Jouw baan is waarschijnlijk niet zo erg als werken bij een Amazon-magazijn

Een Amazon-magazijn (foto via)

Journalist Jean-Baptiste Malet nam in november 2012 een baantje bij een Amazon-magazijn in de buurt van het Franse stadje Montélimar. Voor zover zijn baas wist was Malet daar gewoon om de kerstdrukte te tackelen. Maar Malet had hele andere plannen: hij schreef een boek over zijn ervaring, waarin hij schrijft over de erbarmelijke werkomstandigheden waaronder het personeel van de internetgigant gebukt gaat.

Ironisch genoeg is het boek En Amazonie: Infiltré dans le “meilleur des mondes” ook bij Amazon te bestellen. Ik belde hem om het over vervreemding op de 21ste eeuwse werkvloer te hebben.

VICE: Hallo Jean-Baptiste. Waarom heb je besloten om bij Amazon te infiltreren?
Jean-Baptiste Malet: In eerste instantie was ik niet van plan om te infiltreren. Ik wilde gewoon een stukje schrijven over de werkomstandigheden bij Amazon. Ik wilde zien hoe een online bestelling uit het magazijn komt en wat daar allemaal bij komt kijken. Ik heb eerst geprobeerd om na werktijd met een paar medewerkers te spreken, maar omdat ik mezelf als journalist geïntroduceerd had, wilden ze niet met me praten omdat ze bang waren ontslagen te worden.

Dus toen besloot je om undercover te gaan. Hoe heb je dat aangepakt?
Ik kreeg tijdens de drukke periode vlak voor kerst een baantje als uitzendkracht. Ik begon in november 2012. Het uitzendbureau liet me tijdens mijn sollicitatiegesprek een geheimhoudingsverklaring tekenen, dat is hartstikke illegaal. Volgens die verklaring mocht ik met niemand – zelfs niet met mijn familie – praten over mijn werk en wat daar gebeurde, terwijl uitzendkrachten niet eens toegang hebben tot vertrouwelijke informatie. Dat is de schaduwzijde van het computerscherm, het verborgen gezicht van de digitale economie.

Kun je het voor me beschrijven?
Om te beginnen worden alle medewerkers onder werktijd constant in de gaten gehouden door de scanners waar ze mee werken. Dat apparaat geeft via wifi de precieze locatie, het werkritme en de productiviteit van de medewerkers door aan de toezichthouders.

Jean-Baptiste Malet (foto door David Latour)

Je hebt het in je boek over de unieke werkwijze van Amazon.

Het maakt niet uit waar Amazon opereert, overal ter wereld heeft het bedrijf dezelfde werkwijze, dezelfde ideologie, dezelfde regels overgenomen, zonder enige rekening te houden met de culturele context van waar dat magazijn staat. Mijn eigen ervaring en de verhalen van anderen leiden allemaal naar één conclusie: Amazon trekt zich niets aan van westerse arbeidswetten. Ze begaan veel overtredingen, die ik noem in mijn boek.

We vragen onze werknemers hier in het westen niet om zich aan een productiequotum te houden. Maar Amazon vraagt haar personeel elke dag om harder te werken dan de dag ervoor. Werknemers worden ook tegen elkaar opgezet. Het is bijvoorbeeld niet toegestaan om tijdens het werk te praten. Als iemand dat toch doet, wordt er van de rest verwacht dat ze hem negeren.

Hoe moedigt het management dat dan aan?
Dat gaat heel subtiel. Ze vragen je bij Amazon om “abnormaliteiten te melden aan je meerdere”. Dat kan dan gaan over een doos die een gangpad blokkeert, maar ook over een collega die praat in plaats van werkt. Die collega kan zorgen voor een lagere productiviteit en dus moet het gemeld worden. Als je ervoor kiest om dat niet te doen, word je op een subtiele manier geïntimideerd tijdens een van de vele één-op-één gesprekken.

Wat zegt dat over de tijd waarin wij werken?

Het is werken zonder pauzes. Het gaat niet om een simpele, irritante handeling – het is een heel nieuw soort werk dat in de twintigste eeuw niet bestond.

Je hebt het in je boek ook nog over dat medewerkers dagelijks gefouilleerd worden.

Omdat Amazon alle personeelsleden als mogelijke dieven beschouwt, worden ze elke keer als ze het magazijn in- of uitgaan gefouilleerd. In hun eigen tijd – iets dat kan oplopen tot veertig minuten per week. In de Verenigde Staten heeft een aantal werknemers een klacht ingediend. In de realiteit zijn mensen die voor Amazon werken gewoon loyale mensen die op een eerlijke manier geld willen verdienen. De meeste mensen die ik heb gesproken waren tussen de 25 en 35 jaar oud, dat is het gemiddelde bij Amazon. Deze werknemers zeiden allemaal dat als ze dieven of criminelen waren geweest, ze niet de moeite zouden nemen om ’s ochtends om vijf uur op te staan om op tijd in het magazijn te staan. Dat fouilleren is vooral beschamend en stressvol.

(Foto via)

Je schrijft ook dat managers kunstmatige gezellige momentjes organiseren, meestal in het kader van cursussen of sociale activiteiten.
Dat klopt. “Werk hard, heb plezier en maak geschiedenis” is het motto van Amazon en staat op praktisch elke muur in het magazijn. Er zijn bowlinguitjes en paasei-jachten op de parkeerplaats, maar het personeel wordt tegelijkertijd bespied en gefouilleerd. Deze strategie is vooral een poging om ook het leven van werknemers buiten werktijd te organiseren.

Waarom doen ze überhaupt moeite om zoiets als een paasei-jacht te organiseren? Zijn mensen echt zo dom?
Het gaat er niet om of ze dom zijn of niet. Je zit in een zware werkomgeving die alle energie en enthousiasme uit je zuigt. Voor Amazon werken betekent nog steeds werken in teamverband, zelfs als je niet mag praten tijdens het werk of tijdens de hele korte pauzes. Of je nou denkt dat je wordt uitgebuit of niet, als je klaar bent met werken is er een menselijk verlangen naar leuke momenten met collega’s. Het ‘plezier’ wordt fundamenteel – als je er geen plezier zou zijn, zou de realiteit ineens zichtbaar kunnen worden: jonge werknemers, getransformeerd tot domme robots die heel hard moeten werken voor heel weinig geld zodat Jeff Bezos nog wat rijker kan worden.

Je weet dit waarschijnlijk wel, maar als je de titel van het boek googlet is het eerste resultaat de pagina op Amazon. Wat vind je daarvan?
Dit is een meesterlijke zet van Amazon waar ik veel gezeik mee heb gekregen van de media. Ze hebben precies wat ze willen: ik lijk nu een journalist die tegenstrijdigheid voorstaat. Een journalist die iets aan de kaak stelt, alleen om een boek te kunnen verkopen. Ze hebben het heel goed gespeeld. Maar ze weten niet dat voormalige klanten van Amazon mij mailen met teksten als “jouw boek was het laatste dat ik heb besteld bij Amazon voordat ik definitief mijn account heb opgezegd.”

Dankjewel, Jean-Baptiste.