Hete zomers, onvoorspelbare winters, smeltende ijskappen, overstromingen … het is genoeg om je overspoeld te voelen door de klimaatverandering - no pun intended. De dagen waar we enthousiast waren over de toekomst zijn absoluut voorbij, en enkele wereldleiders - die we niet bij naam zullen noemen - zullen dansen op het graf van onze toekomst. In 2021 bleek uit een studie dat 75% van de kinderen en mensen jonger dan 25 bang zijn voor de toekomst. Je zou bijna willen opgeven en je onder een dekentje verbergen tot de apocalyps er is. Bijna.
Advertentie
Félicien Bogaerts (25) is echter nog niet klaar om op te geven: als animator en activist investeert hij tijd, talent en hoop in projecten die informeren en inspireren, zoals het Youtubekanaal Le Biais Vert (Het groene vooroordeel) en de webreeks Diamant Palace, die hij coregisseert met Elias Sanhaji en Ilyas Sfar. Het zesdelige docu-drama stelt het leven voor in een autonome gemeenschap en nodigt activistische sprekers uit om een gemeenschappelijk doel te delen: om een betere wereld in te beelden - en vooral om ze in het leven te brengen. We brachten een bezoekje aan Félicien om een beetje hoop te verkrijgen. VICE: Mijn hersenen ontploften toen ik de aflevering La nature n’existe pas (de natuur bestaat niet) van Diamant Palace zag: je nodigde er antropoloog Philippe Descola in uit om uit te leggen over hoe onze samenleving natuur heeft gedefinieerd als dit concept, dat we de natuur hebben verkleind tot ruimtes, alsof het een consumeerbaar goed is. Denk je dat mensen het probleem van de huidige situatie niet serieus nemen door deze relatie?
Félicien: Ik denk in ieder geval dat deze opsplitsing die we hebben gecreëerd - wij westerlingen, tussen mens en de rest van de wereld - is zichtbaar in onze moderne levensstijl in de hele wereld, maar wel vooral in steden. Steden breken ons per definitie weg van de omgeving en andere levende wezens, die eigenlijk voor 99% van ons leven deel uitmaakten van ons bestaan, zoals Derrick Jensen - een bekende Amerikaanse ecoloog (oprichter van de Deep Green Resistance movement nvdr.) - eens zei. Vandaag is het volledig mogelijk om ergens op te groeien zonder ooit een koe, hert, egel, meesje, vlinder of vis - in een vorm die geen fishstick is - te zien. En zonder het zien van sterren.
Félicien: Ik denk in ieder geval dat deze opsplitsing die we hebben gecreëerd - wij westerlingen, tussen mens en de rest van de wereld - is zichtbaar in onze moderne levensstijl in de hele wereld, maar wel vooral in steden. Steden breken ons per definitie weg van de omgeving en andere levende wezens, die eigenlijk voor 99% van ons leven deel uitmaakten van ons bestaan, zoals Derrick Jensen - een bekende Amerikaanse ecoloog (oprichter van de Deep Green Resistance movement nvdr.) - eens zei. Vandaag is het volledig mogelijk om ergens op te groeien zonder ooit een koe, hert, egel, meesje, vlinder of vis - in een vorm die geen fishstick is - te zien. En zonder het zien van sterren.
Advertentie
Natuurlijk is het moeilijk om een nieuwe diepe band te smeden met de levende wereld als we er amper mee in contact komen. We zien de natuur soms als een grote groene soep, terwijl andere samenlevingen het zien als een set van sociale onderdanen waar de mens een deel van uitmaakt. Een interesse en belang voor andere soorten dan de onze is een eerste stap om de wereld te zien als iets anders dan een schouwspel van onze individualiteit.In de ecologische strijd stelt men burgers verantwoordelijk, door ons te vertellen dat we kunnen veranderen, op ons persoonlijke niveau om “de wereld te redden.” Geloof je dat alle beetjes helpen?
Absoluut, het is heel goed om te proberen onze ecologische impact in het dagelijkse leven te reduceren, maar de concrete effecten van deze goede, individuele inspanningen blijven miniem: we moeten een onderscheid maken tussen dagelijkse gewoontes en politieke acties, dat zijn twee verschillende zaken. Het niet is door in de douche te pissen - zelfs niet als we het hebben over hectoliters - dat we de ontbossing door Amazon of de betonnering van een weide om een warenhuis erop te bouwen kunnen stoppen..We moeten opletten voor het discours waar alle verantwoordelijkheid voor ecologische rampen bij de consument wordt gelegd, die eigenlijk het einde van de keten zijn en die, per definitie, enkel consumeren in een systeem waarvan ze de funderingen niet hebben gemaakt. Het waren niet de consumenten die pushten voor de overstap van herbruikbare glazen flessen bij Coca-Cola naar plastic flessen … of spoorwegen te ontmantelen om meer de auto te kunnen gebruiken, om twee voorbeelden te noemen. Dit zijn politieke en economische keuzes waarover wij als burgers, consumenten, nooit een mening gevraagd werden.
Absoluut, het is heel goed om te proberen onze ecologische impact in het dagelijkse leven te reduceren, maar de concrete effecten van deze goede, individuele inspanningen blijven miniem: we moeten een onderscheid maken tussen dagelijkse gewoontes en politieke acties, dat zijn twee verschillende zaken. Het niet is door in de douche te pissen - zelfs niet als we het hebben over hectoliters - dat we de ontbossing door Amazon of de betonnering van een weide om een warenhuis erop te bouwen kunnen stoppen..We moeten opletten voor het discours waar alle verantwoordelijkheid voor ecologische rampen bij de consument wordt gelegd, die eigenlijk het einde van de keten zijn en die, per definitie, enkel consumeren in een systeem waarvan ze de funderingen niet hebben gemaakt. Het waren niet de consumenten die pushten voor de overstap van herbruikbare glazen flessen bij Coca-Cola naar plastic flessen … of spoorwegen te ontmantelen om meer de auto te kunnen gebruiken, om twee voorbeelden te noemen. Dit zijn politieke en economische keuzes waarover wij als burgers, consumenten, nooit een mening gevraagd werden.
Advertentie
Hebben we eigenlijk iets van macht ten opzichte van de multinationals en politici die onze levens handhaven? Kunnen we meer doen als burgers voor een grotere impact?
Net als in de muziek en de plantkunde is diversiteit interessant, mooi, rijk en stimulerend: we hebben verschillende originele vormen nodig in de manieren van politiek handelen. Natuurlijk is het dringend nodig om onze politieke verbeelding te stimuleren zodat we niet telkens dezelfde patronen reproduceren. Er zijn zeker protesten, symbolische events, petities, blockades, stakingen, boycotts, wettelijke middelen in de burgercollectieven, te verdedigen gebieden wanneer we enorm gemotiveerd zijn of er geen andere keus is. Al deze acties hebben hun bestaansredenen, maar we kunnen nog zoveel andere manieren bedenken om stenen te gooien in het mechanisme dat de aarde verplettert, zeker in deze tijd van internet en hackers. Het is ook belangrijk om een interesse te hebben voor wat er in je onmiddellijke omgeving gebeurt. Het is goed om gealarmeerd te voelen door de ontbossing van het Amazonewoud, maar misschien is tegelijkertijd een intercommunaal bedrijf aan het plannen om de landelijke weides van je jeugdlandschap te asfalteren om er nieuwe woonwijken te bouwen of andere betonnen blokken, zonder iemand zich daar iets van aantrekt.Burgerlijke ongehoorzaamheid is een terugkerend thema in je activisme. Denk je dat we ons moeten wenden tot illegaliteiten om gehoord te worden?
Dat hangt er vanaf over wat we het hebben. De graad van illegaliteit van acties wordt meestal gemeten met de graad van geweld en onrecht van politieke beslissingen die leiden tot bijvoorbeeld het verwoesten van natuurlijke plekken die belangrijk zijn voor de biodiversiteit van levensvormen of bepaalde lokale gemeenschappen. Onrechtvaardige bevelen negeren is prachtig en intelligent.
Net als in de muziek en de plantkunde is diversiteit interessant, mooi, rijk en stimulerend: we hebben verschillende originele vormen nodig in de manieren van politiek handelen. Natuurlijk is het dringend nodig om onze politieke verbeelding te stimuleren zodat we niet telkens dezelfde patronen reproduceren. Er zijn zeker protesten, symbolische events, petities, blockades, stakingen, boycotts, wettelijke middelen in de burgercollectieven, te verdedigen gebieden wanneer we enorm gemotiveerd zijn of er geen andere keus is. Al deze acties hebben hun bestaansredenen, maar we kunnen nog zoveel andere manieren bedenken om stenen te gooien in het mechanisme dat de aarde verplettert, zeker in deze tijd van internet en hackers. Het is ook belangrijk om een interesse te hebben voor wat er in je onmiddellijke omgeving gebeurt. Het is goed om gealarmeerd te voelen door de ontbossing van het Amazonewoud, maar misschien is tegelijkertijd een intercommunaal bedrijf aan het plannen om de landelijke weides van je jeugdlandschap te asfalteren om er nieuwe woonwijken te bouwen of andere betonnen blokken, zonder iemand zich daar iets van aantrekt.Burgerlijke ongehoorzaamheid is een terugkerend thema in je activisme. Denk je dat we ons moeten wenden tot illegaliteiten om gehoord te worden?
Dat hangt er vanaf over wat we het hebben. De graad van illegaliteit van acties wordt meestal gemeten met de graad van geweld en onrecht van politieke beslissingen die leiden tot bijvoorbeeld het verwoesten van natuurlijke plekken die belangrijk zijn voor de biodiversiteit van levensvormen of bepaalde lokale gemeenschappen. Onrechtvaardige bevelen negeren is prachtig en intelligent.
Advertentie
De afgelopen jaren zien we steeds meer “guerilla”acties, meestal met als doel aandacht te trekken, bepaalde conferenties te verstoren … Daar wordt wel veel over geschreven in de media, maar de machine doet gewoon verder. Zien we het te klein?
We moeten alles uit de kast halen! Het is pas met de middelen van actie en bewustwording te vermenigvuldigen dat we plots zullen beseffen dat de wereld wel veranderd is. Dat geldt ook voor alle andere belangrijke doelen waar we vandaag voor vechten: feminisme, tegen racisme, seksisme, homofobie … De machine zal vroeg of laat stilvallen. En terwijl we er tegen vechten moeten we al andere manieren van leven, hoe we ons organiseren, uitbouwen, dat zal uiteindelijk de wereld van morgen vormen. En het veelvoud is hier zo essentieel. Er is geen “nieuwe wereld” die we moeten uitvinden. Dat is bijna zo koloniaal en mogelijks fascistisch als het idee van de “oude wereld”. Er zijn werelden die gezamenlijk moeten worden gecreëerd, afhankelijk van de verschillende lokale realiteiten (milieu, maar ook menselijke, culturele, sociale...), een diversiteit die moet gestimuleerd en gevoed worden.Wat zijn de obstakels die we uit de weg moeten ruimen om een echte impact te hebben ten opzichte van de opwarming van de aarde?
De eerste zit in ons hoofd, onze verbeeldingskracht. We moeten stoppen met denken dat de kapitalistische samenleving een “natuurlijke” manier is om het menselijke leven te organiseren. Het is niet enkel niet normatief, maar een groot deel van de wereld volgt dit model nog maar sinds kort.
We moeten alles uit de kast halen! Het is pas met de middelen van actie en bewustwording te vermenigvuldigen dat we plots zullen beseffen dat de wereld wel veranderd is. Dat geldt ook voor alle andere belangrijke doelen waar we vandaag voor vechten: feminisme, tegen racisme, seksisme, homofobie … De machine zal vroeg of laat stilvallen. En terwijl we er tegen vechten moeten we al andere manieren van leven, hoe we ons organiseren, uitbouwen, dat zal uiteindelijk de wereld van morgen vormen. En het veelvoud is hier zo essentieel. Er is geen “nieuwe wereld” die we moeten uitvinden. Dat is bijna zo koloniaal en mogelijks fascistisch als het idee van de “oude wereld”. Er zijn werelden die gezamenlijk moeten worden gecreëerd, afhankelijk van de verschillende lokale realiteiten (milieu, maar ook menselijke, culturele, sociale...), een diversiteit die moet gestimuleerd en gevoed worden.Wat zijn de obstakels die we uit de weg moeten ruimen om een echte impact te hebben ten opzichte van de opwarming van de aarde?
De eerste zit in ons hoofd, onze verbeeldingskracht. We moeten stoppen met denken dat de kapitalistische samenleving een “natuurlijke” manier is om het menselijke leven te organiseren. Het is niet enkel niet normatief, maar een groot deel van de wereld volgt dit model nog maar sinds kort.
Advertentie
We moeten ook stoppen met dit model te vergelijken met een model dat een zogenaamd wondermiddel is voor al onze problemen. Er zijn miljoenen soorten maatschappijen die we kunnen uitvinden die de speciale omstandigheden, de talen, culturen, lokale kennis en andere wezens met wie we al dan niet samenleven in achting nemen. We moeten onszelf heruitvinden door rekening te houden met de gegeven realiteit. Geïnteresseerd zijn in wat er rondom ons gebeurt. En onze lichamen pushen om te zien hoever we willen gaan om te strijden tegen de machten die ons teisteren. Als milieuactivist wijd je je leven aan een gigantisch probleem; welke invloed hoop je te hebben op gedrag en concrete veranderingen? Is het niet soms frustrerend?
Ik ben er niet echt meer gefrustreerd om. Vroeger misschien wel maar nu hou ik me meer bezig met hoe ik mijn beetje ervaring kan gebruiken om iets te betekenen. Zoals we eens zeiden in een aflevering van Diamant Palace moeten we wegstappen van het idee van de voorzienende man, de held die ons allen komt redden, iets wat we al jaren te zien krijgen vooral dankzij Hollywoodfilms. Zelf heb ik geen idee welke impact ik heb gehad, ik denk dat we dat nooit echt weten, maar ik weet dat ik met mijn vrienden van Biais Vert en honderden gelijkgestemden wel hebben deelgenomen aan een historische beweging om het narratief te veranderen. En voor mij is dat goed genoeg. Hoe blijf je hoopvol? Geloof je nog steeds in deze strijd?
Er is een zin van Captain Pauls Watson die ik goed vind: “Activisme is de huur die ik betaal om op deze planeet te leven,” ik ga er volledig mee akkoord. Ik geloof dat we nog steeds overwinningen kunnen binnenhalen. In Notre-Dame-des-Landes is er geen luchthaven. Er zijn nog steeds bossen en weides. Zelfs als het machtsevenwicht ongelijk is, moeten we vechten en ons verzetten tegen een dodelijke normaliteit. Anders zijn we al verloren. Hypothetisch gezien, als je niet bang zou zijn om een boete te krijgen of in de gevangenis te vliegen, als je reputatie en toekomst niet op het spel stonden… wat zou je dan geven voor de strijd om het klimaat?
Ik ben heel gevoelig voor het probleem rond landgebruik, wat een belangrijk onderdeel is in de verwoesting van de biodiversiteit. Ik zou dus mezelf nog meer inmengen in lokale strijden tegen ontwikkelinsgprojecten die geen rekening houden met het ecosysteem en de sociale en menselijke aspecten van de gegeven plek. Ik zou Elon Musk en Jeff Bezos opeten, hoewel ze waarschijnlijk niet lekker zouden smaken. Maar ik eet wel graag dingen die ik niet lekker vind. Het doet me denken aan waarom ik iets niet lekker vind en dat is best interessant. Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.
Ik ben er niet echt meer gefrustreerd om. Vroeger misschien wel maar nu hou ik me meer bezig met hoe ik mijn beetje ervaring kan gebruiken om iets te betekenen. Zoals we eens zeiden in een aflevering van Diamant Palace moeten we wegstappen van het idee van de voorzienende man, de held die ons allen komt redden, iets wat we al jaren te zien krijgen vooral dankzij Hollywoodfilms. Zelf heb ik geen idee welke impact ik heb gehad, ik denk dat we dat nooit echt weten, maar ik weet dat ik met mijn vrienden van Biais Vert en honderden gelijkgestemden wel hebben deelgenomen aan een historische beweging om het narratief te veranderen. En voor mij is dat goed genoeg. Hoe blijf je hoopvol? Geloof je nog steeds in deze strijd?
Er is een zin van Captain Pauls Watson die ik goed vind: “Activisme is de huur die ik betaal om op deze planeet te leven,” ik ga er volledig mee akkoord. Ik geloof dat we nog steeds overwinningen kunnen binnenhalen. In Notre-Dame-des-Landes is er geen luchthaven. Er zijn nog steeds bossen en weides. Zelfs als het machtsevenwicht ongelijk is, moeten we vechten en ons verzetten tegen een dodelijke normaliteit. Anders zijn we al verloren. Hypothetisch gezien, als je niet bang zou zijn om een boete te krijgen of in de gevangenis te vliegen, als je reputatie en toekomst niet op het spel stonden… wat zou je dan geven voor de strijd om het klimaat?
Ik ben heel gevoelig voor het probleem rond landgebruik, wat een belangrijk onderdeel is in de verwoesting van de biodiversiteit. Ik zou dus mezelf nog meer inmengen in lokale strijden tegen ontwikkelinsgprojecten die geen rekening houden met het ecosysteem en de sociale en menselijke aspecten van de gegeven plek. Ik zou Elon Musk en Jeff Bezos opeten, hoewel ze waarschijnlijk niet lekker zouden smaken. Maar ik eet wel graag dingen die ik niet lekker vind. Het doet me denken aan waarom ik iets niet lekker vind en dat is best interessant. Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.