Ik was een dag m'n meest nerdy zelf op het grootste hackfestival van Nederland

SHA (Still Hacking Anyway) 2017 is een evenement dat afgelopen vrijdag begon in de polder bij Zeewolde, Flevoland. Vandaag is de laatste dag. Tot vorige week had ik nog nooit gehoord van het hackerskamp, dat toch als sinds 1989 een keer per vier jaar wordt georganiseerd. Toch komen er ongeveer 5000 mensen uit binnen- en buitenland. Maar wat doen zij daar precies? Het heet een hackkamp te zijn, dus ik veronderstel dat ze hacken.

Maar wat hacken ze dan? Hoe zit dat? Kijk, ik ben niet helemaal op mijn achterhoofd gevallen: ik weet dat hacken inmiddels meer betekent dan Sandra Bullock die via het internet cola bestelt en dan onder begeleiding van slechte muziek bestanden op een overheidscomputer bekijkt. Maar wat is het wel? Hoe vertaalt het zich naar een festival? En hoe naar de hearts en minds van de peoples die 240 euro voor een kaartje betaalden?

"Ga je mee naar SHA?" vraagt Wester, hoofdredacteur van Motherboard. "Wat is SHA?" vraag ik. "Het is een soort hackkamp. Arthur gaat ook mee." Leuk, denk ik, en ik ga mee, want ik hou ervan nieuwe dingen mee te maken. De weg erheen is mooi. Bij het betreden van het parkeerterrein zegt Wester: "Fuuuuuu waar ken ik die kil ook alweer van?" Hij wijst naar een kil die hij niet herkent. We parkeerden en als we naar het terrein lopen zegt hij: "Verdomd, dat is die dude die een League of Legends-hamer heeft gemaakt. Zelf, van suiker."

De jongen kijkt gestresst. Een andere man steekt een zeer fiere duim naar ons op. Ik houd van dat gebaar. Hacken: is ook gewoon een fiere duim opsteken naar je medemens.

Voor we het terrein opkomen moeten we langs de perstent om bandjes te krijgen. Deze jongen is aardig en we mogen hem op de foto zetten. Toen we naar de kaart van het festivalterrein kijken komt er een vrouw naar ons toe die op nerveuze, doch vriendelijke toon vraagt of ze ons kon helpen.

"What's this?" vragen we. "A map, clearly," zegt ze. "Of the festival," verduidelijkte ze, als we haar een beetje dom aanstaren. Er staat niet zoveel op aangegeven. Een paar lijnen en geen tekst. "It's the lay-out of the terrain," zegt ze. "Are you a hacker?" vraag ik haar. Ze versteent. "Can I help you with anything else?" vraagt ze op nerveuze toon, maar ze wordt afgelost door iemand van de organisatie. Een klein, vreemd incident. Waarom was zij zo van haar apropos door die vraag? Hacken: vriendelijk informeren of je nog vragen hebt, tenzij die vragen persoonlijk zijn.

De man die ons bij de ingang kwam halen loopt met ons mee het terrein op, naar de informatietent. Onderweg legt hij uit wie hij is (iemand die de overheid consulteert op het gebied van IT), dat we van niemand foto's mogen maken zonder expliciete toestemming, omdat het festival de privacy van alle bezoekers wil garanderen. "Er komen hier beruchte hackers, of mensen die bij de overheid werken, of mensen die in de gaten worden gehouden," zei hij. "Die willen soms gewoon niet op de foto." We knikken. We voelen ons een beetje gevangen, wat gek was, want om ons heen lopen gezinnen met kinderen, die er vrij uniform nerderig uitzien, in die zin dat men bij de kledingkeuze voor comfort leek te kiezen boven wat trendy of modieus is.

Het lijkt er in veel opzichten op een conventioneel festival – tentjes, het desolate landschap van Flevoland – alleen lijken de bezoekers zowat allemaal op de geluidstechnici die je bij andere festivals vooral backstage aantreft. Ze hadden exact dezelfde kleren aangedaan als ze altijd dragen. De man die ons rondleidde leek het ook wel spannend te vinden dat er een soort geheimzinnig sausje over het festival hangt. Hacken: draait ook gewoon om privacy, en daar dan geheimzinnig over doen.

Bij de informatietent worden we overgedragen aan twee andere mannen. Een van hen wil niet op de foto, maar de Zwitserse Claudio vindt het best. Claudio is een beste gids, en met zijn gidswerk vertelt hij niet alleen veel over het festival, maar ook over zichzelf. "People worked hard to get a 100 gigabit connection on the entire festival terrain," vertelde hij. Ook zei hij: "We made a hack for the lights next to the road, look: a small plastic box, to keep the lights dry." En: "The flags you see had to be all the same color. Very corporate." Dat zegt hij met een vies gebaar.

Als we vroegen of we ergens koffie kunnen halen zegt onze andere chaperonne: "Of drink club mate! Dat is de officiële hackersdrank!" Waarop Claudio zegt: "Yeah, why is everybody drinking Club Mate? Can people decide what they like for themselves? That's kind of corporate." Hij heeft het niet op conformiteit en uniformiteit. Hacken: draait om non-conformisme.

Even later zien we iets waar we opgewonden van raakte, omdat het twee symbolen zijn die we goed kennen: Een Tesla met een Guy Fawkes-masker erop. We worden nog enthousiaster als we de eigenaar van de auto de hand schudden: het is Philip Seymour Hoffman, die doet alsof hij een Belgische tech-ondernemer was die zijn twee maanden geleden gekochte Tesla mee heeft genomen naar het festival om hem te hacken.

"We willen kijken of we hier alles van die auto naar onze eigen hand kunnen zetten," zegt de man. "Blijft 'ie heel?" vragen we hem, en hij lacht half schamper, half stoer en zegt: "We zullen zien!" We vragen hem naar dit festival, en of hij er graag komt. "Je kan hier jezelf zijn," zegt hij. "Ik ben alle edities al geweest, behalve een." Welke editie was de beste? "Die waar ik niet was. Toen gaf Julien Assange een introducerend praatje over Wikileaks. Niemand kende hem toen nog," zegt de overleden steracteur die we zo bewonderden om zijn rollen in The Master en Happiness. Hacken: draait ook om roem en herkenbaarheid.

Onze chaperonnes hebben inmiddels Mitch Altman gespot, masterhacker extraordinaire.

Mitch (hier links op de selfie te zien) is een goeroe. Hij heeft Noisebridge in San Francisco opgericht, waar mensen in volledige vrijheid samenkomen om van alles te hacken, en hij heeft de TV-B Gone uitgevonden, een device waarmee je iedere tv op aarde kunt afzetten. Hij ziet eruit als een hippie, hij praat als een hippie. Aan ons legde hij uit hoe belangrijk festivals als SHA zijn.

"People come together to learn man," zegt hij. "In a judge free environment. Everybody can be themselves. But a lot of hackers are socially awkward, so having space to be yourself is very important." "Is hacking a spiritual thing?" vraag ik. "Yeah man," zegt hij. Hij neemt ons mee naar een tent waar een man of dertig op printplaatjes zit te solderen. "This is great isn't it? In one of the other villages they're teaching kids how to make bombs! Small ones, but yeah, dude, haha." We knikken van ja, haha. Iemand uit de solderende groep ziet onze persbadges en schreeuwt, grappend: "It's the press, hide your stuff!" Hacken: spiritueel, paranoïde. We lopen door.

Dan worden we in contact gebracht met 'Stitch' (links), die samen met Attilla al twee jaar lang bezig is met de organisatie van SHA2017. Uitgebreid vertelt hij over de organisatie van het festival. "De vorige keer was bijna de laatste keer dat het festival was gehouden," vertelt Stitch. "Er waren bepaalde sponsors aangetrokken, grote securitybedrijven, waar de Duitse groep hackers die hier op afkomst absoluut niks van moest hebben. Ze konden zich niet met hun waarden verenigen," zegt hij. "Deze keer hebben we besloten goed naar alle betrokkenen te luisteren, en hebben we de toegangsprijs iets hoger gemaakt. Daardoor kunnen we dan een even goed festival organiseren, maar hoeven we niet met partijen in zee te gaan die niet onze waarden onderstrepen."

Het waardensysteem van de hacker begint zich te ontvouwen. Een paradoxaal gevoel van extreem welkom worden geheten maar wel een chaperonne meekrijgen, een plek waar iedereen compleet zichzelf mag zijn maar waar de meeste mensen zich bij hun nickname noemen, waar mensen sociaal niet allemaal megavaardig zijn, maar waar iedereen wel dat vreemde zelfvertrouwen heeft dat een grote interesse in een onderwerp dat buiten jezelf ligt met zich meebrengt. Er lopen gezinnen met kinderen rond. Ook de kinderen dragen sandalen en wandelschoenen en afritsbroeken, en hebben die Blik in hun ogen. "Deze mensen verdienen allemaal meer dan wij," fluister ik naar Wester en Arthur, terwijl een jongen met een grote bril op een zelfgemaakte gemotoriseerde skelter voorbijscheurt. Hacken: op casual wijze heel veel geld hebben.

We hebben afscheid genomen van Stitch en bedanken vervolgens onze begeleiders vriendelijk voor hun tijd en uitleg. Dan drinken we bier en eten we een pannenkoek. In de rij voor de pannenkoekentent wordt Wester heel erg gelukkig:

En ik knoop een praatje aan met de mannen achter me. Ze zijn een stukje in de dertig, werken in het buitenland bij een groot, bekend tech-bedrijf, en zijn zo vriendelijk om hun ervaringen met dit hackkamp uit te leggen. De kloof tussen ons niet-techies en 'hunnie' werd daardoor paradoxaal genoeg groter. "Je komt hier om vrienden te ontmoeten, vooral," legden ze uit. "Maar vroeger kwamen we hier ook wel om dingen te leren, en om onszelf te leren zijn." – "Ik maak een foto van je pannenkoek," zei ik, en dat doe ik. "Mag ik de foto controleren?" vraagt een van de mannen. Hij wil op geen enkele manier herkenbaar zijn, vandaar. Daarna legde hij uit dat dit the way of the hacker was: op je hoede zijn. Vervolgens legde hij uit dat er binnen SHA ook nog uiteenlopende groepen rondlopen, met uiteenlopende meningen.

"De discussies over bepaalde tech-onderwerpen kunnen heel fel worden, omdat mensen zo passievol zijn," zegt hij. "Voorbeeld!" roepen we. Hij pakt zijn laptop en begint uitgebreid het verschil in mening over tekstverwerkers uit te leggen dat onder veel bezoekers van SHA schijnt te bestaan. "Tekstverwerkers?" vragen we. "Tekstverwerkers." Het is kennelijk een badge of honor om de juiste tekstverwerker te gebruiken. Terwijl Arthur zeer geboeid luistert naar de uitleg over waarom je passievol bent over tekstverwerkers tuur ik mistroostig in mijn bier en denk ik na over een oprecht verlangen naar kennis. Heb ik het? Wie weet.

SHA is een plek waar mensen samenkomen om informatie uit te delen, bier te drinken, een beetje te raven en kennelijk snoeihard te nerden. Serverracks die als bierpomp dubbelen, gehackte Tesla's en zelfgemaakte turboskelters. Het resultaat is een soort festival-utopie. Bezoekers en 'artiesten' staan allemaal op dezelfde camping, dus van een hiërarchie of backstage is geen sprake. Maar dat is uiteindelijk schijn: op SHA is de meest geïnteresseerde persoon koning. En dat is natuurlijk wel weer inspirerend. Ik krijg in ieder geval zin iets nieuws te leren.

Laatste Lol-foto en we out. Vrede.