Beklemmende kunstwerken van de overlevenden van de atoombom op Hiroshima
Gemaakt door Akiko Takakura. Beeldrechten door Hiroshima Peace Memorial Museum.

FYI.

This story is over 5 years old.

Tech

Beklemmende kunstwerken van de overlevenden van de atoombom op Hiroshima

Niks maakt zoveel indruk als deze werken van mensen die er echt bij waren.

Zeventig jaar na de Koude Oorlog, is de bedreiging van het atoomtijdperk groter dan ooit. Negen landen hebben duizenden kernwapens op voorraad die vele malen krachtiger zijn dan de atoombom die insloeg op Hiroshima in 1945. Maar de horror van de kernoorlog staan niet meer op het collectieve netvlies – een verontrustend geheugenverlies, dat opgelost zou kunnen worden door kunst.

In 1974 begon de Japanse publieke omroep (NHK) met het verzamelen van schilderijen en tekeningen van mensen die de atoombommen overleefd hadden. In het jaar daarop stelden ze ze tentoon in Hiroshima. Enkele van deze beklemmende kunstwerken worden ook getoond in de experimentele documentaire The Bomb van filmmaker Smitri Keshari en auteur Eric Schlosser. Het is een meeslepende multimediavertoning van het verhaal van atoomwapens. De film heeft hetzelfde doel als de tentoonstelling in 1974 had: een nieuw raamwerk creëren om de horror van kernoorlogen te laten zien, om zeker te weten dat we het nooit zullen vergeten.

Advertentie

Bij de première van The Bomb werd de film geprojecteerd op plafondhoge schermen die het publiek 360 graden omringen, terwijl een band live de soundtrack van de film speelde in het midden van de ruimte. Het was de bedoeling om te breken met de traditionele lineaire kijkervaring en zo de kijker “binnenin” de film te plaatsen. Hiermee wilden de makers een diepgaande, indrukwekkende manier creëren om het verhaal van de atoombom te ervaren.


Bekijk onze nieuwste docu: Atoomsoldaten: Proefkonijnen van de Koude Oorlog


De film heeft geen voice-over en er zijn vrijwel geen gesprekken, wat aantoont hoe krachtig beelden alleen zijn om een verhaal te vertellen. De film gebruikt archiefmateriaal, animaties, en prachtige esthetiek om het verhaal uit te beelden. Maar wat mij bijblijft zijn de tekeningen van de overlevenden van de atoombom, die halverwege de documentaire vertoond worden. De muziek stopt, alles wordt donker en een minuut later verschijnen de illustraties op de schermen in volledige stilte.

De werken die in de film worden vertoond, zijn onderdeel van een grotere collectie van kunstwerken van overlevenden, bewaard door het Hiroshima Peace Memorial Museum in Japan dat Motherboard toestemming gaf om een selectie te publiceren.

Gemaakt door Haruo Ikegame. Dit zijn mensen die op 6 augustus probeerden te ontsnappen in de richting van het vliegveld van Yoshijima. Er was een lange rij van vluchtende mensen, die schreeuwden om water en hun armen uitstrekten. Aan de kant van hun lichaam die blootgesteld was aan de flits, was hun kleding gerafeld, hun lijf roodverbrand en zwerend. Hun huid was van hun lichaam afgepeld en hing aan flarden. Afbeelding met dank aan het Hiroshima Peace Memorial Museum.

Advertentie

Gemaakt door Yoshiko Michitsuji. In de vlammenzee. Afbeelding met dank aan het Hiroshima Peace Memorial Museum.

Gemaakt door Matsumuro Kazuo. Ze hield haar armen voor haar uitgestrekt om de verbrande lappen huid van de grond af te houden. Om te voorkomen dat hun rode, onbedekte vlees vast zou plakken, hielden mensen hun handen voor zich als spoken. Hun huid hing als een aardappelschil van hun vingernagels, waar het nog wel vastzat. Afbeelding met dank aan het Hiroshima Peace Memorial Museum.

Gemaakt door Kichisuke Yoshimura. Samenvatting van de opmerkingen van de maker: “Hun kleding hing aan flarden, hun huid van ze afgestroopt. Op de oever van de rivier zag ik figuren die wel uit een andere wereld leken te komen. Als geesten, met hun haren over hun gezicht. Hun kleren in stukken gescheurd, hun huid die van ze afhing. Een groep van verwonde mensen bewoog woordeloos richting de buitenwijken.” Afbeelding met dank aan het Hiroshima Peace Memorial Museum.

Gemaakt door Akiko Takakura. Opmerkingen van de maker, geciteerd uit het document: “Zwarte, zwarte regen. Gigantische druppels. Mensen met verwondingen en verbrandingen. Degenen die nog leefden reikten hun gezichten uit naar de hemel om met open mond de druppels op te vangen. Hete lichamen, zo ontzettend warm, als ballen van vuur - ze wilden water.” Afbeelding met dank aan het Hiroshima Peace Memorial Museum.

“Jongere Broer Die Doodging Terwijl Hij Bloed Overgaf” gemaakt door Masato Yamashita. Atsumu Yamashita werd blootgesteld aan de bom terwijl hij bezig was met sloopwerkzaamheden van een gebouw in Dohashi. Hij keerde op 20 augustus terug naar huis. Rond de 25e kreeg hij een bloedneus, viel zijn haar viel uit, en verschenen over zijn hele lichaam kleine rode plekjes. Op de 31e stierf hij terwijl hij bloed overgaf. Afbeelding met dank aan het Hiroshima Peace Memorial Museum.

Advertentie

Gemaakt door Masato Yamashita. Een meisje was gestorven aan de oever van de Enkogawa-rivier zonder iemand die haar kon helpen. Afbeelding met dank aan het Hiroshima Peace Memorial Museum.

Gemaakt door Onogi Akira. Mensen die op zoek waren naar water verzamelden rond de reservoirs. Ik vond ze zoals ze waren toen ze ervan dronken en doodgingen. Mijn hart breekt terwijl ik de rode kleur aanbreng. Afbeelding met dank aan het Hiroshima Peace Memorial Museum.

Gemaakt door Mitsuko Taguchi. Samenvatting van de opmerkingen van de maker: “Het is haar waarschijnlijk niet gelukt om aan de vlammen te ontkomen, omdat ze haar kind droeg. Haar haren stonden recht omhoog. Ze probeerde nog steeds haar kind onder haar borst te beschermen, net als een levend mens. Haar ogen waren wijd opengesperd. Ik kan dit schokkende beeld maar niet vergeten.” Afbeelding met dank aan het Hiroshima Peace Memorial Museum.

Gemaakt door Chisako Sasaki. Fragment uit de opmerkingen van de maker: “Ik hoorde een erg jong meisje schreeuwen om hulp vanuit een brandend raam boven me. De herinnering blijft me achtervolgen.” Afbeelding met dank aan het Hiroshima Peace Memorial Museum.

Gemaakt door Mashiko Nakata. Een voerman en zijn paard stierven samen op weg naar de brug. Afbeelding met dank aan het Hiroshima Peace Memorial Museum.

Gemaakt door Kichisuke Yoshimura. Bijschrift van de maker: “Bedekt met bloed, stilzwijgend zichzelf voortslepend, als spoken in de stad. De gewonden zagen eruit als wezens uit een andere wereld.” Afbeelding met dank aan het Hiroshima Peace Memorial Museum.

Gemaakt door Kobashi Someharu. Het Fukuya Warenhuis, brandend en brandend. Afbeelding met dank aan het Hiroshima Peace Memorial Museum.

Gemaakt door Susumu Horikoshi. Ongeveer dertig kilometer van het epicenter in Kake-cho, Yamagata-gun. Susumu Horikoshi (toen 6 jaar) zag de flits en hoorde een luide donder alsof de bliksem nabij was ingeslagen. Kort daarna, rees er een paddenstoelwolk in de lucht, aan de andere kant van de berg. De wolk die steeds groter opzwol, glinsterde helder zilver onder de zon. De herinnering achtervolgt me nog steeds.” Afbeelding met dank aan het Hiroshima Peace Memorial Museum.