De soldaten die in 1986 twee Chileense demonstranten in brand staken worden eindelijk vervolgd

Twaalf voormalige Chileense soldaten zijn gearresteerd en aangeklaagd, omdat ze in 1986 twee jonge demonstranten in brand hadden gestoken. Dit gebeurde destijds tijdens een demonstratie tegen de toenmalige dictator Augusto Pinochet. De aanklachten zijn gekomen nadat Fernando Guzman, een ex-soldaat die deelnam aan de actie, de onofficiële 'zwijgcode' van het Chileense leger had gebroken – volgens deze code gaan voormalige militairen niet in op misdaden die zijn gepleegd tijdens de dictatuur. Vorige week zei hij tegen een rechter dat hij en zijn medesoldaten het bevel hadden gekregen om de slachtoffers aan te vallen en in de fik te zetten.

In het licht van de nieuwe onthullingen over de 'Caso Quemados,' zoals de zaak in Chili bekend staat, heeft president Michelle Bachelet het nationale leger opgeroepen om transparant te zijn over de huidige onderzoeken naar de mensenrechtenschendingen onder het regime van Pinochet. Pinochet bestuurde het land tussen 1973 en 1990, en zaken als deze zijn tot op de dag van vandaag nog een bron van grote woede en verontwaardiging voor veel Chilenen.

"Ik wil één ding duidelijk maken aan iedereen die nog informatie heeft: het moet eens een keer afgelopen zijn met de stilte," zo sprak president Bachelet maandag. Dit is een onderwerp dat Bachelet overigens direct aangaat, omdat ze ten tijde van het militaire regime zelf ook is opgesloten en gemarteld.

Tijdens een nationale staking op 2 juli 1986 waren Carmen Gloria Quintana, op dat moment een student, en Rodrigo Rojas de Negri, een fotograaf, onderweg naar een demonstratie in Santiago, toen ze in een hinderlaag van militaire voertuigen terecht kwamen. Het stel werd in elkaar geslagen, en de soldaten goten een brandbare vloeistof over ze heen. Uiteindelijk werden ze in brand gestoken. Rojas overleed aan zijn verwondingen, Quintana was voor het leven verminkt.

Volgens de officiële verklaring van de gebeurtenissen hadden de twee molotovcocktails in hun handen, die na een onverwachte explosie tot de brandwonden zouden hebben geleid. Pinochet zelf, die in 2006 overleed, had er destijds in een radio-interview het volgende over te zeggen:

"Het is heel vreemd dat de jas van de jongeman niet aan de buitenkant is verbrand, maar aan de binnenkant. Dat geeft mij de indruk dat hij iets aan het verbergen was, dat datgene explodeerde, en dat hij zo levend is verbrand."

De Caso Quemados stond jarenlang op een laag pitje, nadat justitie de zaak in 1993 had gesloten met welgeteld één arrestatie. Afgelopen woensdag heeft Quintana echter een rechtszaakaangespannen tegen degenen die verantwoordelijk zijn voor de misdaad die haar voor het leven heeft getekend. "We willen de zaak opnieuw onder de aandacht brengen, zodat er eens goed wordt gekeken naar alle bestaande institutionele afspraken die momenteel mensenrechtenschendingen verhullen,"aldus Quintana nadat ze de rechtszaak openbaar maakte.

VICE News had een kort gesprek met Quintana, en ze legde aan ons uit wat er die beruchte dag precies gebeurde:

"We werden compleet in mekaar geslagen. Vervolgens draaiden ze me om en begon er iemand benzine over me heen te gieten. Dat gold trouwens ook voor Rodrigo, die naast me op de grond lag. Op dat moment waren er twee patrouillewagens, maar er kwam nog een derde bij. In totaal stonden er meer dan dertig soldaten om ons heen, die toen vuur naar ons gooiden."

De afgelopen dagen heeft de Chileense politie diverse arrestaties bij ex-soldaten verricht – soldaten die inmiddels al aardig op leeftijd zijn. Een voormalige soldaat, Pedro Franco Rivas, brak net als Fernando Guzman zijn zwijgcode en zei publiekelijk dat hij werd gedwongen om te liegen over het incident.Volgens hem bracht het leger alle betrokkenen naar een basis, en werd er een team advocaten ingehuurd om versies van het incident te verzinnen die ze dan allemaal zouden vertellen.

Veronica de Negri, de moeder van Rodrigo Rojas, zei in gesprek met VICE News dat ze in de toekomst nog meer arrestaties verwacht. "Ik verwacht dat er nog meer bekentissen komen, en dat meer en meer soldaten de zwijgcode gaan doorbreken. Het is mijn droom dat de hoogste militaire leiders ooit verantwoordelijk zullen worden gehouden voor hun daden. Je moet niet vergeten dat er meer dan dertig soldaten deelnamen aan de gebeurtenis, en dat meer dan de helft nog gewoon vrij rondloopt."