Zelfs als je uitlogt, volgt Facebook je surfgedrag nauwkeurig

​Als je ooit een Facebook-pagina bezocht hebt – wat op z'n zachtst gezegd vrij waarschijnlijk is – dan plaatst het sociale netwerk een hardnekkige cookie op je computer die je overal op het web volgt.

Dit is de conclusie van een diepgaand onderzoek van een aantal Belgische universiteiten. De onderzoekers werden ingezet door de Belgische instantie genaamd Commissie voor de Bescherming van de Persoonlijke Levenssfeer.

Het rapport stelt onder meer dat Facebook haar gebruikers ook volgt als ze uitgelogd zijn, hun account gedeactiveerd hebben of zich afgemeld hebben voor op surfgedrag gebaseerde advertenties via een zogenaamde opt-out functie. Het probleem cirkelt vooral rondom Facebook's sociale plugins, zoals de bekende vind-ik-leuk-knop widgets die mensen installeren op hun site.

De onderzoekers suggereren dat Facebook een cookie op je PC of smartphone plaatst die twee jaar lang kan achterblijven. Ze kunnen dit in drie situaties doen. Ten eerste: als je een Facebook-pagina bezoekt, of het nu om je eigen profiel gaat of om een dat van een bedrijf terwijl je niet ingelogd bent, maakt niet uit.

Ten tweede: als je een site bezoekt van een derde partij (zoals nos.nl of bol.com).

Tot slot kunnen ze je ironisch genoeg gaan volgen als je je afmeldt bij instanties als European Digital Advertising Alliance , een website die je in staat stelt om tracking uit te zetten. Vanaf dat punt ziet het bedrijf een update over je surfgedrag elke keer nadat je je op een site begeeft die een vind-ik-leuk knop bevat.

Als dit alles precies aansluit bij de verwachtingen die je van Facebook hebt, dan ben je niet alleen. Paul Bernal, lector aan de juridische afdeling van de University of East Anglia, keek niet op van de resultaten van het rapport, hoewel hij toegaf dat de tracking verder gaat dan hij in de eerste instantie verwachtte. "Facebook heeft een verleden van grenzen opzoeken. Ze vinden vaak nieuwe manieren om privacy te schenden, wat de voornaamste reden is waarom ik niet op Facebook zit," vertelde hij me. "Het is geen verrassing dat ze alles doen om ons te volgen, maar het ziet er nog schaamtelozer uit dan ik vermoedde. Ze hebben hun vinger hier al eerder aan gebrand, dus ik verwachtte dat ze wat behoedzamer zouden handelen."

Facebook zei dat het rapport een aantel "feitelijke onjuistheden" bevatte, maar ze gingen verder niet in op om welke details het dan ging. De auteurs spraken niet met het sociale netwerk om "een aantal aannames te verhelderen," voordat ze het geheel publiceerden. "We hebben de onjuistheden in detail voorgelegd aan de Belgische commissie, die deze kritiek erkende. We hebben voorgesteld om ze te ontmoeten en uit te leggen waarom het niet correct is, maar ze weigerden hier op in te gaan," vertelde Facebook aan Motherboard. "We zijn echter nog steeds bereid om met ze om tafel te gaan, en we hopen dat ze hun werk willen aanpassen." We vroegen naar de details van de onjuistheden, maar ontvingen daar geen reactie op.

Facebook zei dat ze er zeker van zijn dat hun systeem compleet voldoet aan de wet, en voegde hier aan toe dat de cookies die ze gebruiken een standaard en rechtmatige praktijk is. Onder de privacywetgeving van de EU moet je toestemming vragen, voordat je cookies bij een gebruiker plaatst. Er zijn echter een aantal uitzonderingen, zoals e-commerce winkelwagentjes, die anders niet zouden werken. De implementatie van deze wet uit zich in Groot-Brittannië vaak dat een website een banner plaatst die je waarschuwt dat er cookies gebruikt worden.

Facebook lijkt niet om toestemming te vragen, maar ze waarschuwen gebruikers wel in de gebruiksvoorwaarden dat er informatie wordt verzameld over de sites en apps die ze bezoeken. Gebruikers kunnen zich afmelden en opvragen om niet gevolgd te worden, maar experts zeggen dat dit niet genoeg is en dat Facebook de regels van instanties als European Digital Advertising Alliance aan hun laars lapt.

Facebook erkent dat ze zien wanneer een gebruiker de opt-out functie heeft ingeschakeld, en het is bekend dat ze een langetermijn-cookie plaatsen bij deze gebruikers.

Er hangen Facebook al een aantal maatregelen boven het hoofd van de Federal Trade Commission in de VS, maar Bernal voorspelt daarnaast dat als Facebook hun tracking-systeem niet aanpast, ze de gevolgen hiervan aan beide zijdes van de Atlantische Oceaan zullen gaan voelen.

Wil je jezelf beter beschermen? Facebook verwijst gebruikers hiervoor naar hun privacy pagina. Verder kan je Facebook afzonderen door het in een andere browser te gebruiken. Ook zijn er handige privacy-tools zoals Privacy Badger, die je sociale tools laat gebruiken zonder gevolgd te worden. Er blijft natuurlijk één overduidelijke, maar rigoureuze optie over, de optie die Bernal adviseert: "Ik denk dat het het best is om Facebook definitief te verlaten."