​Hommels en bijen worden gezond van nicotine

Volgens een recent onderzoek zijn bijen die nicotinebevattende nectar drinken, beter bestand tegen parasieten. Dit is misschien groot nieuws voor wetenschappers, maar de bij lijkt het zelf al lang uitgevonden te hebben.

Een dieet van chemicaliën die van nature in nectar voorkomen, doet wonderen bij een parasitaire infecties bij hommels. Het aantal parasieten in het lichaam van de hommels daalde zelfs met 81 procent, volgens een studie die is gepubliceerd in Proceedings of the Royal Society B.

De onderzoekers voerden hun onderzoek uit op twee groepen hommels. Beiden groepen werden geïnfecteerd met dezelfde hoeveelheid parasieten. De ene groep kreeg daarna suikerwater voorgeschoteld, terwijl daar voor de andere groep één van acht chemicaliën aan werd toegevoegd. Vier van de chemicaliën bleken geen effect te hebben, terwijl de andere vier (anabasine, nicotine, catalpol en thymol) het aantal parasieten met 61 tot 81 procent deden dalen.​

Parasieten zijn een veelvoorkomende doodsoorzaak onder zowel bijen als hommels. De specifieke parasiet waar de wetenschappers naar hebben gekeken is zelfs de meest voorkomende natuurlijke doodsoorzaak onder hommels. Binnen sommige populaties is tot 80 procent besmet, aldus Rebecca Irwin, assistent professor biologie aan het Dartmouth College en coauteur van het onderzoek.

"De parasiet heeft veel invloed op het overleven en de reproductie van hommels," aldus Irwin. Ze voegt er nog aan toe dat de parasieten niet alleen het aantal werkbijen in de kolonie verminderen, maar ook de voortplanting lamleggen.

"In eerste instantie is het niet fataal. De bij gaat niet meteen dood, maar het verandert wel de manier waarop ze foerageren."

Over het algemeen staan bijen het meest in de spotlight wat betreft hun belangrijke functie in de landbouw en het bestuiven van planten, maar volgens Irwin spelen hommels eveneens een belangrijke rol. Bijen worden vaker gebruikt in de landbouw, omdat ze grotere kolonies vormen en het bestuiven makkelijker aanleren, maar hommels zijn ook zeker bruikbaar voor het bestuiven van gewassen.

Irwin: "Hommels bestuiven over het algemeen de gewassen beter. Het verschil is dat we ze gewoonweg nog niet zo intensief gebruiken in de landbouw."

Het onderzoeksteam is bezig een veldonderzoek (letterlijk) op te zetten om uit te zoeken of het van gewassen die de chemicaliën van nature bevatten helpt tegen parasitaire infecties in het wild. Als ze vergelijkbare resultaten behalen, zou dit een oplossing kunnen zijn om bijen- en hommelpopulaties gezond te houden.

"We zijn erg benieuwd of we deze techniek kunnen gebruiken op boerderijen of op andere plekken," zegt Leif Richardson, postdoc aan de Universiteit van Vermont en coauteur van de studie.

Ander, nog ongepubliceerd onderzoek van Richardson wijst uit dat bijen de techniek misschien al gebruiken. Het onderzoek laat zien dat in sommige gevallen geïnfecteerde bijen bewust kiezen voor nectar met de chemicaliën als ze de keuze krijgen.

"Als ze gezond zijn eten ze het ene, en als ze parasieten dragen gaan ze over op ander eten," aldus Richardson. "Dat noem je zelfmedicatie."

Volgens Richardson willen ze, naast het veldonderzoek, er ook achter komen of hommels uit eigen beweging gebruik maken van de verschillende chemicaliën die in nectar voorkomen.

De meeste mensen denken in eerste instantie aan Colony Collapse Disorder als het om de gezondheid van bijen gaat: het spontaan uiteenvallen van bijenkolonies, waarschijnlijk veroorzaakt door mensen.

Als we als mensen even stoppen met het veroorzaken van bijenziekten, lijkt het er volgens het onderzoek op dat de bijen verder zelf goed in staat zijn om natuurlijke ziektes te behandelen.