FYI.

This story is over 5 years old.

Tech

Deze kunstenaar strijdt tegen de censuurmuur die Google voor China bouwt

“Als Google echt zo nobel is als ze beweren, dan moeten ze software ontwikkelen om censuur te doorbreken.”
De samengevoegde gezichten van de Chinese president Xi Jinping en Carrie Lam, de chief executive​ van Hongkong.
De samengevoegde gezichten van de Chinese president Xi Jinping en Carrie Lam, de chief executive van Hongkong. Dit beelt symbolsieert de alsmaar toenemde invloed van Beijing in Hongkong. Beeld: Badiucao

De Chinese kunstenaar en cartoonist Badiucao opent zijn nieuwste tentoonstelling op 3 november in Hongkong. Alleen is hij er zelf niet bij, omdat hij bang is dat agenten van de Communistische Partij van China (CCP) hem zullen laten ‘verdwijnen.’

“Ik ben bang om een volgende Gui Minhai te worden,” vertelt Badiucao in een telefonisch interview. Hij heeft het over de Chinese Zweed die in 2015 in Thailand verdween nadat hij boeken over de Chinese president Xi Jinping had uitgegeven. Gui wordt tot op de dag van vandaag vastgehouden door de Chinese autoriteiten.

Advertentie

Badiucao begon aan zijn nieuwe tentoonstelling, omdat hij het niet eens is met de nieuwe zoekmachine van Google, die alles censureert waarvan de CCP niet wil dat het publiek het ziet, zoals de mensenrechtenschending van meer dan een miljoen Chinese moslims in de regio Xinjiang.

Badiucao is een pseudoniem en de kunstenaar woont ook niet in China; zijn voorzichtigheid is ook helemaal niet zo gek in het huidige politieke klimaat. Badiucao maakte naam – zij het onder pseudoniem – als felle criticus van de Chinese regering. Hij nam het op voor politieke gevangenen zoals Prix Liu Xiaobo, de winnaar van de Nobelprijswinnaar voor de Vrede, en door president Xi Jinping belachelijk te maken met zijn werk.

1541071793109-3

Xi Jinping die Winnie de Poeh heeft neergeschoten. De beer wordt in China gecensureerd, omdat mensen zeggen dat hij op de president lijkt. Beeld: Badiucao

In het China van Xi, waar de vrijheid van meningsuiting steeds verder wordt ingeperkt en dissidenten worden vervolgd, zou Badiucao waarschijnlijk in de cel belanden voor 'ondermijning van de regering'. Maar doordat hij zich in de schaduwen beweegt, is het hem gelukt vervolging te ontlopen. En nu heeft hij zijn pijlen op Google gericht. Vorige maand kreeg hij zijn eerste lading rode petjes met daarop de tekst “Make wall great again” en verspreidde als vorm van protest op hoofdkwartier van Google in Silicon Valley.

Met deze actie schaarde hij zich bij een steeds groter worden groep mensenrechtenactivisten en ex-werknemers van de internetgigant, en de Amerikaanse senator Ted Cruz. Allemaal hebben ze felle kritiek op Google, en dat heeft bijna allemaal te maken met Dragonfly, de zoekmachine van Google die speciaal is gecensureerd voor de Chinese markt.

Advertentie

Dragonfly is een sterke koerswijziging voor Google, dat zich in 2010 terugtrok uit China wegens problemen met de vrijheid van meningsuiting. “Toen Google het land verliet, was iedereen blij,” zegt Badiucao. “Het moedigde mensen aan om te verkondigen: ‘Je kunt “nee” tegen de Chinese overheid zeggen.’ Maar Dragonfly heeft deze droom aan diggelen geslagen. Het is alsof Google tegen de Chinese bevolking zegt: ‘Het is toch hopeloos.’”

Gongle

Badiucao's illustratie van Google-CEO Sundar Pichai, die het besluit van Google om een gecensureerde zoekmachine voor de Chinese markt te maken blijft verdedigen. Beeld: Badiucao

Recent was ik in de gelegenheid om met Badiucao te spreken over zijn werk. Ons gesprek (hieronder) is ingekort en aangepast voor de duidelijkheid. Motherboard: Waarom val je Google zo hard aan?
Badiucao: Voorheen zagen mensen Google als een model voor hoe je op een ethische manier een internetbedrijf runt. Maar nu gaat een van de grootste bedrijven ter wereld door de knieën. Google staat bijna symbool voor het internet en door deze ontwikkelingen verliezen mensen hun hoop in het internet. Het gevoel heerste dat dat mensen informatie vrij konden gaan delen en dat het sociale veranderingen zou kunnen aanwakkeren. Dat is niet alleen van groot belang voor China, maar voor de hele wereld. Mensen zouden zich daar bewust van moeten zijn.

Wat Google doet is hetzelfde als wat Trump steeds belooft: we bouwen die muur.

Tegelijk met het besluit van Google om een nieuwe zoekmachine voor China te bouwen, wordt Beijing ook steeds autoritairder en worden mensen online en offline steeds meer gecontroleerd.
China verandert steeds meer in een digitale dictatuur. Het land wordt volgehangen met camera’s en het sociale kredietsysteem is ingevoerd om mensen te controleren. Met de lancering van Dragonfly lijkt het bijna alsof Google zegt: “Dit Chinese internet van de toekomst wordt geaccepteerd door de hele wereld.” Dat is ontzettend problematisch.

Advertentie


En de beste manier om dat te benadrukken is door Sundar Pichai in een rode “Make wall great again”-pet te tonen?
De poster is in de stijl van de Chinese culturele revolutie. Door samen te werken met Chinese censuur, word je een belangenspartij in het propagandasysteem. Wat Google doet is hetzelfde als wat Trump steeds belooft: we bouwen die muur. Alleen de muur is zichtbaar, en het verhindert dat Chinezen ook toegang hebben tot informatie. Behalve dit protest, stond ik trouwens ook petten uit te delen op het hoofdkantoor van Google en sprak ik met medewerkers over Dragonfly.

Google campus

Een van de “Make wall great again”-petten uitgedeeld bij het hoofdkantoor van Google in Silicon Valley. Beeld: Badiucao

Hoe ging dat?
Ik zei dat ik bezig was met een programma dat Google for China heet. De meeste mensen wilden niet reageren zodra ik Dragonfly noemde. Een iemand zei: “Ik mag er niks over zeggen.” Twee anderen zeiden dat ze het er niet mee eens waren.

Verdedigde iemand het beleid nog?
Er was een groep Chinese werknemers die zeiden dat ze trots waren. “Nu kan mijn vader ook Google gebruiken,” zeiden ze.

Pichai beweert dat deze dienst de toegang tot informatie verbetert, ondanks de censuur. Is dat niet toch een vooruitgang?
Als Google echt zo nobel is als ze beweren, dan moeten ze software ontwikkelen waarmee je de censuur van de Great Firewall kunt doorbreken. Door samen te werken, brengen ze politieke dissidenten in gevaar. Het Chinese volk verliest hierdoor alle hoop.

Nobel Peace Prize laureate Liu Xiabo

Badiucao’s tekening van de Nobel Vredesprijs-laureaat Liu Xiabo en zijn vrouw, de dichter Liu Xia. Het is getekend nadat Liu Xiaobo overleed aan kanker toen hij gevangen zat in China. Beeld: Badiucao

Voor die van Pichai maakte je een strip van Liu Xiaobo, die viral ging en toen werd gecensureerd in China. Hoe voelt dat?
Hij is een monument en de afbeelding is gebaseerd op een beroemde foto van hem in zijn ziekenhuispak. Mensen klaagden dat ze de foto niet meer konden delen vanwege de censuur, dus besloot ik een tekening te maken. Je hebt het gezicht niet nodig, als je de pose kunt tekenen.

Veel van je werk is gecensureerd in China. Voelt het soms alsof het geen zin heeft?
Het is niet makkelijk om mensen te bereiken, maar het lukt wel. Er zijn niet zoveel Chinese twitteraars, maar als ik iets online zet downloaden ze het en zetten het online in China. En er gaan veel internationale Chinese studenten terug naar China. Afbeeldingen zijn moeilijker te censureren dan woorden.

Ben je bang voor Beijing?
Het is geen gemakkelijk leven. Je moet continu je persoonlijkheid splitten. Ik ben niet zo dapper als mensen zoals Ai Weiwei, die gewoon altijd rechtdoorzee is. Als ik een manier kan vinden dat ik mijn persoonlijkheid niet meer hoef te verbergen, en toch kan zeggen wat ik vind, dat kan ik misschien meer mensen aanmoedigen om hetzelfde te doen. Als meer mensen het doen, zou ik vrijer zijn.

Volg Motherboard op Facebook, Twitter en Flipboard.