

Op 29 juni aanstaande zal, als het goed is, een winkel zonder plastic verpakkingen openen in het hartje van Antwerpen. De Zero Waste Shop is een initiatief van Savina Istas en is er op gericht om mensen te helpen bij het beperken van hun afvalproductie. Vanwege de geplande opening, die overigens helemaal nog niet zeker is, belde ik met Savina en stelde ik haar een aantal vragen over haar beweegredenen en ging ik na wat de winkel precies zal inhouden.

Advertentie

Savina vertelde me dat haar initiatief is geïnspireerd op verscheidene blogs die ze volgt en in het bijzonder eentje waarin een dame uit de VS bericht over haar pogingen om zo min mogelijk afval te produceren - wat een ware strijd blijkt te zijn. Het reduceren van afval is niet een keuze die je zomaar maakt, maar is iets waar je serieus rekening mee moet houden en veel moeite voor moet doen. Zo heeft VICE ooit gesproken met Arjen Ulrich, die probeerde zijn individuele afvalproductie helemaal tot nul te krijgen, wat bijna onmogelijk blijkt te zijn. Savina wilde dit makkelijker maken voor mensen en daarom spullen aanbieden zonder verpakkingen.

Stel je even voor hoeveel plastic er eigenlijk komt kijken bij een bezoek aan de supermarkt, of zelfs de markt. Alles is in de supermarkt verpakt in plastic en vaak wordt alles ook nog eens in grotere verpakking van plastic geleverd. Er is dus al een heel proces aan afvalproductie voorafgegaan nog voordat de in plastic-verpakte producten in de schappen liggen. Dan neem je het mee naar huis en als je zelf een tas vergeten bent mee te nemen, schaf je weer een plastic tas aan die je vervolgens weer weg gooit. Wanneer je naar de markt gaat is het een iets ander verhaal, maar daar wordt alles ook weer in plastic zakjes gedaan en om al die plastic zakjes wordt bij het afrekenen over het algemeen weer een grote plastic zak heen gedaan. Bij elkaar dus heel veel plastic afval.

Advertentie

Zoals uit het interview met Arjen blijkt, is er enige voorbereiding nodig voor een afvalloze lifestyle. Je moet ten eerste overal je eigen verpakkingen meenemen om je producten in te vervoeren. En balen voor de diehards, kunnen sommige artikelen nu eenmaal niet zonder verpakking gekocht worden, zoals tandenborstels en wc-papier. Dat is dan ook waar de winkel, die Robuust zal gaan heten, iets aan wil doen. Je neemt je eigen glazen potten mee of waar je het dan ook in wilt stoppen en deze worden bij het binnenkomen gewogen en voorzien van een etiket. Wanneer alles in kannen en kruiken is, neem je de hele handel weer mee terug naar de kassa waar alles wederom gewogen wordt en je het verschil betaalt.

De winkel is niet de eerste in zijn soort en komt indirect voort uit een grotere beweging die steeds bewuster wil leven en minder afval wilt uitstoten. De organisatie Zero Waste Europe houdt zich bezig met het reduceren van afval op internationaal niveau en steunt initiatieven die hiermee te maken hebben. Ik vroeg hen, via de e-mail, of ze wisten of er een geen-afval-winkel zou openen in Nederland, maar ze waren niet eens op de hoogte van de komende winkel in Antwerpen. Zij zijn gelukkig niet de enige organisatie die zich bezig houdt met dergelijke initiatieven, maar van centrale actie is nog geen sprake. Wat dat betreft staat het idee nog in de kinderschoenen, maar bedrijven zoals Nestlé beloven geen afval meer te produceren tegen 2020.

Advertentie

Voorlopig moeten we het hier in Nederland dus doen met doe-het-zelf oplossingen. Volgens Savina is het namelijk nog vrij onzeker dat er een soortgelijke winkel in Nederland zal komen. Ze werd wel gecontacteerd door een koppel uit Rotterdam die rondlopen met het idee om ook een Zero Waste Shop te openen in de Maasstad. Maar voorlopig is er geen zekerheid en zullen we straks naar Antwerpen moeten afreizen om in een winkel producten zonder verpakking aan te kunnen schaffen. Ik denk echter niet dat de uitstoot die een reis naar Antwerpen met zich mee brengt opweegt tegen het feit dat je geen afval produceert.

In Berlijn zijn ze reeds gezegend met een Zero Waste Shop, drie vriendinnen sloegen de handen ineen en gingen de strijd aan tegen afval.

Stel dat je toch de reis wilt maken en je vergeet zelf verpakkingen mee te nemen is er nog geen man over boord. In een interview met de Gazet van Antwerpen vertelt Savina dat je “bij ons wel linnen zakken en glazen flessen en bokalen [kan] kopen.” Het is de bedoeling dat je die niet wegsodemietert zodra je de inhoud hebt gebruikt, maar weer meeneemt bij je volgende aankopen.

Allemaal leuk en aardig dat je spullen uit de winkel kan halen zonder verpakking, maar hoe komen de producten eigenlijk de winkel in? Volgens Savina levert de leverancier alles in grote verpakking van 15 á 20 liter. Alles wordt dus in bulk aangekocht om zo het afval te beperken, maar het is onvermijdelijk dat er tijdens het hele proces, van het binnen krijgen van de artikelen in de winkel tot het meenemen van de producten door de klant, iets van afval wordt geproduceerd. Misschien dat hier in de toekomst nog vooruitgang in te boeken is.

Door de afwezigheid van de verpakkingen is er niet te zien waar de producten vandaan komen, maar Savina garandeerde me dat al het groente en fruit van lokale bio-boeren komt. De dranken, zoals melk en verse fruitsappen, komen ook bij lokale, Belgische boeren, vandaan. De producten die niet in België gemaakt worden, zoals koffie, worden ook aangeboden in de winkel deze zijn tevens biologisch maar maken natuurlijk een lange reis voordat ze hun plek in de schappen vinden. Dit is voornamelijk omdat Savina wil dat haar winkel een volledig aanbod kan aanbieden. Als het zo ver komt ten minste.

Of de winkel er ook echt gaat komen is namelijk nog helemaal niet zeker. De media is op de gebeurtenis gesprongen en ging er vanuit dat de winkel er sowieso zou komen. Zo berichte lokale kranten zoals de BN de Stem, Het Laatste Nieuws en De Morgen dat de winkel binnenkort zal openen en internationale blogs zoals Greenfudge.org kondigde de opening ook aan voor het buitenlands publiek. Alle berichtgeving ging echter voorbij aan het feit dat het een gecrowdfund initiatief is. Ondanks de vele aandacht dat het project heeft gekregen is de financiering nog helemaal niet rond.

Ook is volgens Savina het beeld, dat er momenteel heerst rond de winkel door de foutieve berichtgeving, verkeerd. Men gaat er namelijk vanuit dat het om een heuse supermarkt gaat, maar ze vertelde me dat het slechts om “60 vierkante meter” gaat. De winkel heeft dus eerder het formaat van een kleine buurtsuper en is in geen enkel opzicht de Appie bij je om de hoek. De vrees dat de winkel de eerste dag overspoeld zal worden is daarmee ook niet geheel onterecht.