De vertrekkend topadviseur van ExxonMobil beschrijft in een brief precies hoe giftig dit bedrijf is

Een van de hoogste onafhankelijke ombudsmannen van ExxonMobil is afgelopen week vertrokken, en dat ging niet zonder weeromstuit.

Ze schreef een vernietigende brief waarin ze het bedrijf beschuldigt van agressieve druk uit te oefenen op milieuorganisaties. Sarah Labowitz is al sinds 2014 verbonden aan Exxon als extern maatschappelijk adviseur en haar ontslag komt op het moment dat Exxon een ongebruikelijke rechtszaak heeft aangespannen tegen de Openbaar Ministeries van New York en Massachusetts. Volgens de fossiele reus hebben de staten geen recht om de vroegere klimaatuitspraken van het bedrijf te onderzoeken.

In een brief aan het bedrijf die in het bezit is van Motherboard (hieronder ingevoegd), zegt Labowitz dat ze "met name de gerichte juridische aanvallen op gerespecteerde maatschappelijke instituties zorgwekkend vindt."

"Veel bedrijven krijgen kritiek op hun handelen, maar weinig reageren met zoveel felheid en agressiviteit als Exxon in het afgelopen jaar," schrijft Labowitz aan Ben Soraci, voorzitter van de ExxonMobil Foundation en hoogste pr-baas van ExxonMobil. "Ik ben teleurgesteld dat in plaats van terug te kijken, het bedrijf kiest voor de aanval."

De ruzie stamt uit de laatste maanden van 2015, toen InsideClimate News en de LA Times onthulden dat Exxon al jaren wist van het verband tussen het verbranden van fossiele brandstoffen en de opwarming van de aarde, maar dit altijd publiekelijk heeft ontkracht en zelfs actief de klimaatwetenschappen heeft tegengewerkt.

De openbaar aanklagers van New York en Massachusetts onderzoeken nu of het bedrijf juridisch gezien fraude heeft gepleegd. Als reactie heeft Exxon een zaak aangespannen in het gerechtshof van Texas, met het argument dat kritisch zijn op klimaatwetenschap een uiting is van de vrije meningsuiting.

ExxonMobil heeft Labowitz nog niet van de website gehaald.

Volgens Labowitz is de aanpak van het bedrijf ronduit ondemocratisch. Ze proberen bewust de milieubeweging de mond te snoeren door enorme rechtszaken aan te spannen. "Gewone vergaderingen tussen verschillende milieuorganisaties zijn in het wereldbeeld van ExxonMobil samenzweringen," zegt ze in een telefonisch interview. "Dat overschrijdt een grens. Dit zie je in landen waar de overheid lak heeft aan mensenrechten."

De rechtszaak stamt nog uit de tijd dat Rex Tillerson, de nieuwe Minister van Buitenlandse Zaken van de VS, nog CEO van het bedrijf was. Het is niet bepaald een aanmoediging voor de mensen die hopen dat Tillerson een voorvechter van de mensenrechten zal zijn.

Ondertussen zegt Labowitz dat ze heeft gepleit om de rechtszaak te laten vallen, maar dat het haar al snel duidelijk werd dat het bedrijf juist het tegenovergestelde deed en nog meer tijd en energie in de aanklacht leek te steken. Ze zag geen andere optie dan te vertrekken.

"Dit bedrijf opereert bijna geheel buiten de geaccepteerde norm," zegt Kathy Mulvey, een klimaatactivist en wetenschapper voor de Vereniging van Bezorgde Wetenschappers. Exxon beschuldigt de overheid er feitelijk van samen te zweren met adviesorganen en wetenschappers om de Amerikaanse democratie te beschadigen. "Als ze deze zaak winnen is dat een ontzettende destructieve overwinning," zegt Labowitz. "Als ze winnen, dan is het dus zo dat een maatschappelijke organisaties niet met wetenschappers en overheid mogen samenwerken omdat ze dan samenzweren."

Ondertussen hebben geen van de vier leden van het ExxonMobil burgerschapspanel een verklaring gegeven, of gereageerd op verzoeken van Motherboard, maar ExxonMobil woordvoerder Alan T. Jeffers stuurde een bericht waarin hij aangeeft dat hij het niet eens is met de aantijgingen van Labowitz.

"We hebben nooit iets gedaan dat door vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties als illegaal wordt gezien," zei Jeffers. "We verdedigen het bedrijf, namens alle aandeelhouders, van politiek gemotiveerde onderzoeken die bevooroordeeld zijn, te kwader trouw en zonder juridische waarde. We zijn dit niet begonnen, maar zullen onszelf krachtig verdedigen tegen valse beschuldigingen en onterechte typeringen van ons klimaatonderzoek en communicatie met investeerders."

Labowitz en Mulvey zijn nu vooral bezorgd dat Rex Tillerson, de oorspronkelijke eindverantwoordelijke voor deze rechtszaak, nu in een positie is waarin hij de mensenrechten moet verdedigen.

Eén van de verantwoordelijkheden van Tillerson als Minister van Buitenlandsezaken is om samen te werken met andere landen om niet alleen mensenrechten te promoten, maar ook tot wereldwijde klimaat en milieu oplossingen te komen. "Niet erg hoopgevend, als je naar zijn verleden kijkt."