Ik testte de VR-therapie die hoarders van hun verzamelwoede af moet helpen

Hoe zou je je voelen als je in een propvolle kamer zou staan, omgeven door vuilnis, oude kranten en random kampeerspullen? Blijkbaar is dat, zelfs wanneer die rommel in VR wordt gesimuleerd, best stressvol. Dat weet ik omdat ik onlangs heb meegedaan in een VR-studie bij hoarders. Ze willen via deze technologie hun stoornis het hoofd bieden.

Onderzoekers van de Ryerson University in Toronto zijn een studie aan het uitvoeren waarin ze verschillende factoren van verzamelwoede uittesten. Daarom sturen ze proefpersonen door een reeks experimenten in virtuele realiteit, waarin ze ze confronteren met heel veel spullen. Ondertussen meten de onderzoekers meten de stressreacties van de deelnemers. Wat blijkt? Hoarders houden eigenlijk niet echt van rommel.

Er is nog steeds niet veel bekend over verzamelwoede, hoewel het naar schatting 1 op 50 mensen treft. Vroeger werd het gezien als aspect van een obsessieve-compulsieve stoornis (OCS). Hanna McCabe-Bennett, de hoofdonderzoeker die de studie uitvoert in het kader van haar proefschrift in klinische psychologie, zegt me dat het sinds 2013 erkend is als aparte stoornis: Hoarding (of verzamelstoornis).

Volgens de International OCD Foundation blijven hoarders voorwerpen verzamelen tot het hen stress bezorgt. Zoveel spullen in huis hebben, zeker als dat vuilnis of oud eten is, kan je gezondheid in gevaar brengen, of belangrijke uitgangen blokkeren, wat gevaarlijk kan zijn tijdens een noodgeval.

Momenteel is de enige behandeling psychotherapie, waar de hoarder de oorzaak en uitdagingen van zijn stoornis kan bespreken. Veel mensen durven geen hulp zoeken door het stigma op verzamelwoede dat nog steeds leeft.

"Ze veroordelen je. Ze brengen je in verlegenheid. Ze geven je het gevoel dat je een slecht persoon bent. En dat gaat niemand gezonder maken," zegt Roxanne Tellier, een van de deelnemers aan de studie, tegen mij. Haar collectie bestaat uit duizenden boeken en kleren.

McCabe-Bennett kijkt naar drie aspecten van hoarding: informatieverwerking, emotionele ervaringen, en hoe comfortabel iemand is wanneer hij geconfronteerd wordt met verschillende hoeveelheden rommel, of wanneer ze hun eigen spullen verkiezen boven die van een vreemde.

Om onderzoek te doen naar deze factoren moeten deelnemers - waarvan sommigen zich identificeren als een hoarder en anderen niet - een geschreven geheugentest doen. Daarna moeten ze door drie VR-situaties heen van elk 5 minuten, terwijl McCabe-Bennett en haar team stressreacties meten met hart- en zweetmeters.

Toen ik de simulaties probeerde kwam ik eerst in een regulier-uitziende keuken terecht. Elke 20 seconde vulde de keuken zich als vanzelf met meer rommel - van oude kranten tot stapels kleren en campingspullen. Een keer ontstond er een kano in de keuken. Ik werd er claustrofobisch van.

Volgens McCabe-Bennett is die eerste test bedoeld om te meten hoe chill mensen zijn met rommel. Hoewel haar resultaten nog niet gegeneraliseerd mogen worden, vertelt ze me dat ze verbaast dat mensen met verzamelwoede zich niet gemakkelijker voelden in een rommelige omgeving dan anderen. Ze voelden zich zelfs gestresst.

"Mensen die in extreem rommelige omgevingen leven, lijden veel erger dan we denken," zegt McCabe-Bennett.

Na deze eerste tests worden de deelnemers een rommelige winkel getoond. Het doel is om te zien of mensen dan meer spulletjes willen hebben iemand zonder verzamelwoede.

Ikzelf werd in een rommelig thuiskantoor gedropt. Die simulatie is bedoeld om het geheugen en organisatievermogen van de deelnemers te testen. Er wordt gekeken hoe ze herinneren waar bepaalde objecten staan en daarna werd gevraagd hoe ze ze zouden opruimen. Volgens McCabe-Bennet bewaren hoarders vaak voorwerpen omdat er bepaalde herinneringen aan verbonden zijn die ze niet kwijt willen raken.

"Ze denken dat als ze een voorwerp weggooien, ze de herinnering kwijtraken," zegt McCabe-Bennett. "Dus denken ze dat ze dat voorwerp nodig hebben als een trigger voor hun fijne herinneringen."

Tellier vertelde met dat haar probleem met hoarden – verzamelen noemt ze het liever – voortkomt uit haar kindertijd. Toen haar ouders uit elkaar gingen moest ze met haar moeder en zusje verhuizen en ze mocht maar één koffer inpakken. De rest moest ze achterlaten.

Tellier heeft nu meer dan 10.000 boeken in haar huis verzameld en ook een gigantische kledingcollectie. Ze vond het nooit een probleem, alleen denkt haar man daar anders over. Tellier heeft nog wel zelfspot: "Ik zit ergens tussen mensen die elastiekjes verzamelen en mensen die flessen urine opsparen." Tellier vertelt dat ze mee doet aan het onderzoek van McCabe-Bennett om meer over haar aandoening te weten te komen.

Tellier zegt dat de VR-headset de persoonlijke verbintenis met rommel wegneemt. Ze vertelt dat ze er dingen door kan zien zoals ze zijn.

"Je neemt wat afstand en plaatst alles in perspectief," zegt ze.

Hoewel dit onderzoek er vooral op gericht is om de ziekte beter te begrijpen, hoopt McCabe-Bennett dat de resultaten wel kunnen helpen met het ontwikkelen van betere behandelingen. Een idee is dat VR patiënten helpt om met hun eigen rommel in een veilige omgeving te zien, net als in de behandelkamer van een therapeut.

"Het is heel moeilijk om hier overheen te komen, maar het is mogelijk," zegt McCabe-Bennett. "Met heel veel hulp van familie en therapeuten kan het lukken."