Elon Musk heeft een vreemd soort empathie

Elon Musk en Ashlee Vance spreken elkaar even niet meer. Het zal waarschijnlijk niet goed voelen wanneer een van de machtigste mannen op aarde boos op je is. Maar wanneer je bedenkt dat Vance drie jaar lang ieder stukje van Musk's leven gevolgd heeft, komt hij er nog goed van af.

De door Vance geschreven biografie, Elon Musk: Tesla, SpaceX, and the Quest for a Fantastic Future, is een boeiende kijk in de wereld van een van de meest interessante bedrijven op aarde, én de man die hier achter zit.

Musk heeft met regelmaat de spotlights gehaald. Zo heeft hij als jonge ondernemer ooit eens een McLaren gekocht van één miljoen dollar terwijl tientallen journalisten dit vastlegden op camera. Ondanks deze weelde gaat de liefde van Musk toch het meest uit naar het praten over de toekomst van de mensheid, en het voeren van discussies over hoe de kunstmatige intelligentie een einde zal maken aan het menselijke ras.

We weten dus best veel over de ideeën en doelen (zo zou hij bijvoorbeeld graag op Mars willen leven en sterven) van Musk, maar weten we vrijwel niks over de man zelf.

Vance is een veteraan van Bloomberg Businessweek en besloot om, na een cover story geschreven te hebben over SpaceX, een boek te gaan schrijven over Elon Musk. Musk wilde hier in eerste instantie niet aan meewerken.

"Hij zei 'dat is erg leuk, maar ik ga je niet helpen,'" aldus Vance. "Andere mensen hadden hem al gevraagd om een biografie over hem te schrijven, maar hij wees ze allemaal af. Het voelde voor hem slecht om zoiets met iemand anders te doen. Als er al een boek zou komen dan zou hij het zelf gaan schrijven."

Maar er zou hoe dan ook een boek komen, met of zonder Musk. Vance sprak met honderden jeugdvrienden, klasgenoten, vrienden en werknemers van Musk, terwijl hij nog bezig was om Musk te overtuigen om mee te werken aan een boek. Na 18 maanden gaf Musk tijdens een diner eindelijk zijn toestemming om Vance te helpen met zijn boek. Vance en Musk zagen elkaar iedere maand een keer tijdens een diner, waarin ze in totaal ongeveer 40 uur over het boek gesproken hebben. Vance noemt dit het tijdperk "after Elon."

"Op deze manier ging het prima. Ik leerde veel over hem. Daarnaast kon ik goed met hem praten, hij gaf op bijna al mijn vragen antwoord. Maar hij gaf me geen toestemming om de veteranen bij Tesla en SpaceX te spreken. Juist deze mensen die over alle goede verhalen beschikken en kennis hebben van de technologieën. Het waren juist deze mensen die ik graag wilde spreken," aldus Vance.

We leren uit het boek van Vance dat Musk een man is die kastelen voor zijn verjaardag huurt, en messenwerpers ballonen kapot laat gooien tussen zijn benen. Hij is een man die in zijn jeugd behoorlijk gepest werd, maar hier weer sterker uit kwam.

Musk is iemand die denkt dat het 'onderhouden' van een vrouw "ongeveer 10 uur" per week kost. En volgens Vance iemand die bij zijn eerste startup zijn werknemers 20 uur per dag en zichzelf 23 uur per dag liet werken. Hij is iemand die nooit zal falen, iemand die over het koloniseren van Mars kan praten zonder dat het onmogelijk of raar klinkt.

Maar hij is volgens Vance ook iemand die een werknemer ontsloeg omdat hij, door de geboorte van zijn kind, niet bij een evenement op werk kon zijn.

"Een werknemer miste een evenement op werk, omdat hij bij de geboorte van zijn kind wilde zijn. Musk reageerde in email: 'Dat is geen excuus. Ik ben extreem teleurgesteld. Je moet bij jezelf nagaan waar je prioriteiten liggen. We veranderen hier de wereld en de geschiedenis, je doet hieraan mee of je doet het niet."

Het publiceren van deze quote is de voornaamste reden waarom Musk en Vance op het moment niet met elkaar spreken. Het verhaal kwam al gauw bij de Washington Post en andere nieuwsmedia terecht. Musk nam snel actie op Twitter:

"Het is een en al bullshit en het doet mij enorm veel pijn dat dit soort verhalen over mij worden verteld. Ik zou nooit iemand de geboorte van zijn of haar kind laten missen," aldus Musk in een Twitter-bericht. "Ashlee's boek is nooit gefact-checked en moet met een korreltje zout genomen worden," voegde hij daar aan toe.

Vance heeft deze quote anoniem gepubliceerd in het boek. Hij heeft de mail zelf nooit gezien. Het is een van de weinige anonieme quotes in het boek. Ik sprak afgelopen week met Vance en vroeg hem waarom hij de quote had gebruikt. Er zijn al heel veel mensen die Musk kennen en zeggen dat hij alleen maar gefocust is op zijn visie, af en toe ten koste van andermans gevoelens. Waarom heb je dit op deze manier nog eens willen benadrukken?

"Bij die quote werd het voor mij overduidelijk hoeveel hij van zijn mensen vraagt. Het is honderd procent waar en het is wat het is," vertelt Vance. "Het lastige van die quote is dat hij enigszins uit zijn verband is gerukt. Dit gebeurde namelijk in 2008 toen Tesla failliet kon gaan en alles op het punt stond om in te storten."

"Tuurlijk, Elon rent nu niet rond om te zeggen dat je de geboorte van je kind zou moeten missen. Maar in deze periode vroeg hij aan elke werknemer om elke dag op kantoor te zijn. Maar ik geef toe, als je nu alleen de quote leest komt het vrij slecht over."

Vance zei dat Musk niet direct heeft gereageerd op de quote, terwijl hij wel een kopie van het boek heeft gelezen voordat de pers deze te zien kreeg.

"Toen hij het zag staan was hij een paar dagen behoorlijk kwaad. Hierna kalmeerde hij en zei hij tegen me dat het boek goed geschreven was. Daarna communiceerden we nog steeds met elkaar."

Het meewerken van Musk was de belangrijkste factor voor het boek en de reden waarom het een waardige representatie is van de geschiedenis van Tesla en SpaceX: twee bedrijven die nog ontzettend in ontwikkeling zijn en de grootste beproevingen nog moeten doorstaan. Dankzij de medewerking van Musk kon Vance een aantal belangrijke mensen spreken van Tesla en SpaceX. Hierdoor kwamen er verhalen vrij, zoals die keer dat Musk Tesla bijna had verkocht aan Google of dat er een raket gelanceerd werd van Kwajalein Atoll, ongeveer 3400 ten zuiden van Hawaii.

"Ik dacht dat hij de interviews al na de eerste zou staken," aldus Vance "Toen hij eenmaal toestemde nam hij de interviews ook heel serieus. Hij beantwoordde altijd mijn vragen. En naarmate de interviews vorderden werden ze alleen maar beter. Bij de derde of de vierde interview had ik al zoiets van: 'Kijk, nu komen we ergens.'"

Het boek van Vance is een goede rapportage. Zo neemt hij neemt ons mee in de ontwikkeling van PayPal en andere bedrijven van Musk.

Dit boek geeft eindelijk een inkijkje in het leven van Musk. We wisten al dat hij enorme plannen heeft, maar nu weten we ook hoe hij deze wilt gaan bereiken. En om dit te bereiken kwetst hij soms de gevoelens van zijn medemensen. Maar dat is niet omdat hij hier niks om geeft. Sterker nog, hij geeft hier juist heel veel om.

"Elon heeft een vreemde manier van medeleven. Hij geeft niet zoveel om persoonlijke gevoelens, maar hij heeft een enorme empathie voor de mensheid," aldus Vance. "Ik denk dat hij een compleet ander soort gevoel heeft dan de meeste mensen. Het idee dat de mensheid verwoest zou kunnen worden slokt hem op."