Dit interactieve portret is het gemiddelde gezicht van 13.000 mensen (and counting)

‘Memory’ slaat alle hoofden op van mensen die ervoor gaan staan.

13.5.15

'Memory', SSBKYH, 2013. Afbeeldingen met dank aan de kunstenaars

_In aanloop naar het FIBER Festival op 15 t/m 18 mei maken we in deze serie alvast kennis met de kunstenaars die je straks op het festival in Amsterdam kunt bewonderen. Voor meer informatie over het programma en om kaartjes te kopen, klik hier. Vandaag: SSBKYH._

Het ‘gemiddelde’ neemt in het moderne leven een paradoxale plaats in. In een wereld waarin we uiteindelijk streven naar gelijkheid zijn we een beetje geobsedeerd door het gemiddelde, maar tegelijkertijd wordt het gemiddelde beschouwd als saai. Het Koreaanse kunstenaarsduo SSBKYH gaat aan de slag met die paradox en geeft ons stof tot nadenken met hun interactieve installatie Memory, die binnenkort naar het Fiber Festival komt.

Advertentie

De kunstinstallatie Memory is qua vorm vrij recht-toe-recht-aan. Het bestaat uit een tablet die, omhuld door een lijst, als een portret aan de muur hangt. Maar in plaats dat het één enkel portret laat zien, slaat het tablet het gezicht op van iedereen die voor Memory plaatsneemt. Het kunstwerk creëert zo via ingebouwde software uit alle gezichten van de toeschouwers één gemiddeld gezicht. Inmiddels heeft Memory op exposities in Australië, Canada en Oostenrijk gestaan, waar het in totaal al zo'n 13.000 unieke smoeltjes zag en in het portret verwerkte - om zo steeds dichter in de buurt te komen van de creatie van hét gemiddelde hoofd.

Maar SSBKYH, bestaande uit Shin Seung Back en Kim Yong Hun, is bovenal geïnteresseerd in de dialoog tussen mens en technologie, waarbij computervision als een rode draad door hun kunst loopt. “Wat zijn de sociale en culturele consequenties van technologische ontwikkelingen?” vraagt het duo zich af. Voordat de kunstenaars straks op FIBER Festival staan, vroeg ik ze het hemd van het lijf over de zoektocht naar het gemiddelde gezicht - en wat het eigenlijk voor de mens betekent dat computers dezelfde capaciteiten als zicht en geheugen hebben.

The Creators Project: In Memory gaan jullie op zoek naar het gemiddelde gezicht, waarom die fascinatie voor het gezicht?

SSBKYH: We vinden het menselijk gezicht belangrijk, maar het is niet de hoofdmoot. We zijn meer geïnteresseerd in het fenomeen van computervisie op zich: Hoe relateert het aan het menselijk zicht en hoe wordt het menselijk leven daardoor beïnvloed? Dat zijn vraagstukken die ons drijven. Daarvoor maken we vaak gebruik van gezichtsherkenning-technologie. Die techniek wordt vaak gebruikt als het om computervision gaat, maar bovenal laat het de nauwe verbondenheid met de mens zien.

Advertentie

In jullie werken gaan jullie op zoek naar de culturele en sociale invloeden van technologie. Met Memory raken jullie het onderwerp geheugen aan. Hoe beïnvloedt volgens jullie het technologische geheugen het menselijk geheugen?

Technologie beïnvloedt de manier waarop we ervaringen in het brein opslaan. We zijn ons geheugen gaan uitbesteden door bijvoorbeeld teksten te schrijven, foto’s te schieten en video’s op te nemen. Tegenwoordig onthouden we niet eens meer de telefoonnummers van onze vrienden, de telefoon doet dat voor ons. Onze enige taak is te weten waar die informatie is opgeslagen. Met andere woorden: technologie bezit ons geheugen en wij hebben een soort meta-geheugen.

Bij Memory gaat het om een geheugen dat niet humaan is. Wellicht komt er binnenkort een entiteit die zijn eigen verlangens achterna gaat en die misschien wel een hogere intelligentie heeft dan wij, met meer geheugencapaciteit. Voor ons mensen vormt het een uitdaging hoe we straks om moeten gaan met ‘hun’ geheugen.

Memory is maar één installatie van jullie oeuvre, zijn jullie ook geïnteresseerd in andere aspecten van de invloed die technologie op ons uitoefent?

Het beste voorbeeld, of misschien beter gezegd, het meest duidelijke voorbeeld, vind je terug in de manier waarop het concept van arbeid is veranderd. Tijdens de industriële revolutie (daarvoor ook al trouwens) werkten we voornamelijk in fabrieken, met onze handen. Kortom, we leverden fysieke arbeid. Nu, met name dankzij computers, is ons werk voornamelijk gericht op mentale arbeid. Wie weet wat de toekomst ons precies gaat brengen…

Advertentie

En wat biedt de toekomst van SSBKYH ons?

We zijn het meest gelukkig als we nieuwe ideeën hebben, maar vandaag de dag zijn dat er niet zoveel meer. Toen we ongeveer twee jaar geleden begonnen, liepen we over van de inspiratie. We hadden niet eens genoeg tijd om alle goede ideeën te realiseren.

We hebben nu zo’n tien kunstwerken op onze naam staan. Je zou kunnen stellen dat we onze eerste fase zo goed als achter ons hebben liggen, nu willen we meer en beter. Kijk, we hebben wel genoeg ideeën, maar die vinden we zelf niet goed genoeg, dus dan schieten we die af. Nu zitten we in een soort overgang naar de tweede fase van onze carrière. We zien het niet als iets slechts, we bevinden ons simpelweg midden in het proces.

Naast 'Memory' staat SSBKYH ook nog met een ander kunstwerk op het FIBER Festival, getiteld 'Portrait'. Het werk bestaat uit verschillende portretten waarin gezichten van hoofdrolspelers van bekende films in 24 frames is gevangen en in een enkel portret is samengevat. Zie bijvoorbeeld het portret van Amélie hieronder: