Ik werd maandenlang online gestalkt door mijn ex, zelfs na een contactverbod

In 2020 gaf zes procent van mensen ouder dan zestien jaar aan dat ze wel eens gestalkt zijn door een ex-partner. Twee procent daarvan gaf aan dat ze afgelopen twaalf maanden waren gestalkt. Dat klinkt misschien niet indrukwekkend, maar als je bedenkt dat dit gaat over ongeveer zo’n 190.000 Nederlanders per jaar, lijkt het toch een behoorlijk urgent probleem. 

Ook Iris (23)* werd gestalkt door haar ex. Zij vertelt aan VICE hoe dat ging, waarom het zo lastig is om er actie tegen te ondernemen en hoe dat haar uiteindelijk toch gelukt is.

“Het is nu drie maanden geleden dat ik het laatste bericht ontving van Bavo*. Althans, ik denk dat het Bavo was. Het bericht was afkomstig van een anoniem account, maar het paste bij de manier waarop ik die hele week al belaagd werd: hele reeksen aan onsamenhangende berichtjes, vaak midden in de nacht. Soms waren het berichtjes met willekeurige letters of alleen mijn naam, soms werd ik honderd keer achter elkaar gebeld of kreeg ik tientallen volgverzoeken van anonieme accounts. Als ik een simpele check deed, kon ik zien dat al die account verbonden waren aan hetzelfde e-mailadres. Die berichtjes lijken misschien niet dreigend, maar voor mij is het gevoel dat ik krijg bij zo’n bericht midden in de nacht vergelijkbaar met een onverwachte stomp in mijn maag. Mijn ex Bavo, die de berichtjes stuurt, heeft me namelijk maandenlang gestalkt. Dat hij mijn aandacht zoekt in het midden in de nacht, is voor mij een bewijs dat ik nooit volledig vrij ben. 

Bavo en ik waren aanvankelijk gewoon vrienden. Tenminste, dat dacht ik. Voor hem was het toen al meer. De eerste keer dat hij avances maakte, ging ik daar niet op in. Hij reageerde daarop door me op social media te blocken. Als ik daar nu op terugkijk, was dat een signaal van hoe explosief hij kan zijn. Maar op dat moment vond ik hem vooral zielig. Toen hij weer met me wilde praten, spraken we een keertje af. Ik begon hem steeds leuker te vinden, en uiteindelijk werd ik zelfs verliefd. We kregen een relatie. 

Het bleef niet lang leuk. Bavo was erg controlerend en jaloers. Hij was constant kwaad op me, wat ik ook deed. Als ik niet op zijn berichtjes antwoordde omdat ik lag te slapen, dan werd ik meteen bestookt met wel honderd telefoontjes en onsamenhangende berichten. Dan schold hij me uit, en zei hij dat hij me haatte. Hij vertelde me dat andere mensen me achter mijn rug om uitlachen. Hij wist van mijn psychische problemen: ik heb een eetstoornis gehad, die voortkwam uit depressieve gevoelens. Dat gebruikte hij tegen me als hij boos op me was. Na zo’n woedeaanval negeerde hij me, soms een hele dag lang. En als we elkaar dan weer zagen, kregen we urenlang ruzie. Die ruzies waren heftig: in zijn woede dreigde hij dat hij mijn spullen zou vernielen of dat hij leugens over mij en mijn vrienden zou verspreiden, of hij dreigde met fysiek geweld. Soms duwde hij me tegen de muur of smeet-ie me op de grond. Soms ging hij voor de deur staan, zodat ik niet naar buiten kon of dreigde hij dat hij zelfmoord zou plegen. Door die heftigheid ging ik aan mezelf twijfelen – misschien heeft hij wel gelijk, dacht ik dan. Het eindigde meestal pas als ik hysterisch huilend op de bank lag. Dan werd hij weer rustig. Vaak hadden we na zo’n ruzie seks. 

In een half jaar tijd veranderde ik volledig. Omdat ik bang was Bavo kwaad te maken, ontvolgde ik vrienden op Instagram en vermeed ik de mensen die hij “niet goed voor me vond”. Mijn vrienden drongen er ondertussen keer op keer op aan dat ik de relatie moest beëindigen, maar na een tijdje verloren ze hun geduld. Ik voelde me erg alleen, en was ervan overtuigd dat niemand me zou geloven als ik zou vertellen wat er allemaal gebeurd was. Ik zag geen uitweg. Achteraf denk ik ook dat hij me gebrainwasht heeft: hij vertelde me dat ik niemand kon vertrouwen. Ook hield hij vol dat zo’n beetje elke vrouw verliefd op hem was, om mijn jaloersheid op te stoken. Als mijn vriendinnen me uitnodigden om een avondje te gaan stappen, deden ze dat volgens hem alleen maar om zijn aandacht te trekken. Ik dacht dat hij de meest begeerde man van de stad was, en dat ik mezelf gelukkig mocht prijzen met hem. Ik was doodsbang om hem te verliezen. Nu zie ik in hoe ongezond dit is, maar op dat moment dacht ik dat dit extreme en obsessieve gedrag een teken was van liefde. 

Dit ging bijna een jaar zo door, totdat het me met enorm veel moeite toch lukte om een streep onder onze relatie te zetten. In het begin voelde ik liefdesverdriet en miste ik hem ontzettend. Maar al snel werd de situatie grimmig. Bavo belde me om me te smeken hem weer terug te nemen, overstelpte me met cadeautjes en stuurde me lange mails waarin hij schreef dat hij “veranderd was en eindelijk naar therapie ging”. Dat klonk op zich goed, maar toen ik een keer geen zin had om hem binnen te laten en de deur niet opende, begon hij te schreeuwen. Ik zag meteen weer hoe griezelig hij kon zijn. Ondertussen hoorde ik van onze gemeenschappelijke vrienden dat hij zijn best deed om me af te schilderen als een psychopatische ex. Op een gegeven moment heeft mijn huisgenoot de politie gebeld. Toen is er besloten om een ‘stopgesprek’ met hem te houden: de politie ging bij hem langs om aan te geven dat hij me lastig viel, en dat hij daarmee op moest houden. 

Na dat gesprek kreeg ik even geen berichtjes meer van Bavo. Ik had mijn sociale media-accounts op privé gezet en hem als vriend verwijderd. Maar niet lang daarna kreeg ik vriendschapsverzoeken van anonieme accounts. Als ik die niet accepteerde, kreeg ik vreemde berichten, zoals tientallen keren mijn naam. Soms waren de berichten al verwijderd als ik ze probeerde te openen. Of zo'n account begon me heel vaak achter elkaar te bellen. De berichten werden ook steeds dreigender. Ik had Bavo ooit verteld over een traumatische gebeurtenis uit mijn jeugd, en plotseling werd ik getagd in posts van anonieme account waarin dat verhaal verteld werd. Soms bleef het weken achter elkaar doodstil, totdat ik ineens weer een lading berichtverzoeken kreeg van anonieme accounts. Mensen vertelden me dat ze nepprofielen met mijn naam en foto tegenkwamen op datingapps. Ik heb het nooit kunnen bewijzen, maar ik weet zeker dat Bavo hierachter zat. Soms kreeg ik ook meldingen dat iemand toegang probeerde te krijgen tot mijn accounts. Toen we nog samen waren, vertelde Bavo me dat hij me had gehackt en alles kon volgen wat ik deed. Op zulke momenten was ik bang dat dat waar was. Ik voelde me constant bekeken.

Ik was al de dood dat ik Bavo zou tegenkomen, dus vermeed ik de plekken waar hij zou kunnen zijn. Ook voelde ik me genoodzaakt om al mijn social media te verwijderen. Ik kon alle berichtjes, tags en telefoontjes niet meer aan. Mijn therapeut gaf me de diagnose van posttraumatisch stresssyndroom (PTTS). De relatie had me meer beïnvloed dan ik aanvankelijk doorhad. Ik probeerde onzichtbaar te worden op het internet, om op die manier aan Bavo te ontkomen. Op websites met informatie over stalking wordt het aanbevolen om je social media te verwijderen, en ook vrienden raadden me dat aan. 

Ik hield het een paar maanden vol, maar ik merkte al snel dat het tegenwoordig niet vanzelfsprekend is om social media-vrij door het leven te gaan. Ik miste het om een account te hebben. Van mijn beste vrienden heb ik uiteraard een telefoonnummer, maar op Instagram had ik op een heel laagdrempelige en toegankelijke manier contact met een veel grotere groep mensen. Ik was ineens niet meer op de hoogte van leuke feestjes en concerten, ik wist niet wanneer bekenden jarig waren, en ik miste de kleine updates van mensen met wie ik niet dagelijks contact heb, maar met wie ik wel begaan ben.

Ook professioneel gezien was het lastig zonder social media. Ik werk in de creatieve sector in daar is het belangrijk om ook online een portfolio te hebben. Klanten vonden me niet meer, en ik had geen plek meer om mijn werk te laten zien. Ik vond het steeds vervelender dat mijn leven nog steeds gedicteerd werd door de grillen van Bavo. Maar toen ik mijn account weer activeerde, begonnen de berichtjes meteen weer binnen te stromen. Ik zat nog steeds op Bavo’s radar.

Niet lang na het einde van onze relatie heb ik contact gezocht met Slachtofferhulp. Dat had ik gedaan op aanraden van mijn vrienden, want zij vreesden voor mijn veiligheid en wilden dat ik professionele hulp zocht om me tegen Bavo te beschermen.

Slachtofferhulp bood me aan om me te begeleiden bij het indienen van klacht tegen Bavo. Samen met een advocaat heb ik Bavo toen aangeklaagd voor stalking. Ik hoopte dat hij een contactverbod zou krijgen en me daarna met rust zou laten. Na het indienen van mijn klacht bleef het vanuit het OM maandenlang stil. Mijn contactpersoon bij de politie deed haar best, maar kon me vaak niet verder helpen. In de tussentijd stalkte Bavo vrolijk door. 

Op een gegeven moment werd me verteld dat ze Bavo zouden gaan ondervragen, en een paar dagen van te voren kreeg ik te horen dat er een zitting zou plaatsvinden. Na een paar weken kwam de uitspraak: Bavo was schuldig bevonden.  

Volgens mijn advocaat hebben we de zaak gewonnen omdat ik een aantal dingen goed had aangepakt. Ik had bijvoorbeeld genoeg bewijs verzameld. Van te voren wist ik niet dat ik Bavo ooit zou aanklagen, maar toch was ik vanuit intuïtie alles gaan verzamelen. Eerst deed ik dat vooral omdat ik aan mijn vrienden wilde bewijzen dat ik de waarheid sprak als ik vertelde dat hij gevaarlijk was. Iedere keer als ik werd gebeld door een anoniem account of getagd werd of een verzoek kreeg, nam ik een screenshot. Ook had ik een trucje: als je gevolgd wordt door een anoniem account, kun je aan de hand van de gebruikersnaam en de optie ‘wachtwoord vergeten’ de eerste twee letters zien van het e-mailadres dat aan dat account gekoppeld is. En als ik dat deed, zag ik de initialen van Bavo. Ook daarvan maakte ik screenshots.  

Ook was het volgens mijn advocaat goed dat ik eerder al een melding had gedaan bij de politie. Die melding en mijn verzamelde bewijs waren voldoende om hem te kunnen veroordelen voor zijn stalkgedrag.

Eigenlijk had ik in het begin vooral medelijden met hem. Ik wilde niet per se dat hij een strafblad kreeg, ik wilde gewoon dat hij me met rust liet. Toch is het fijn dat ik bewijs op papier heb van wat hij me allemaal heeft aangedaan. Bavo heeft veel hatelijke leugens over me verspreid, en hij neemt totaal geen verantwoordelijkheid voor zijn gedrag. Hij heeft nu een contactverbod, al maakt dat voor mij niet zoveel uit. Als hij me weer berichtjes gaat sturen, moet ik naar de rechtbank om aan te geven dat hij het contactverbod schendt. Daar heb ik inmiddels de tijd en de energie niet meer voor, ik wil gewoon verder met mijn leven. 

Dat neemt niet weg dat ik heel blij ben dat ik de zaak tegen hem gewonnen heb. Er zijn genoeg slachtoffers die niet genoeg bewijs kunnen verzamelen, of die niet de energie hebben om door zo’n administratieve en juridische mallemolen te worden gehaald. 

Niet alleen moet je keer op keer weer over je trauma’s vertellen, ook is het eng om aan je stalker te laten zien dat je de strijd aangaat. Er zijn gevallen bekend waarbij iemand een stalker aanklaagde en de situatie daardoor escaleerde. Of Bavo me ooit nog berichtjes zal sturen weet ik niet. De kans dat het gebeurt is groot, maar ik ben blij dat ik me inmiddels niet meer zijn slachtoffer voel.”

*De naam en leeftijd van Iris is gefingeerd om veiligheidsredenen. De echte naam van Iris is bekend bij de redactie.