De Silicon Valley-miljardair die ons allemaal robotlichamen wil geven

'Hier' is een grappig woord, aldus de mediaschuwe Silicon Valley-miljardair Scott Hassan. In de toekomst zal het woord 'hier' volgens hem namelijk geen betekenis meer hebben, omdat we onszelf via het internet in verschillende robotlichamen kunnen verplaatsen.

Een tijd geleden startte Hessan een project om de allereerste volledig autonome mensachtige robot ooit te bouwen. Het object waarmee hij eindigde lijkt nog het meest op een flatscreen op twee poten met wieltjes. Het ziet er niet bijster indrukwekkend uit, maar schijn bedriegt – volgens Hassan zullen apparaten als deze ooit de grens tussen cyberspace en de fysieke wereld overbruggen.

De naam die Hassan aan zijn uitvinding gaf is Beam. Het is bedoeld als een hulpmiddel voor videoconferenties – een soort FaceTime of Skype, maar dan via een scherm dat je op afstand kunt besturen met een toetsenbord. Het apparaat is nog ver verwijderd van Hassans visioen van een technologie die het 'hier' opheft, maar het is een begin. Mensen met een lichamelijk beperking bijvoorbeeld kunnen de Beam gebruiken om plaatsen te bezoeken die normaal gesproken voor hen niet toegankelijk zijn, alsmede mensen die om andere redenen ergens vast zitten, zoals Edward Snowden. Als iedereen een Beam in huis heeft, kun je ieders huis bezoeken.

Natuurlijk moest ook ik deze technologie uitproberen. Ik heb Hassan dan ook niet in levende lijve geïnterviewd, maar via de Beam. Een bijzondere ervaring – niet alleen omdat ik een robotlichaam in zijn kantoor bestuurde, maar ook omdat Hassan zelden interviews geeft, terwijl hij een van de grootste namen in de robotica is. Hij kwam op mij over als een genie met te veel koffie op: extreem oplettend en vol ideeën, maar ongeduldig als je zijn verhaal niet bijhoudt.

Er bestaat een gerucht dat de Beam binnenkort een upgrade krijgt in de vorm van armen, zodat je niet alleen kunt 'rondlopen' maar ook dingen vastpakken. Toen ik Hassan vroeg of dit waar is, weigerde hij het gerucht te bevestigen, maar hij ontkende het ook niet. Wat hij wel bevestigde is dat hij nog steeds gelooft in een toekomst waarin we verschillende robotlichamen kunnen besturen als ware ze ons eigen lichaam. Een toekomst waarin 'hier' overal is.

Hassan is een van de eersten die geïnvesteerd heeft in Google, en heeft bijgedragen aan de ontwikkeling van de originele code van de zoekmachine. Na deel genomen te hebben aan een aantal andere techprojecten, besloot hij in 2006 een eigen onderzoekslab voor robotica te beginnen: Willow Garage.

Het team van Willow heeft onder andere de PR2 gemaakt: een iconische mensachtige robot die uitgegroeid is tot een belangrijk platform voor onderzoek naar kunstmatige intelligentie. Deze robot kwam vorige jaar in het nieuws omdat hij geleerd had om pannenkoeken te bakken door een recept op het internet te lezen. Daarnaast kan hij ook koffie maken, pool spelen en bier halen, met Lego spelen en hondenpoep oprapen.

Ondanks al deze mijlpalen raakte Hassan gedesillusioneerd over de mogelijkheden van autonome robots. Het is ontzettend duur om ze te maken, en hoewel ze allerlei relatief indrukwekkende taken kunnen uitvoeren, zijn ze bij lange na nog niet zo slim als mensen. "Computers zijn fantastisch, maar vergeleken met het menselijke brein stellen ze niets voor," zei hij.

Het is zelfs al moeilijk om een robot te maken die snel en correct reageert op gesproken commando's. Hij illustreerde dit door me een prullenbak om te laten duwen met mijn Beam. "Het kost honderden experts in de computerwetenschappen en de elektronische en mechanische techniek om een systeem te bouwen dat dit autonoom kan doen."

Kunstmatige intelligentie is volgens Hassan dan ook bij lange na niet zo interessant als menselijke intelligentie. "Er zijn miljarden mensen op de planeet, dus waarom gaan we niet werken aan systemen waarbij menselijke intelligentie centraal staat in plaats van kunstmatige?"

Ik kan me gemakkelijk een Beam-achtig apparaat voorstellen met armen en sensoren, waarmee mensen meer kunnen doen dan enkel rondrijden en praten: een robot die bestuurd wordt door menselijke intelligentie. En als je dit ook nog eens snel en gemakkelijk kunt doen, zouden wel eens veel mensen geïnteresseerd kunnen raken in het gebruiken van dit soort tech.

Op het moment zijn de toepassingen van de Beam nog beperkt. De meest duidelijke functie is dat je hem kan gebruiken om vanuit huis te werken – de Beam Store in Palo Alto wordt bemand door mensen vanuit het hele land die naar de winkel 'beamen'. Er zijn ook makelaars die rondleidingen geven via de Beam en managers die er fabrieken mee bezoeken.

Daarnaast hebben ook mensen met lichamelijke beperkingen de Beam ontdekt. Zo gebruikt de bekende ingenieur Henry Evans, die verlamd is, de Beam om presentaties te geven vanuit zijn bed. Hassan hoopt dat er in de Americans with Disabilities Act – een wet die stelt dat gehandicapten niet gediscrimineerd mogen worden – een regel wordt opgenomen die technologie als de Beam verplicht maakt in overheidsgebouwen, net als rolstoelvriendelijke ingangen.

Een ander doel van Hassan is tele-toerisme. "We willen op allerlei toffe plekken in de wereld een Beam neerzetten zodat mensen ernaartoe kunnen beamen," zei hij. Zo stelt hij zich piramides voor waar allemaal Beams omheen rijden, zodat mensen deze vanuit hun eigen huis kunnen verkennen.

Toch denkt hij niet dat beamen mensen ervan zal weerhouden om echt te reizen. Hoe geavanceerd de technologie ook wordt, beamen zal nooit de ervaring kunnen bieden die je krijgt als je ergens lijfelijk aanwezig bent. Maar toch, voor plekken waar je onmogelijk lichamelijk kunt zijn, biedt de Beam vele mogelijkheden. Een Beam op de maan of Mars bijvoorbeeld, zou fantastisch zijn. Want als 'hier' overal moet worden, kun je het best beginnen bij het deel van overal dat nog nooit voor iemand 'hier' is geweest.