De VN zou het erg waarderen als overheden niet steeds het internet afsluiten

De commissie voor mensenrechten van de VN voerde vrijdag een nieuwe motie die mensenrechten 'online' aanpakt. Ze gaan het internetcensuur in alle vormen aanpakken.

De motie met de titel 'De bevordering, de bescherming en het plezier van mensenrechten op het internet' zal een open en vrij internet bevorderen door expliciet te benadrukken dat vrijheid een universeel recht is dat moet gelden voor elk type medium. Ook zal de motie ingezet worden om overheidsingrepen tegen bloggers aan te pakken.

De motie is een opvolging op drie andere recente moties van de VN die al betrekking hadden op het internet: In moties uit 2012 en 2014 werd vrijheid van meningsuiting online gegarandeerd en de motie uit 2015 bevestigde de versleuteling en anonimiteit online als een menselijk basisrecht.

Volgens Article 19, een organisatie voor vrijheid van meningsuiting en groot voorstanders van de laatste motie, komt het statuut voort uit hetzelfde oogpunt als de voorgaande internetmoties: het geloof dat "dezelfde rechten voor mensen zowel offline als online gelden." Het nieuwe statuut leent veel van de eerdere moties uit 2012 en 2014, maar bevat een robuustere aanpak van het probleem van de vrijheid van meningsuiting online.

De motie was een initiatief vanuit de Verenigde Staten, Zweden, Nigeria, Turkije, Brazilië en Tunesië, als reactie op de toename van online censuur in landen zoals Turkije, Brazilië en Tunesië.

De redenen die worden gegeven voor het gedeeltelijk of geheel afsluiten van het internet hebben te maken met de nationale veiligheid, ook al zal het weinig helpen in tijden van conflict. Soms heeft het censuur nog opmerkelijkere rechtvaardigingen, zoals toen Irak het internet afsloot om zogenaamd spieken tijdens de examens in mei te voorkomen.

Andere landen, met name China, hebben een nog schaamtelozer en constant beleid van internetcensuur, die nu officieel als schending van de mensenrechten beschouwd kan worden. Hetzelfde geldt voor landen als Rusland en Venezuela, die meerdere malen duidelijk maakten dat de uiting van tegenspraak tegen het politieke beleid niet wordt getolereerd.

Misschien niet geheel onverwachts waren het ook landen als China, Rusland, India en twaalf andere landen die niet bepaald bekendstaan om hun tolerantie op het internet, de tegenstanders van de nieuwe motie van de VN. Deze landen probeerden vooral de manier waarop de rechten verwoord waren aan te grijpen, waarbij ze zinsdelen als "ongeacht de grenzen," "door middel van elk type media naar keuze" en "mensenrechtelijke aanpak" eruit wilden hebben. De voorstellen van wijzigingen zijn besproken, maar nooit aangenomen.

Met uitzondering van Zuid-Afrika en Bolivia hebben alle landen die de motie probeerden te wijzigen in de afgelopen vijf jaar gebruik gemaakt van internetcensuur.

Oorspronkelijk was gepland om donderdag te stemmen voor de motie, maar dit moest tot vrijdag uitgesteld worden, omdat de discussie oplaaide. Article 19, de Electronic Frontier Foundation en een aantal andere groeperingen voor internetrechten waren over het algemeen blij met de motie, maar wilden het liefst een nog strengere formulering.

"Hoewel de motie sterke mensenrechtelijke standaarden formuleert, vereist de wereldwijde situatie betreft vrijheid van meningsuiting een meer gedetailleerd bevel," zei Thomas Hughes, directeur van Article 19.

"We zijn teleurgesteld dat de democratieën zoals Zuid-Afrika, Indonesië en India voor vijandige wijzigingen gestemd hebben, om zo de bescherming van vrijheid van meningsuiting online te verzwakken. Overheden zouden juist nu naar de internationale verbintenissen in deze motie moeten handelen om vrijheid van meningsuiting en andere mensenrechten online ten alle tijden te beschermen."