Waarom we allemaal maar acht uur per week zouden moeten werken

In 1929 gaf de Britse econoom John Maynard Keynes een inmiddels beroemde lezing. Hierin voorspelde hij dat toekomstige generaties dankzij de wonderen van geavanceerde technologie nog maar 15 uur per week zouden hoeven werken. In 2000 zei MIT-biofysicus en theoretisch ecoloog Erik Rauch dat we het met nog minder zouden kunnen: een gemiddelde arbeider hoeft uiteindelijk maar 11 uur per week te werken om evenveel gedaan te krijgen als in 40 uur in 1950.

Natuurlijk maakt ons huidige systeem het onmogelijk om zo weinig uren te werken. Omdat je dan gewoon te weinig verdient, maar ook omdat onze identiteit, status en welzijn nou eenmaal sterk verbonden zijn met onze carrière. Je werk is een plek waar je vrienden maakt, sociale dingen onderneemt, en het gevoel hebt dat je iets bijdraagt aan de samenleving. Werkloos zijn, daarentegen, wordt vaak geassocieerd met negatieve mentale en fysieke gevolgen voor de gezondheid.

We weten dat te hard en te veel werken slecht voor je is, maar wat is het minimum aantal uren dat we in een week moeten draaien om nog te profiteren van al het bovenstaande? Nog niemand had geprobeerd om die vraag te beantwoorden – tot nu. Uit een nieuw onderzoek in Social Science and Medicine bleek dat we maar acht uur per week (dus niet per dag) hoeven te werken om de positieve psychologische effecten ervan mee te pikken. Dat is dus iets meer dan één gemiddelde Nederlandse werkdag (6,9 uur). Na 8 uur stabiliseert het niveau van welzijn.

“Het is net als vitamine C slikken – we hebben allemaal een bepaalde dosis nodig, maar als je meer dan de nodige hoeveelheid neemt, word je er niet extra gezond van. Zeer grote hoeveelheden kunnen zelfs schadelijk zijn,” zegt Daiga Kamerade, auteur en socioloog aan de Universiteit van Salford in Engeland.

Het onderzoek gebruikte data van de UK Household Longitudinal Study, een survey die informatie heeft verzameld van meer dan 80.000 mensen. De onderzoekers keken daarbij naar veranderingen in het aantal werkuren, en of die in de loop der tijd effect hebben op de psychische gezondheid. Daarbij stelden ze de vraag vanaf hoeveel uur iemands welzijn er daadwerkelijk op vooruit gaat. Voor de meeste mensen gebeurde dat al tussen de één en acht uur aan betaald werk, wat veel minder is dan de twee of drie dagen die ze verwachtten, zegt Kamerade.

We moeten nu wel onder ogen zien dat machines veel taken overbodig gaan maken in de toekomst. Tussen de 9 en 47 procent van alle banen in ontwikkelde landen zouden zelfs verloren kunnen gaan door automatisering. Om deze reden hebben de auteurs nagedacht over hoe we werken in de toekomst anders vorm kunnen gaan geven. Er zou een herverdeling plaats kunnen vinden van werkuren, schreven ze, zodat mensen nog steeds zouden werken, maar drastisch minder uren – een idee dat veel verder gaat dan dat van de vierdaagse werkweek.

Een belangrijke kanttekening bij het onderzoek is dat er wel gecompenseerd werd voor inkomen. De bevindingen over welzijn zijn alleen van toepassing als de mensen die één dag per week werken hetzelfde verdienen als mensen die meer werken. Als we daadwerkelijk acht uur per week willen gaan werken, dan zijn daar grote beleidsveranderingen voor nodig. Zoals een universeel basisinkomen, belastingwijzigingen en een herverdeling van rijkdom om geen “materiële problemen te veroorzaken bij mensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt,” zegt Alex Wood, onderzoeker aan de Universiteit van Oxford, die de impact van technologie op arbeidsomstandigheden en -verhoudingen onderzoekt, maar niet betrokken was bij dit onderzoek.

Wood zegt dat deze bevindingen op een cruciaal moment komen, nu wetgevers eindelijk aandacht geven aan de wisselwerking tussen banen, automatisering, en de effecten van werk op de planeet en onze gezondheid. Verschillende werkgevers in Zweden hebben onlangs werkdagen van zes uur uitgeprobeerd. Volgens de BBC leidde het tot minder ziektedagen, een betere gezondheid en een verhoogde productiviteit.

Minder uren werken betekent overigens ook echt mínder werken – het is niet de bedoeling dat je dan een week werk in acht uur probeert te proppen, zegt Wood. Uiteindelijk zou dat betekenen dat we onze ideeën over consumptie opnieuw zullen moeten bekijken, want minder werk betekent ook minder om te consumeren. Ook zullen we ons meer moeten gaan focussen op onze vrije tijd. Als dat lukt, hoeven we niet bang te zijn voor de opkomst van automatisering, maar kunnen we dit zien als een kans om een minder op werk gerichte cultuur te ontwikkelen.

Kijk ook naar: De controversiële goeroe die de beschaving naar een hoger plan wil tillen.

“Mensen zijn er niet voor gemaakt om zich volledig over te geven aan werk,” zegt Ewan McGaughey, hoofddocent aan King’s College in Londen, en onderzoeksmedewerker bij het Center for Business Research aan de Universiteit van Cambridge. “We zijn sociale wezens, en hoewel we waarde zien in iets bijdragen aan de samenleving, is het ook belangrijk voor ons dat we ontspannen, en tijd doorbrengen met onze familie en vrienden. Om dat allemaal te kunnen doen, moeten we minder werken.”

McGaughey denkt dat technologie alleen een negatieve impact zal hebben op onze relatie met werk als we dat ook toestaan. Nieuwe sociale wetgeving kan kapitaal vrijmaken om werkgelegenheid te creëren, met eerlijke lonen – en minder uren.

Minder uren werken kan onze vrije tijd ook waardevoller maken, zegt Brendan Burchell, sociologie-onderzoeker aan de Universiteit van Cambridge, en mede-auteur van het onderzoek. Mensen gebruiken hun vrije tijd nu vaak vooral om zich klaar te maken om weer aan het werk te gaan. We doen de was, doen boodschappen en proberen ons huis een beetje netjes te houden.

“Als we echt een toekomst tegemoet gaan waar we meer vrije tijd hebben, omdat robots en intelligente machines een deel van ons werk over kunnen nemen, dan hebben we de verantwoordelijkheid om dat serieus te nemen, en mensen op te leiden om zowel goede werknemers te zijn, als goed te zijn in vrijetijdsbesteding.”