Ethereum wordt de revolutie die kan leiden tot een gedecentraliseerd internet

Het internet van vandaag lijkt compleet niet op wat de bedenkers ervan verwachtten. Zij zagen het als een libertarische utopie, waar iedereen alles kan zeggen en met elkaar om kan gaan op basis van volledige gelijkheid. Zonder bobo's die de dienst uitmaken.

Maar het web heeft zich op een erg gecentraliseerde manier ontwikkeld: Veruit het grootste deel van al het internetverkeer gaat via de servers van slechts een handjevol grote spelers, zoals Facebook, Google, Amazon of Paypal. Als je een email verstuurt, of online iets koopt, heb je niet alleen te maken met je 'contactpersoon' (de online winkel bijvoorbeeld), maar moet je ook één van deze tussenpersonen vertrouwen. Dit heeft zeker een keerzijde. Wat we winnen aan efficiëntie, leveren we in op het gebied van privacy, verantwoordelijkheid of soms zelfs veiligheid. Tsja, dat is gewoon hoe het internet werkt. Of is er een alternatief?

De mensen achter Ethereum denken de organisatie van het Internet te kunnen afbreken om zo terug te gaan naar de originele, utopische gedachte. Ethereum is een platform, cryptovaluta en een programmeertaal, gericht op een decentraal internet.

"We willen het internet naar zijn logische conclusie leiden: totale decentralisatie," vertelt woordvoerder Stephan Tual mij in een Londens café. Aangezien Ethereum op 20 maart gelanceerd wordt, ging ik met hem zitten, zodat hij me uit kon leggen wat het precies is. Het lijkt erop dat dit project wel eens het begin van een volledig nieuw internettijdperk kan zijn.

Ethereum is een idee van de 21-jarige Vutalik Buterin, een programmeur uit Toronto die zijn strepen heeft verdiend als bitcoinlegende. Bitcoin is al een goed voorbeeld van decentralisatie: Niet een centrale autoriteit, maar de gebruikers houden zelf het betaalsysteem in stand door middel ven een peer-to-peernetwerk, de blockchain. Ethereum borduurt voort op de blockchain, maar wil meer worden dan enkel een betaalmiddel. Het is een "Turing-volledige" programmeertaal, een taal waarmee je iedere applicatie kan programmeren. Maar wat betekent het in de praktijk? Tual denkt dat het kan leiden tot een zogenaamde decentralisatiesingulariteit.

"We willen een netwerk maken waarmee iedereen bij hun bestanden kan, zonder dat de informatie via een server loopt. Hierdoor heb je geen infrastructuur nodig om toepassingen te ontwikkelen en te verspreiden." Net zoals de blockchain is Ethereum een database die in de lucht wordt gehouden door haar gebruikers.

Direct vroeg ik me af of dit dan ook gebruikt kan worden door duistere – of op zijn zachts gezegd opstandige – figuren. Denk bijvoorbeeld aan Silk Road en Wikileaks. "Het is zeker mogelijk om zoiets als Wikileaks te doen op Ethereum. En als iemand het dan offline zou willen halen, kan de server niet uitgeschakeld worden, want die is er helemaal niet," aldus Tual. "Het enige dat ze zouden kunnen doen, is achter iedere individuele gebruiker aangaan. Of het hele internet platleggen – dat zou wel werken."

Maar dat is niet het belangrijkste waar Ethereum over gaat. Afgezien van een versleuteld chatsysteem zijn de voornaamste functies financieel van aard. Met Ethereums eigen geld, Ether, kunnen mensen transacties uitvoeren. Die transacties vinden plaats op basis van geprogrammeerde "contracten," die werkelijk alles kunnen inhouden – van licenties tot investeringsproducten. Bovendien werken deze contracten los van menselijke interventie, zolang er maar genoeg Ether is.

"Een contract is, basaal gezegd, een autonome machine. Je zou een machine kunnen hebben die contracten voor je onderhandelt en geld voor je verdient," legt Tual uit. Je kan er ook voor kiezen om af te treden, nadat je het contract hebt opgesteld. "Dan is er een machine die geld voor zichzelf verdient. Gewoon een machine die alsmaar rijker wordt en zelfs mensen in dienst zou kunnen nemen," voegt Tual glunderend toe.

Machines die mensen in dienst hebben is minder metafysisch dan het klinkt. Toen ik bedenker Butering sprak op Skype, stelde hij me gerust dat we voorlopig nog geen sollicitatiegesprekken zouden hebben met machines. Het is meer dat "iedereen kan meedoen en automatisch betaald kan worden, zodra het werk af is. Een machine zou bijvoorbeeld een opdracht kunnen plaatsen voor het ontwerpen van een website: Zodra alle ideeën zijn ingeleverd, kiezen de gebruikers daaruit de beste. En het winnende idee krijgt het geld.

Er is al een naam voor dit soort bedrijven: decentrale autonome organisaties, ook wel DAO. Buterin beschreef dit soort organisaties als een bedreiging voor de top van het bedrijfsleven. In Bitcoin Magazine stelt hij dat "de industriële revolutie ons voor het eerst in staat stelde om menselijke arbeid te vervangen door machines, maar het automatiseerde alleen de onderste laag, door het nut van laaggeschoold werk te laten verdwijnen. Echter, het management bleef onaangetast. […] Zouden we in plaats daarvan het management weg kunnen automatiseren?

DAO's zijn de grootste bedreiging voor bedrijven die niet veel meer doen dat het beschikbaar stellen van een server en het uitvoeren van simpele handelingen. "Dropbox, bijvoorbeeld. Het slaat alleen dingen op. Een Ethereumcontract zou precies hetzelfde kunnen doen. "Hetzelfde geldt voor financiële dienstverlening en gokdiensten," volgens Tual. "Je hebt dan geen tussenpersoon meer nodig die je moet vertrouwen."

Wantrouwen is de drijfveer van Ethereum. Nu moeten we de internetgiganten maar vertrouwen met onze data, terwijl we geen idee hebben hoe ze ermee omgaan, hoe veilig het is en of ze de informatie doorspelen naar andere bedrijven of overheden. Simpel gezegd is het voor iedere transactie nodig dat we de ander vertrouwen dat hij zich aan zijn deel van de overeenkomst houdt. Een Ethereum-contract hoef je niet te "vertrouwen," want het is volledig openbaar. "Hoe DAO's geprogrammeerd zijn, is compleet transparant," aldus Tual. "Stel, er is een financiële investering die ongedekt short gaat, dan weet iedereen dat. Zij zullen de investering waarschijnlijk vermijden, of het risico nemen, als ze dat willen."

De keerzijde is dat machines machines blijven. Totdat er robot-ethiek van een acceptabel niveau is, blijven machines onberekenbaar.

Primavera De Fillipi, onderzoekster aan Harvard, gaat in op hoe er moet worden omgegaan met bedrijven die niet bewogen kunnen worden om schadevergoedingen te betalen. Laat staan dat ze helemaal niet uit te schakelen zijn. De Fillipi vroeg zich af of Ethereum iets wordt zoals "freenet" of "Skynet," de kwaadaardige computer uit Terminator. Grappig genoeg heeft Buterin, tijdens een conferentie vorig jaar, al gereageerd op dit scenario.

Uiteindelijk hangt het succes van Ethereum af van hoeveel gebruikers het heeft. Populariteit kan het ook de nek omdraaien, omdat peer-to-peernetwerken dan overladen worden met verkeer. Servers bestaan ook met reden.

"Natuurlijk, als de hele planeet onze technologie gaat gebruiken, hebben we een probleem. Dan is het gewoon te veel," geeft Tual toe. "We zijn een mogelijke oplossing aan het testen, waarbij iedereen maar klein deel van de blockchain opslaat, maar het wel kan gebruiken en valideren. Een andere oplossing zou meerdere Ethereums zijn. We zijn er nog mee bezig."

Op 25 februari vindt in de Brakke Grond in Amsterdam Coded Matter(s #12) plaats. Het is een avond over de belofte van blockchain voor de toekomst met onder anderen Vlaamse cyberfilosoof Michel Bauwens en Vinay Gupta, medewerker van Ethereum. Klik hier voor meer info.