FYI.

This story is over 5 years old.

Tech

Die spontane kale plekjes op je hoofd zijn het gevolg van alopecia areata

Ik ben op zoek gegaan naar de oorzaak en de gevolgen van de (tijdelijke) kaalheid die deze aandoening bij zo'n 300.000 Nederlanders veroorzaakt.
kale plek op je hoofd van alopecia areata

Bijna twee procent van de wereldbevolking krijgt ongeacht geslacht of leeftijd te maken met al dan niet tijdelijke kale plekjes – wereldwijd gaat het om honderden miljoenen mensen. De ziekte die deze gedeeltelijke kaalheid veroorzaakt zit in de haarwortels en heet alopecia areata. De kale plekken zijn meestal rond of ovaal en beperken zich doorgaans tot de hoofdhuid, hoewel ze ook op andere plekken op het lichaam kunnen voorkomen. Je kent waarschijnlijk iemand die dit heeft, al zullen de meeste mensen niet weten wat het precies is. Aangezien mijn vriend ook kale plekjes in zijn baard heeft, besloot ik dat maar eens uit te zoeken.

Advertentie

Alopecia uit zich in verschillende gradaties. De 'pleksgewijze' kaalheid die ik bedoel heet alopecia areata. Deze vorm van haarverlies kan zich overal op het lichaam voordoen; baard, schaamhaar, okselhaar, overal waar haar zit. Daarnaast bestaat er ook nog de vorm alopecia totalis, waarbij meestal al het hoofdhaar uitvalt. Tenslotte is er alopecia universalis. Bij deze vorm van alopecia houd je geen haar over. Nergens dus. Oorzaak van deze aandoening is volgens het internet hoogstwaarschijnlijk een auto-imuunziekte. In het lichaam worden er dan stoffen aangemaakt die het aan de stok krijgen met de verkeerde lichaamscellen. Bij alopecia zijn dat de haarwortelzakjes, waardoor de haren die daar uit groeien, uitvallen.

1444036295417307

Alopecia komt ook voor op andere plekken. Foto via haarziekten.nl

Herm Martens is dermatoloog en werkzaam in het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven. Volgens Martens komen er enkele tientallen patienten met alopecia per jaar op de polikliniek. Ik vertel Martens over wat ik tot nu toe weet over de ziekte. Er wordt (online) bijvoorbeeld naast het afweermechanismen ook vaak naar stress gewezen als mogelijke oorzaak.

Martens vertelt me dat stress een lastig te benoemen factor is die bij kan dragen aan vele (huid)aandoeningen. Een directe link tussen stress en alopecia is niet bekend. Maar andersom geeft alopecia areata de mensen die het hebben wel stress. "In het geval van alopecia areata worden de haarzakjes aangevallen door het eigen immuunsysteem. Dat is normaal gesproken niet de bedoeling, maar we kennen dit soort fenomenen wel meer in het lichaam. Denk bijvoorbeeld aan diabetes. Bij alopecia areata kan de ontstekingsreactie die aan de aanval van het immuunsysteem ten grondslag ligt, ook weer (spontaan) overgaan. Haren kunnen dan weer terug groeien, zodat de kale plekken verdwijnen," legt Martens uit.

Advertentie

Ik vraag Martens naar de verschillende behandelingen tegen alopecia. Verschilt dat bijvoorbeeld per patient of krijgt iedereen dezelfde behandeling?

Martens: "De behandelingen die we kennen zijn er op gericht om de ontstekingsreactie die bij de haarzakjes gaande is, te onderdrukken. Op deze manier krijgen de haarzakjes de kans om nieuwe haartjes te laten uitgroeien." Hij noemt als mogelijkheden een hormoonlotion die lokaal aangebracht kan worden of het lokaal injecteren van hormonen. "Tegenwoordig bestaat er ook zalf die wel de ontsteking onderdrukt, maar waar geen hormonen in zitten." Volgens Martens krijgt iedereen in principe dezelfde behandeling maar reageert de één beter dan de ander. "Men dient er rekening mee te houden dat er geen echt goede behandelingen zijn voor deze variant van kaalheid," aldus Martens.

Mijn vriend Hasib (28) heeft naast deze gangbare (hormoon)behandeling ook een alternatieve behandeling geprobeerd. "Het plekje zat in mijn baardstreek. Ik ben naar de huisarts gegaan die me min of meer vertelde dat ik het maar gewoon moest accepteren, ik heb me toen laten doorverwijzen naar een dermatoloog en heb toen een behandeling met difencypron gekregen. Daardoor kwamen er haren terug, maar mijn alopecia was dusdanig sterk dat er tegelijkertijd nieuwe kale plekken ontstonden. Een beetje dweilen met de kraan open dus."

Volgens Martens is diphencyprone is een middel waarmee de kale plekken aangestipt worden. "Een patient moet dan vaak wekelijks naar de polikliniek dermatologie komen voor deze behandeling. Elke behandeling wordt de sterkte van de concentratie waarmee aangestipt wordt, verder opgehoogd. Diphencyprone geeft een 'contactdermatitis', dat betekent dat het een soort eczeem geeft. De ontsteking die je hiermee opwekt, zou de ontsteking die bij de haarzakjes gaande is onderdrukken. Dit werkt echter vaak maar tijdelijk. Zodra je stopt met aanstippen, kunnen de kale plekken weer terug komen," legt Martens uit.

Sophie (20) was 16 toen ze haar eerste kale plekje ontdekte. "Ik ontdekte die net nadat ik onder narcose was geweest voor een oor-operatie. Het plekje zat net achter mijn oor, waardoor ik in eerste instantie dacht dat de artsen het hadden weggeschoren voor de operatie. Toen ik een week later nog een plekje ontdekte ging ik naar de huisarts. Daar kreeg ik een hormoonzalf mee. Mijn arts waarschuwde me dat stress een factor zou kunnen zijn waardoor het erger zou kunnen worden. Je kunt je voorstellen dat ik daardoor juist in de stress schoot." Sophie heeft op dit moment nog vier kleine kale plekjes op haar hoofd en heeft naast de hormoonzalf geen andere behandelingen gehad.

De zalf helpt wel, maar tegelijkertijd komen er net zoals bij Hasib andere plekjes terug. "Inmiddels heb ik er niet zo veel stress meer door omdat ik de situatie geaccepteerd heb zoals het is," zegt Sophie.

De kale plekken van alopecia areata kruipen tussen baarden en snorren, verstoppen zich achter de oren, bedekken soms hele onderbenen of vestigen zich van de ene op de andere dag op je achterhoofd. Denk je net van je puberpukkels af te zijn, word je ineens geconfronteerd met graancirkels tussen je manen. Een concrete oorzaak is er dus niet en een oplossing ook (nog) niet.

Volgens Martens komen er gelukkig wel steeds nieuwe medicijnen bij: "Een zeer zichtbaar ziektebeeld als alopecia areata zou met een goede behandeling voor heel veel mensen een uitkomst zijn. Recente ontwikkelingen in de VS geven gelukkig hoop op toekomstige behandelingen. Deze nieuwe impulsen blijven mij stimuleren om hier meer en meer mee bezig te zijn."