FYI.

This story is over 5 years old.

Tech

We zouden NU een einde kunnen maken aan het bestaan van muggen

Met een nieuwe gentechniek zouden wetenschappers op dit moment alle muggen kunnen laten uitsterven.

Een hypothetische vraag: als je de mogelijkheid kreeg, zou je dan met 1 druk op een knop alle muggen laten uitsterven? Vrijwel iedereen zou in dit geval waarschijnlijk op de knop drukken nog voor die vraag helemaal is uitgesproken, want fuck muggen. En wat nou als die vraag niet hypothetisch was? Wat doe je dan? Dat is de vraag die wetenschappers van de University of California nu moeten zien te beantwoorden. In real life. De mogelijkheid bestaat nu om een einde te maken aan malariaverspreidende muggen, maar als die mogelijkheid ingezet wordt, kan het onmogelijk meer ongedaan gemaakt worden.

Advertentie

Wellicht heb je gehoord over CRISPR, een relatief nieuwe genmanipulatietechniek die de mogelijkheid biedt om goedkoop, snel en zeer precies veranderingen aan te brengen in DNA. Het is een technologie die zowel wonderlijk veel als schrikbarend veel mogelijkheden biedt ­– alles van nieuwe gentherapieën tegen erfelijke ziektes of kanker tot de daadwerkelijke mogelijkheid om designerbaby's te maken. Het is technologie die de wereld gaat veranderen, als je het artikel "Easy DNA editing will remake the world. Buckle up." in WIRED mag geloven (lees trouwens dat artikel, je gaat hier nog veel over horen de komende jaren en dan weet je alvast dingen erover en kan je er later over opscheppen).

Een andere mogelijkheid, die de afgelopen tien jaar slechts in theorie bestond, is het maken van een zogenaamde 'gene drive.' Het idee erachter is redelijk simpel. Normaal gesproken heb je 50% kans om een gen van een van je ouders te erven. Een gen kan met CRISPR echter zo aangepast worden dat het asociaal wordt en in een veel groter deel van de voortplantingen wordt doorgegeven. Het is een gen dat de wetten van evolutie sloopt.

In het geval van de malariamuggen, hebben de wetenschappers een gen ingevoegd dat ervoor zorgt dat de malariaparasiet niet kan overleven hun lichaam. En dat gen wordt dus elke keer dat de gemodificeerde mug zich voortplant met een normale mug aan 99% van het nageslacht doorgegeven in plaats van de gebruikelijke 50%. Je kan je dus voorstellen dat het introduceren van zo'n mug in een normale populatie redelijk snel invloed kan hebben – en dat is precies het probleem.

Advertentie

De wetenschappers hebben volgens Technology Review twee belangrijke veranderingen gemaakt in het DNA van de mug. De eerste is een gen dat antilichamen aanmaakt als een vrouwtje bloed drinkt, waardoor de parasiet zich niet meer kan ontwikkelen. De andere wijziging is de 'gene drive,' die ervoor zorgt dat het genetische materiaal (het antilichaamgen) altijd wordt toegevoegd aan ongewijzigd DNA.

Voor als het nog niet duidelijk is: een gene drive zorgt ervoor dat je elke gewilde genetische eigenschap binnen korte tijd in een grote populatie kan invoegen. Dit kan je bereiken met de introductie van een zeer beperkte hoeveelheid gemodificeerde organismen en het gaat vanaf de introductie helemaal vanzelf – hoe sneller een organisme reproduceert, hoe sneller het gen zich verspreidt. Het is vanaf dat moment ook vrijwel onmogelijk om tegen te houden.

Het zal dus ook niet als verrassing komen dat de wetenschappers in Californië werken achter een hele serie gesloten deuren in een ondergronds lab op een plek waar de muggen niet inheems zijn, en zich dus ook niet voort zouden kunnen planten als ze ontsnappen.

Niet dat ze daar bang voor zijn trouwens. Sterker nog, de wetenschappers zijn er van overtuigd dat ze de muggen zo snel mogelijk moeten inzetten. "Als het aan mij ligt wegen de voordelen op tegen de risico's en moeten we zo agressief mogelijk vooruit," zegt Ethan Bier, coauteur van het paper en uiteindelijke maker van de gene drive, tegen Technology Review.

Andere wetenschappers zijn terughoudender en waarschuwden vorig jaar al voor de gevaren van een werkende gene drive in een open brief in Science. Ze vragen daarin om betere regulatie en meer langetermijnstudies voor dit soort technologie, voordat het misgaat en we niet meer terug kunnen.

Hoewel de wetenschappers in Californië in dit geval dus niet letterlijk de mogelijkheid hebben om op een knop te drukken en muggen uit te roeien, komt het er aardig in de buurt. Nu het gelukt is om een effectieve gene drive te maken, zou je er bijvoorbeeld ook voor kunnen zorgen dat alle muggen die geboren worden mannetjes zijn, zich niet meer kunnen voortplanten en binnen de kortste keren uitsterven – iets wat vorig jaar op een net iets minder effectieve manier al is gedaan en nu dus helemaal zou kunnen. Dichterbij een universele muggengenocideknop gaan we niet komen. Maar voordat we er echt op drukken, moeten we daar erg goed over nadenken.