Waarom een groeiende gletsjer toch geen goed nieuws voor het klimaat is

Een iconische, Groenlandse gletsjer groeit weer, nadat-ie twee decennia lang gestaag kleiner werd. Maar dat betekent niet per se iets positiefs, zeggen experts – in tegendeel, de ijzige reus blijft een grote klimaatdreiging.

De Jakobshavn-gletsjer, ook wel bekend als de Ilulissat-gletsjer, is volgens NASA de snelst stromende en snelst uitdunnende gletsjer van Groenland. Dankzij twintig jaar krimpen werd Jakobshavn gezien als een van de tikkende tijdbommen van klimaatverandering: als al het ijs van deze gletsjer zou smelten, dan zou dat fiks bijdragen aan een catastrofale wereldwijde zeespiegelstijging. Dus een nieuw onderzoek van NASA, waarin wordt beweerd dat de gletsjer nu juist weer aan massa toeneemt, lijkt in eerste instantie hoopgevend.

Een team onderzoekers, onder leiding van het Oceans Melting Greenland (OMG) project van NASA, publiceerde maandag hun bevindingen in Nature Geoscience. Jakobshavn, de grootste gletsjer van Groenland – met een oppervlakte van zo’n 110.000 vierkante kilometer – is sinds 2012 ieder jaar 2,9 kilometer teruggetrokken en 40 meter dunner geworden, volgens NBC News. Maar twee jaar geleden begonnen delen van de gletsjer weer te groeien, op dezelfde snelheid als waarmee-ie eerder was gekrompen.

“Het gangbare idee was altijd dat wanneer een gletsjer eenmaal begint met terugtrekken, er niets is wat ze nog tegen kan houden,” zegt Josh Willis, hoofdwetenschapper van OMG en een van de auteurs van het onderzoek, aan National Geographic . “We zijn er inmiddels achter dat dat niet waar is.”

De groei was significant genoeg dat het werd neergezet als een ommedraai van de krimp, en werd toegeschreven aan de circulatie van koeler oceaanwater in de Disko-baai, die de Illulissat-ijsfjord voedt waar de gletsjer zich bevindt.

Natuurlijke oceaancycli (vergelijkbaar met El Niño) hebben deze wateren op bepaalde dieptes 3,6 graden koeler gemaakt dan de norm van de afgelopen jaren. Maar zoals de auteurs benadrukken, zullen deze uiteindelijk ook weer opwarmen, en moet dit niet gezien worden als vooruitgang op het gebied van klimaatverandering. En daar komt nog eens bij dat de bevindingen van de NASA-wetenschappers suggereren dat veranderingen in oceaantemperaturen juist meer impact hebben op het smelten (en groeien) van gletsjers dan aanvankelijk werd gedacht.

"Op de lange termijn zullen we waarschijnlijk onze voorspellingen van zeespiegelstijging opnieuw moeten verhogen," vertelde Willis aan NBC News.

Een ander onderzoek, dat vorig jaar in Nature werd gepubliceerd, heeft ook aangetoond dat het Groenlandse ijs als geheel zeer gevoelig is voor stijgende temperaturen.

Het is belangrijk om ook aan te geven dat het smelten van gletsjers in heel Groenland niet gestopt is – en wat er nu met Jakobshavn gebeurt, staat niet garant voor het gedrag van de honderden andere gletsjers die het eiland rijk is.

De ijskap van Groenland levert ’s werelds grootste bijdrage aan de stijging van de zeespiegel, met een een verlies van 270 miljard ton ijs per jaar als gevolg van klimaatverandering. Dit heeft voor een wereldwijde zeespiegelstijging van 7,5 mm gezorgd in de periode van 1992 tot 2011, en dienen als een beangstigend voorproefje van de capaciteit van het ijs van Groenland om heel Manhattan onder water te zetten.