De European Innovation Awards is het Eurovisie Songfestival voor uitvinders

FYI.

This story is over 5 years old.

Tech

De European Innovation Awards is het Eurovisie Songfestival voor uitvinders

Intellectueel eigendom is nergens zo sexy.

"Je zou denken dat een evenement voor patenten niet bepaald bruisend zou zijn," grapt een van de gasten. Maar de conferentie voor Europa's topuitvindingen is allesbehalve saai.

Intellectueel eigendom is nergens zo sexy als op de European Inventor Awards. Hier zijn uitvinders en patentexaminatoren rockster voor een dag. De awardeceremonie die vorige week plaatsvond in Lissabon wordt ook weleens de "Oscars voor innovatie" of het "Eurovisie Songfestival voor uitvinders" genoemd. En dat is niet zonder reden: tijdens de flitsende competitie die elk jaar weer in een andere Europese stad wordt gehouden strijden de Europese landen tegen elkaar en de entertainende acts tussendoor schieten niets tekort.

Advertentie

Dit evenement is het jaarlijkse hoogtepunt voor het Europees Octrooibureau (EOB), een zelfstandig bestuursorgaan met rond de 7.000 werknemers, dat de laatste tijd heel wat kritiek te verduren heeft gehad. Hoewel uitvinders over het algemeen erg bescheiden zijn, geldt dit zeker niet voor EOB's directeur Benoît Battistelli – die door een techwebsite eerder al honend "Koning Battistelli" werd genoemd. Zijn gezicht neemt een hele pagina van de brochure in en hij is er niet vies van om het podium te kapen voor iedere aankondiging, zolang hij wordt geïntroduceerd door een glamoureuze presentator.

Benoît Battistelli, rechts, presenteert een award aan Helen Lee, midden, met politicus Cecilia Wikström. Beeld: EOB

De finalisten van dit jaar waren onder andere de Franse uitvinder van een "pacemaker voor Parkinson," een Deens team dat giftige diesel in water verandert met hun magische ammoniakblokjes en een Nederlander wiens elektronische stabiliteitscontrole wordt geprezen als de meest belangrijke innovatie voor autoveiligheid sinds de veiligheidsgordel.

Ook zonder deze bombastische bewoordingen, zal iedereen moeite hebben om niet geraakt te worden door de verhalen die schuilen achter de uitvindingen en door wat zij allemaal teweeg zouden kunnen brengen. Hier zijn de verhalen die mij het diepst hebben geraakt.

Een hiv-test voor ontwikkelingslanden

De populariteitsprijs ging naar Helen Lee, een wetenschapper van Cambridge, voor haar instant hiv-testapparaat genaamd Samba. Dit apparaat is niet groter dan een koffieapparaat en het produceert een resultaat dat net zo simpel te begrijpen is als dat van een zwangerschapstest. Het vereist geen getraind personeel of klinische organisatie en stelt binnen een paar minuten een diagnose. Zo kan de behandeling van hiv-patiënten in ontwikkelingslanden veel sneller beginnen.

Advertentie

Het Samba hiv-testapparaat bevat alles wat je nodig hebt om binnen een paar uur resultaat te geven. Beeld: EOB

De hematoloog vertelde mij over een foto uit Malawi die ze koestert. Het was een foto van een vrouw die via de Samba-test net had ontdekt dat haar hiv-behandeling aansloeg. "Haar gezicht lichtte op," zei Lee. "Ik weet niet hoe ze heet. Ik zal haar waarschijnlijk nooit vinden, maar haar beeld blijft mij bij."

Lee weigerde om zichzelf een uitvinder te noemen. Toen het woord haar per ongeluk ontglipte, maakte ze de beweging van aanhalingstekens in de lucht.

"Als ik denk aan alle uitvindingen die er zijn, vind ik het moeilijk om te zeggen wat die van ons zo bijzonder maakt," zei ze. "Het is niet alsof dit een eersteklas uitvinding is zoals Edison elektriciteit heeft uitgevonden. Ik ben niet vals bescheiden, ik zou het zelf een zeventje of achtje geven."

Glutenachtig glutenvrij voedsel

Hun plichtsgevoel en persoonlijk streven bracht Italiaanse genomineerden Virna Cerne en Ombretta Polenghi tot hun vernieuwende uitvinding. Zij patenteerde een methode voor het extraheren van glutenachtige eiwitten uit maïs, om vervolgens een broodachtige structuur te kunnen produceren voor mensen met een glutenintolerantie.

Virna Cerne. Beeld: EOB

"Ik was op zoek naar een wetenschappelijk probleem, maar het moest wel iets zijn dat tegelijk praktisch was," zei Polenghi. De 'glutenvrije' wereld is heel interessant omdat je iets voor iemand kan betekenen die het kan gebruiken.

Zij en haar collega profiteren beiden van hun liefde voor koken, met de creatie van wat ze "de nieuwe generatie glutenvrij brood" noemen. Dit type brood geeft de authentieke smaak, textuur en geur van normaal brood en ligt hopelijk binnen vijf jaar in de schappen.

Advertentie

Papieren microchips

Toen kwam ik uit bij de Portugese finalisten Elvira Fortunato en Rodrigo Martins, die eerst moesten uitvechten wie het woord ging doen. Het team van de twee echtgenoten ontwikkelde als eerste papieren microchips die veel goedkoper en milieuvriendelijker zijn dan de traditionele chips van silicium. Zo zijn we op weg naar vliegtickets, productetiketten en visitekaartjes die zichzelf kunnen updaten.

Elvira Fortunato en Rodrigo Martins. Beeld: EOB

Ik vroeg aan Martins hoe hij op het idee kwam. "Heb je Harry Potter gelezen?" vroeg hij daarop. De uitvinder refereerde naar de Ochtendprofeet, de interactieve krant uit Harry Potter, en zei dat het met dit idee begon. Dit wetenschappelijke krachtpaar zal je net zo goed horen praten over fantasyboeken en sciencefictionfilms als over metallurgisch silicium of anorganische oxides.

"Het beste wat wij bezitten is onze fantasie," vertelde Martins enthousiast. "Mensen vinden dit niet leuk om te horen, omdat het klinkt als heiligschennis. Alles moet namelijk volgens het boekje. Maar nee, voor de wetenschap is fantasie vaak veel beter dan kennis.

Fortunato, een groot fan van Jules Verne, waaide zichzelf wat frisse lucht toe met een stuk papier, terwijl haar man uitleg gaf over de toekomst van het materiaal. "We zullen papieren muren hebben, waarvan je de kleur met een vingerknip kan veranderen, of die je gewoon zelf kan afbreken en weer opbouwen. In de toekomst zullen we dus niet papier gebruiken voor boeken, maar voor muren! Aan het oppervlak zullen zich schermen bevinden. Het zal een jaar of vijf à tien duren voordat dit realiteit is."

Advertentie

Innovatief kankermedicijn

De Amerikaan Robert Langer, winnaar van de categorie "Niet-Europese Landen," was een van de grootste namen van de awards dit jaar. Hij is de meest geciteerde ingenieur in de geschiedenis en heeft bijgedragen aan 1.100 patenten voor meer dan 300 bedrijven. Langer werd gelauwerd voor de ontwikkeling van een compleet nieuwe aanpak om kanker te bestrijden – door het inkapselen van kankermedicijnen in biologisch afbreekbare plastics.

Robert Langer. Beeld: EOB

"Naar schatting hebben producten die door ons zijn gepatenteerd of in ons lab zijn ontwikkeld zo'n twee miljard mensen wereldwijd kunnen helpen," noemde hij als bijkomstig feitje.

Ik vroeg hem of we in het 'tijdperk van de nerd' waren aangekomen en uitvinders en technici eindelijk de waardering krijgen die ze verdienen. Hij ging iets rechter op staan tijdens zijn antwoord.

"Nou, dat hoor ik weleens. Maar, weet je, de meeste mensen die ik ken die dingen uitvinden noem ik niet bepaald nerds. Ik denk dat zij heel normale mensen zijn," zei hij. Maar in de termen van het grote publiek voegde hij toe: "Ik zou willen dat er meer waardering was voor wetenschappers en uitvinders. Ik denk dat filmsterren en topsporters in de Verenigde Staten veruit de meeste waardering krijgen."

In dit opzicht verdient directeur Battistelli misschien toch wat lof. Hij probeert tenminste wat van de glamour van die befaamde rode loper over te brengen op de helden van onze tijd, die zo vaak over het hoofd worden gezien.