FYI.

This story is over 5 years old.

Tech

​De woede die je voelt als je andere mensen hoort eten heet misofonie

Ik sprak Arjan Schröder, die als een van de weinigen bezig is met onderzoek naar en behandeling tegen misofonie op de afdeling psychiatrie van het AMC.

Volgens het internet heeft zes tot zeven procent van de mensen er ernstig last van, volgens rondvraag in mijn omgeving veel meer: misofonie, ofwel de 'haat van geluid'. Volgens de site van het Academisch Medisch Centrum zijn dit onschuldige geluiden als smakken, kauwen of hard ademen, maar in deze zin snap ik het woord 'onschuldig' niet; er is naar mijn mening niets afgrijselijker dan iemand die in de buurt van je oor een appel of wortel of boterham met iets medium knapperigs eet. Ieugh. De rillingen lopen me over de rug als ik er alleen al aan denk. Ter illustratie:

Advertentie

Dit is mijn ergste nachtmerrie

Is dat het niet het meest walgelijke wat je ooit hebt gehoord?

Als ik Google mag geloven is het geen zeldzame afkeer. Er bestaan talloze fora en sites met ervaring en tips van mensen die lijden onder de walgelijke geluiden die hun medemensen produceren. Medische literatuur is er echter nog weinig.

Er zijn  wereldwijd slechts een handjevol instituten dat zich serieus bezig houdt met misofonie en het toeval wilde dat er eentje hier vlakbij was. Ik besloot dus te bellen met psychiater Arjan Schöder van het AMC, die wetenschappelijk onderzoek doet naar de oorzaak, gevolgen en mogelijke behandelingen van misofonie. Hij doet dit samen met prof. Denys, die misofonie als eerste in de psychiatrie heeft beschreven. Ook heeft hij met zijn team een vragenlijst opgesteld om een diagnose mogelijk te maken. Daarover later meer.

"We zijn hier nu vier jaar mee bezig en elke week zijn er wel twee of drie mensen die op intake komen," vertelt Schröder. Dit zijn voornamelijk mensen die genoeg last hebben van misofonie om er medische hulp voor te gaan zoeken. Het AMC is de enige plek in Nederland (en Europa) waar er behandeling wordt geboden en een van de weinige plekken op aarde waar misofonie medisch als aandoening wordt gezien.

The horror, the horror..

Bijna iedereen herkent het wel, de afkeer van geluiden die mensen maken, maar, zo zegt Schröder, "bij de mensen die hier komen zijn klachten dermate ernstig dat ze er duidelijk onder lijden. Ze kunnen niet meer samen eten, niet meer samen slapen of niet meer op kantoor komen. Het heeft zoveel invloed op ze dat ze plekken gaan vermijden. En dat maakt het alleen maar erger."

Advertentie

De meesten die binnenkomen bij het AMC zijn dankbaar dat er eindelijk erkenning is voor hun last. Het is natuurlijk ook best raar dat dingen als hoesten, nagels knippen, tandenpoetsen, kauwen op knapperige dingen, eten, slurpen, drinken, ademen, snuiven, gapen, kauwgom kauwen, lachen, snurken, typen of fluiten (streep door wat niet van toepassing is) tot heftige emoties leiden. Over de oorzaak is dan ook nog weinig bekend.

"Het begint meestal op te treden rond de dertien, veertien jaar, als de meeste psychiatrische stoornissen op beginnen te treden. Het komt ook in families voor, dus het heeft ook een genetische component. En tenslotte is het een probleem waarin er een koppeling is gemaakt tussen een neutraal geluid en een aversieve emotie. Het is een proces van conditionering: als je er maar vaak genoeg inzit en het elke keer vermijdt dan wordt het steeds heftiger."

Voor mensen die dit lezen en er ernstig last van hebben: ondanks het ontbreken van kennis over de oorzaak is er is wel degelijk behandeling mogelijk. Redelijk intensieve behandeling, als ik Schröder mag geloven. "De behandeling bestaat uit groepstherapie die gebaseerd is op verschillende technieken uit de cognitieve gedragstherapie." In de groepssessies, die om de week een dagdeel in beslag nemen, wordt geprobeerd om patiënten te leren om de geluiden los te koppelen van negatieve emoties.

"Het is een langdurig proces, mensen zijn er maanden mee bezig," volgens Schröder. En dat moet ook wel, want wat er in feite gebeurt is het herprogrammeren van hersenen. Het gedrag dat zichzelf over de jaren heen zichzelf erger heeft gemaakt moet helemaal ontkoppeld worden.

Advertentie

Bovendien is alles wat ze bij het AMC uitproberen nieuw. Tot Schröder en Denys  hun artikel over de diagnose van misofonie publiceerden was er nog geen enkel wetenschappelijk onderzoek naar gedaan, hoewel er op internet al vele jaren fora actief waren waar mensen hun ervaringen deelden. De verklaringen over op welke bekende aandoening misofonie lijkt waren dan ook verdeeld.

De bekende Amerikaanse neuroloog Vilayanur Ramachandran vergeleek in  een paper uit 2013 misofonie met synesthesie, het ervaren van zintuigelijke prikkelingen door andere zintuigen (kleur ruiken enzo). Volgens Schröder is deze vergelijking onwaarschijnlijk. Het is namelijk een emotie die wordt gestimuleerd door een geluid, en niet een ander zintuig. Zijn onderzoeksteam zoekt het meer in de richting van de obsessieve-compulsieve spectrum stoornissen

Verder onderzoek is dan ook nodig om misofonie beter te kunnen definiëren en behandelen. Momenteel is de onderzoeksgroep van Denys bezig met fMRI om vast te stellen waar in de hersenen verschillen optreden bij mensen met misofonie, en worden er meer experimenten met EEG en andere gedragstherapieën voorbereid. Ook wordt er gewerkt aan het verbeteren van de Amsterdam Misophonia Scale (A-MISO-S), een vragenlijst waarmee de ernst van de misofonie vastgesteld kan worden.

Want zoals veel aandoeningen bestaat misofonie uit een glijdende schaal van mild tot ernstig. De meeste mensen om je heen die klagen als je een appel te dicht bij hun oor eet, of zich in hun koptelefoon verstoppen als je een zakje wortels op tafel legt (zoals ik), zullen niet zo ver op schaal belanden dat ze ervoor behandeld moeten worden. MAAR. Het probleem met dit soort aandoeningen is, dat het altijd erger kan worden.

Advertentie

Schröder: "Het heeft ook met controle te maken. Als je iemand hoort smakken is het ook een morele toetsing: 'Je hoort niet zo te smakken,' of 'Je hoort niet zo hard te typen.' Een groot deel van de mensen die problematische misofonie ontwikkelen, lijkt vaak wat rigide en dwangmatig in hun persoonlijkheid."

Dus merk je dat je dat vaak denkt? Of dat je je verstopt of vlucht als iemand een geluid maakt dat je niet aanstaat? Dan moet je daar nu mee ophouden voordat het een probleem wordt. Tenzij het te laat is, natuurlijk, en je er zelf niks meer aan kan doen. Gelukkig kan je dan altijd nog aankloppen bij het AMC, waar volgens Schröder steeds betere behandelmethodes ontwikkeld worden en er bovendien steeds meer internationale medische erkenning komt voor mensen die hieraan lijden.

Wil je trouwens zelf weten waar op de schaal jij zit? Hieronder kun je de A-MISO-S invullen en daaronder je score checken (ik hoefde er niet voor naar het ziekenhuis, ik ben vooral een aansteller):

De score  gaat als volgt:

0 - 4 -> subklinische misofonie (geen behandeling nodig)

5 - 9 -> milde misofonie

10 - 14 -> gematigde misofonie

15 - 19 -> ernstige misofonie

20 - 24 -> extreme misofonie (ga hulp zoeken)

Hey! Doe ons trouwens anders eens liken op Facebook. Vinden we leuk:

Tevens zoeken we ook redactiestagiairs. Stuur een mailtje naar alejandro[punt]tauber[at]vice.com voor info.