Drie jaar nadat hij viral ging, gaat het prima met het IKEA-aapje

Het is drie jaar geleden dat er een klein aapje in een bontjas rondliep op de parkeerplaats van een Canadese IKEA. Het internet zou nooit meer hetzelfde zijn. Op 9 december 2012 werd de makaak Darwin een internetberoemdheid, die bekend werd als de IKEA-aap. Hij zorgde voor miljoenen memes en herinnerde ons eraan, al was het tijdelijk, hoe het is om vreugde te voelen.

Hoe ongelofelijk het ook was om een klein aapje te zien rondrennen op een plek waar normaal hordes chagrijnige mensen lopen, wist iedereen diep vanbinnen dat een aapje met een jas aan niet oké is.

Het bleek dat Darwin, toen een paar maanden oud, ontsnapt was uit de auto van zijn eigenaar en vervolgens gezien – en gefotografeerd – werd toen hij rondrende op de parkeerplaats van de IKEA-vestiging in Ontario. Yasmin Nadhuka, de eigenaar van Darwin en liefhebber van exotische dieren, werd bekeurd. De boete van honderdzestig euro was niet voor het aantrekken van een bontjas en een luier bij een aapje, maar voor bezit van een illegaal exotisch huisdier.

Darwin werd meegenomen naar de Story Book Farm Primate Sanctuary in Ontario, ondanks de rechtszaak die Nadhuka aanspande om hem terug te krijgen. Darwin kwam goed terecht. Hij wordt in januari bij een nieuwe familie geplaatst, die bestaat uit twee andere geredde makaken.

Story Book Farm had eerder dit jaar financiële problemen (waardoor de toekomst van de faciliteit onzeker werd), maar werd met behulp van donaties bestaande uit honderdduizenden euro's van vrijgevige donateurs gered. De opvang kon hierdoor gelukkig openblijven. Er zijn plannen om in 2016 nieuwe verblijven te bouwen voor de twintig dieren die momenteel in het asiel zitten.

Drie jaar nadat het IKEA-aapje wereldwijd bekend werd, sprak ik met Daina Liepa, vrijwilliger en mede-eigenaar van Story Book Farm, over het leven van Darwin sinds hij zijn bontjas aan de wilgen hing.

VICE: Hoe was Darwin toen hij hier aankwam?
Daina Liepa: Hij was erg rustig. We gingen beurtelings bij hem kijken zodat hij zich niet alleen zou voelen. Nu is hij een adolescent en is hij behoorlijk verlegen geworden. Als mensen op bezoek komen willen ze Darwin zien, maar hij verstopt zich en het duurt dan een tijdje voordat hij zich op zijn gemak voelt. Maar als hij alleen is, of met ons, is hij erg onstuimig. Hij springt en zwaait dan als een echte aap.

Weet je waar hij oorspronkelijk vandaan komt?
We hebben echt geen idee. De eigenaar heeft nooit bekendgemaakt waar Darwin vandaan komt en ik weet niet eens zeker of zij het wel wist. Ze kocht hem van een handelaar in exotische dieren en het zou zo kunnen zijn dat hij ook niet wist waar Darwin vandaan kwam.

Op jullie website staat dat IKEA donateur van het asiel is. Hoeveel hebben ze daadwerkelijk gedoneerd?
Ik denk dat ze iets meer dan negenduizend euro hebben gedoneerd, dat was het. We hebben daarna nog een paar keer contact gezocht, maar zonder resultaat. Iedereen kent Darwin de IKEA-aap, dus ze krijgen er veel aandacht door.

Is het pijnlijk om de foto's te zien van Darwin bij de IKEA?
Ja, best wel. Het laat zien hoe belachelijk zijn leven was toen hij een babyaap was. Apen horen geen luiers te dragen, ze horen niet aan de riem en ze zouden zeker geen jassen moeten dragen. Mensen vragen vaak of we de jas nog hebben, maar ik heb geen idee waar die is.

Dat is waarschijnlijk een goed teken.
Het zou een goed museumstuk kunnen zijn. Toen hij hier kwam, was hij twintig centimeter lang als hij zat. Nu is hij drie of vier keer zo groot. De bontjas zou hem nu niet meer passen. Je zou dit een babyaapje niet aan moeten doen – ze moeten de vrijheid hebben om rond te springen en met hun moeder te knuffelen. Maar hij is nu in ieder geval weer gewoon een aap.

Hoe zit het precies met de nieuwe familie van Darwin?
We hopen dat we hem snel kunnen introduceren aan de andere twee makaken, Cody en Pugsley. Ze komen in januari bij ons wonen in een nieuw hok dat we voor ze bouwen. Het zijn laboratoriumapen van een Canadese universiteit die hun onderzoek erop hebben zitten. We hopen dat ze goed met elkaar overweg kunnen.

Denk je dat ze het goed met elkaar kunnen vinden?
We moeten zien wat er gebeurt. Het was beter geweest als ze op jonge leeftijd bij elkaar waren gezet. We hadden de mogelijkheid om twee andere makaken uit een dierentuin te krijgen, maar de vorige eigenaar van Darwin was eerder en kocht ze. (Nadhuka woont nu in een ander deel van Canada en wordt niet tegengehouden door de regels van Ontario, waarin staat dat het houden van exotische dieren als huisdier verboden is.) De familie die we dus voor Darwin in gedachte hadden is door haar onder onze neus weggekocht.

Is het niet raar om laboratoriumapen te nemen, aangezien je tegen dierproeven bent?
Ja, deze discussie heb ik vaker gehad, maar het is voor de universiteit het goedkoopst om een aap in te laten slapen. Voor vijftig euro hebben ze de injectie en de medicatie en hoeven ze niet meer aan de aap te denken. Als ze om het welzijn van de aap geven, moeten ze moeite doen om iemand te vinden die ze onderdak wil geven. Daarom proberen we er niet over te oordelen. Het is geen ideale situatie, maar zo lang het nog legaal is om apen in een lab te houden, dan helpen we ze liever.